Ενας στους δύο, δηλαδή οι μισοί από τους σπουδαστές που επιλέγουν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα, προέρχεται από οικογένειες που το ετήσιο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ και μόνο το 25% των σπουδαστών, δηλαδή ένας στους τέσσερις, διαθέτει οικογενειακό εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ. Το σημαντικότερο είναι ότι τα παιδιά των ναυτικών πλέον δεν ακολουθούν το επάγγελμα του πατέρα, δεδομένου ότι μόνο το 17% των σπουδαστών συνεχίζει την ίδια επαγγελματική επιλογή.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή στο Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Θάνου Πάλλη και επιστημονικού υπεύθυνου της έρευνας «ΕΠΙΛΕΓΩ ΝΑΥΤΙΛΙΑ», εντοπίστηκαν εξαιρετικά κρίσιμα και σημαντικά στοιχεία που είναι καθοριστικά για το μέλλον του ναυτικού επαγγέλματος.

Αναλυτικότερα, από το 2009, έτος που ξεκίνησε η οικονομική κρίση, πάνω από 6.300 πρωτοετείς σπουδαστές των 10 ΑΕΝ της χώρας του Ασπροπύργου, της Ηπείρου, των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης, της Κύμης, της Μακεδονίας, των Οινουσσών, της Σύρου, της Υδρας και της Χίου συμμετείχαν στην έρευνα και απάντησαν σε όλα τα ερωτηματολόγια που τους τέθηκαν. Τα αποτέλεσμα της έρευνας στο ακαδημαϊκό έτος 2016-17, όπως τα δημοσιοποίησε ο κ. Θάνος Πάλλης, έχουν ως εξής:

