«Το υπουργείο Δικαιοσύνης συγκροτεί μια επιτροπή από επιφανείς ανθρώπους με πρόεδρο τον καθηγητή κ. Γεωργιάδη και πιστεύουμε ότι μέχρι την άνοιξη να έχει μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο της» ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, μιλώντας στο ραδιόφωνο των «Παραπολιτικών». Οι αλλαγές αφορούν μεταξύ άλλων τα κληρονομικά δικαιώματα, τις διαθήκες, τα πνευματικά δικαιώματα, τα κληρονομικά δικαιώματα κ.ά.

1) Κληρονομικό δικαίωμα

Ο βασικός άξονας του νομοσχεδίου θα αφορά την αναγνώριση κληρονομικού δικαιώματος στις συντροφικές σχέσεις, ακόμη και αν αυτές δεν έχουν επισημοποιηθεί με γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης. Θα αρκεί ο ενδιαφερόμενος να μπορεί να αποδείξει (με μάρτυρες π.χ.) ότι πράγματι είχε τη στενή σχέση που θα απαιτεί ο νόμος, προκειμένου να του αναγνωρίζεται κληρονομικό δικαίωμα.

Αντίθετα, σχεδιάζεται να επέλθει περιορισμός του κληρονομικού δικαιώματος των γονέων που είναι μεγάλης ηλικίας (δηλαδή άνω των 80 ετών). Στην περίπτωση δηλαδή που κάποιος φύγει από τη ζωή και οι γονείς του ζουν ακόμη, σχεδιάζεται να δικαιούνται μικρότερο μερίδιο από το απόλυτο δικαίωμα που σήμερα έχουν, ή ακόμη και να μην κληρονομούν καθόλου τα παιδιά τους.

Αντίστοιχη ρύθμιση σχεδιάζεται και για τους συζύγους που έχουν τυπικές σχέσεις και το διαζύγιό τους εκκρεμεί, ή εν πάση περιπτώσει η σχέση τους έχει λήξει. Στην περίπτωση αυτή, μέχρι σήμερα ο σύζυγος μπορεί να κληρονομήσει κανονικά εφόσον δεν έχει εκδοθεί διαζύγιο, με το νέο νόμο να σχεδιάζεται να επιφέρει περιορισμό αυτού του δικαιώματος, αφού θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική συντροφική σχέση.
Παράλληλα, γίνεται επεξεργασία και για προβλέψεις ειδικών κληρονομικών ρυθμίσεων για επιχειρήσεις και ειδικά δικαιώματα (πνευματικά) τα οποία μπορεί κάποιος να αφήνει ως κληρονομιά, όχι σε όλα του τα παιδιά, αλλά σε εκείνα που θα κρίνει κατάλληλα για τη διαχείρισή τους.

2) Διαθήκες

Μία ακόμη κομβική αλλαγή που σχεδιάζει το υπουργείο Δικαιοσύνης αφορά αυτές καθαυτές τις διαθήκες, οι οποίες σήμερα μπορούν να είναι και ιδιόχειρες, δηλαδή ο κληρονομούμενος γράφει πώς διαθέτει την περιουσία του χωρίς κάποιο ιδιαίτερο τύπο. Η πρακτική αυτή σχεδιάζεται να περιοριστεί δραστικά, με το πλάνο του υπουργείου να αναφέρει πως θα πρέπει εφεξής υποχρεωτικά οι διαθήκες να κατατίθενται σε συμβολαιογράφο, προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα που ανακύπτουν από περιστατικά αντιφατικών διαθηκών.

«Δεν θα πάμε στην απόλυτη κατάργηση, θα γίνει διάλογος πάνω σε αυτό» έχει αναφέρει επί του θέματος ο κ. Φλωρίδης, ο οποίος πάντως έχει τονίσει πως με τη σημερινή κατάσταση ανακύπτουν συχνά περιστατικά πλαστών διαθηκών, από άτομα που ψευδώς ισχυρίζονται ότι έχουν κληρονομικά δικαιώματα..

3) Αλλες αλλαγές

Στις σκέψεις του υπουργείου Δικαιοσύνης υπάρχουν πολλές ακόμη ρυθμίσεις, με το πεδίο άλλωστε να είναι πρόσφορο, λόγω των πολλών δεκαετιών που έχει να εκσυγχρονιστεί το Κληρονομικό Δίκαιο. Μία από αυτές αφορά το να μικρύνουν τα χρονικά όρια για την άσκηση του κληρονομικού δικαιώματος, προκειμένου να μην υπάρχει η αναμονή χρόνων που παρατηρείται σήμερα, μέχρι να οριστικοποιηθεί μία κληρονομιά.

Επίσης σχεδιάζεται να επιτρέπεται η σύναψη κληρονομικών συμβάσεων, οι οποίες μέχρι σήμερα απαγορεύονται ρητά, με τον ισχύοντα νόμο να θεωρεί πως αντίκειται στα χρηστά ήθη η εκ προοιμίου συμφωνία για τη διάθεση της περιουσίας κάποιου, όσο ακόμα ζει.

Ο καθηγητής κ. Γεωργιάδης ωστόσο έχει αρθρογραφήσει σχετικά και έχει εκφράσει την άποψη πως η διάταξη αυτή είναι αναχρονιστική, αφού θα υπήρχαν λιγότερα προβλήματα εάν ο κληρονομούμενος έχει την ευχέρεια να καθορίσει με σαφήνεια ποιος από τους κληρονόμους του παίρνει ποιο κομμάτι της περιουσίας και να συζητήσει και συμφωνήσει με αυτούς την κατάσταση. Στο τραπέζι έχει πέσει και η αλλαγή της περιουσιακής κατάστασης των άυλων αντικειμένων, όπως το σήμα και η επωνυμία μιας επιχείρησης, ζήτημα επίσης ιδιαίτερα σημαντικό.