• Συνολικά 957 πρωτοετείς σπουδαστές έλαβαν φέτος μέρος, με το ποσοστό των αρρένων σπουδαστών να είναι συντριπτικό (90,4%). Τα ευρήματα της έρευνας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, που περιλαμβάνουν αφενός τους σπουδαστές των ΑΕΝ και αφετέρου τους φοιτητές των ΑΕΙ-ΤΕΙ.
• Με τα ποσοστά να παραμένουν διαχρονικά σταθερά όσο αφορά στην καταγωγή των νέων που επέλεξαν το ναυτικό επάγγελμα, το 55,5% κατάγεται από πόλη με ναυτική παράδοση, ενώ το 64,4% θεωρεί ότι η πόλη του διαθέτει θέσεις εργασίας σχετικές με τη ναυτιλία. Το 71,8% των νέων δεν διαθέτει καμία επαγγελματική εμπειρία, ενώ μόνο οι μισοί από όσους έχουν επαγγελματική εμπειρία, είτε μερική είτε ολική απασχόληση, έχουν εργαστεί σε σχετικούς με τη ναυτιλία τομείς πριν ξεκινήσουν τις σπουδές τους. Εννέα στους δέκα εξακολουθούν να μην εργάζονται, όμως οι τέσσερις στους δέκα εκφράζουν την επιθυμία να εργαστούν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
• Το πιο σημαντικό εύρημα της έρευνας είναι ότι οι σπουδαστές των ΑΕΝ προέρχονται, κυρίως, από οικογενειακό περιβάλλον που δεν διαθέτει άμεση σχέση με τη ναυτιλία. Μόνο στο 16,8% του δείγματος οι γονείς έχουν επαγγελματική συνάφεια με τη ναυτιλία. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το 94% των γονέων υποστηρίζει την επιλογή του παιδιού να σταδιοδρομήσει στη ναυτιλία.
• Ενα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι όσον αφορά στις εισοδηματικές κατηγορίες, το 44,6% των σπουδαστών προέρχεται από οικογένειες με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 12.000 ευρώ, ενώ το 25% από οικογένειες με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μεγαλύτερο από 20.000 ευρώ. Οι σπουδαστές των ΑΕΝ, επίσης, εμφανίζονται ιδιαίτερα συνειδητοποιημένοι ως προς την επαγγελματική τους επιλογή, και τη θετική διάθεση απέναντι στη ναυτιλία: για το 74,9% το συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών αποτελεί την πρώτη επιλογή. Εννέα στους δέκα επιθυμούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στην ΑΕΝ φοίτησης, ενώ το υπόλοιπο 10% επιθυμεί να συνεχίσει τις σπουδές του σε άλλη ΑΕΝ.
• Οι προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης (97,7%), το προσωπικό ενδιαφέρον να αποκτήσουν γνώσεις στη ναυτιλία (94,8%), η καλή φήμη της ΑΕΝ φοίτησης στην αγορά εργασίας (91,4%), το ενδιαφέρον περιεχόμενο μαθημάτων (87,1%) και η συνέχιση της ναυτιλιακής παράδοσης της χώρας μας (79,9%) είναι τα ελκυστικότερα κίνητρα ολοκλήρωσης των σπουδών για τους σπουδαστές.
• Δημοφιλέστερη επιλογή επαγγελματικής σταδιοδρομίας εξακολουθεί να παραμένει ο αξιωματικός της ποντοπόρου ναυτιλίας (91,4%) και η σταδιοδρομία ως στέλεχος γραφείου σε ναυτιλιακή εταιρία (80,5%). Το 69,3% επιθυμεί να σταδιοδρομήσει ως αξιωματικός στην ακτοπλοΐα ή στην κρουαζιέρα.
• Οι νέοι που επιλέγουν να σταδιοδρομήσουν ως πλοίαρχοι και μηχανικοί του Εμπορικού Ναυτικού θεωρούν ότι γνωρίζουν από ικανοποιητικά έως σχετικά καλά την ελληνική ναυτιλία σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό. Το 57,3% δήλωσε πως είναι μέτρια ενημερωμένο όσον αφορά στα δρώμενα της ελληνικής ναυτιλίας, με το 33,4% να δηλώνει ιδιαίτερα ενημερωμένο.
• Τέλος, περισσότεροι από έξι στους δέκα ερωτώμενους φοιτητές των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που επιλέγουν να εγγραφούν σε προγράμματα ναυτιλιακών σπουδών απάντησαν ότι η πόλη καταγωγής τους σχετίζεται με τη ναυτιλιακή παράδοση και τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ωστόσο το συγκεκριμένο ποσοστό παρουσιάζει κάμψη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
• Σε ό,τι αφορά την επαγγελματική εμπειρία των ερωτωμένων, το 64,5% των προπτυχιακών φοιτητών δεν διαθέτει καμία επαγγελματική προϋπηρεσία. Ωστόσο, τα δύο τελευταία χρόνια, περίπου τρεις στους δέκα δήλωσαν πως έχουν μερική απασχόληση. Στην περίπτωση των μεταπτυχιακών φοιτητών, το 57,6% έχει πλήρη απασχόληση παράλληλη με τις σπουδές. Απ’ όσους εργάζονται, περίπου τέσσερις στους δέκα απασχολούνται σε εργασία σχετική με τη ναυτιλιακή βιομηχανία.

Ερευνα-θεσμός για τη ναυτιλιακή κοινότητα

Οπως επισημαίνει ο καθηγητής κ. Θάνος Πάλλης, για όγδοη συνεχή χρονιά, η ερευνητική πρωτοβουλία «Επιλέγω Ναυτιλία» σε συνεργασία με την εκπαιδευτική πρωτοβουλία Isalos.net, συνεχίζει να καταγράφει το προφίλ, τα κίνητρα και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων που ζουν στην Ελλάδα και επιλέγουν να φοιτήσουν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν ναυτικές και ναυτιλιακές σπουδές. Εξάλλου, τονίζει ότι από το 2009 και με τη σχεδόν καθολική συμμετοχή των πρωτοετών σπουδαστών των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) και των φοιτητών των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ), που προσφέρουν ναυτιλιακές κατευθύνσεις στα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών τους, το «Επιλέγω Ναυτιλία» αποτελεί πλέον έρευνα-θεσμό για τη ναυτιλιακή κοινότητα.

ΣΑΒΒΑΣ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής