Ποια είναι η μετάλλαξη Όμικρον;

Είναι αποτέλεσμα μετάλλαξης του SARS-CoV-2 και εντοπίσθηκε στα τέλη του Νοεμβρίου στην Μποτσουάνα και στην συνέχεια στην Νότια Αφρική.

Η ιδιαιτερότητά της είναι ο αυξημένος αριθμός μεταλλάξεων σε σχέση με το αρχικό στέλεχος του ιού που εμφανίσθηκε στην Κίνα και σε σχέση με τις προηγούμενες παραλλαγές, όπως η Δέλτα, που κυριαρχεί στον κόσμο από το καλοκαίρι του 2021.

Δεν είναι γνωστό πού και πώς εμφανίσθηκε η Ομικρον. Μία υπόθεση επικρατεί μεταξύ των επιστημόνων: ο ιός μεταλλάχθηκε αργά και αθόρυβα στον οργανισμό ανοσοκατεσταλμένου ατόμου, μία διαδικασία που διήρκεσε πολλούς μήνες ώστε να καταλήξει σε μία τελείως διαφορετική εκδοχή του αρχικού στελέχους.

Τι αλλάζει;

Είναι προφανές ότι είναι πολύ μεταδοτική. Αυτή ήταν υπόθεση κατά την εμφάνισή της, που έγινε βεβαιότητα κατά τις πρώτες εβδομάδες του Δεκεμβρίου με βάση την εξέλιξη της επιδημιολογικής κατάστασης σε πολλές χώρες.

Η Ομικρον εξαπλώνεται «με ρυθμούς που δεν έχουμε συναντήσει σε καμία άλλη παραλλαγή» και «είναι πιθανότατα παρούσα στις περισσότερες χώρες», προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.

Η Νότια Αφρική και οι γειτονικές της χώρες κατέγραψαν αναζωπύρωση των κρουσμάτων της Covid με την άφιξη της Ομικρον , η οποία γνώρισε αύξηση και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με προεξάρχουσες το Ηνωμένο Βασίλειο και την Δανία.

Ευρύτερα, η Ομικρον είναι πιθανόν να γίνει η κυριαρχούσα παραλλαγή στην Ευρώπη μέχρι τα μέσα του Ιανουαρίου, σύμφωνα με δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Θα αντικαταστήσει οριστικά την Δέλτα; Η πιθανότητα είναι μεγάλη, αλλά οι επιστήμονες αναφέρονται και σε άλλες πιθανότητες: η Ομικρον θα αντικαταστήσει την προκάτοχό της Δέλτα, αλλά τελικά θα της αφήσει και πάλι την θέση ή οι δύο παραλλαγές θα συνυπάρχουν, όπως συμβαίνει με ορισμένα στελέχη της εποχικής γρίπης.

Και τα εμβόλια;

Είναι μία από τις μεγάλες προκλήσεις της Ομικρον, την ώρα που τα σημερινά εμβόλια βρίσκονται στο σημείο όπου η αποτελεσματικότητά τους φθίνει με το πέρασμα του χρόνου.

Οι μεταλλάξεις της Ομικρον μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ανοσία κατά του ιού μέσω των εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Συνέπεια: η Ομικρον μπορεί πιθανόν να επαναμολύνει άτομα που έχουν νοσήσει και να προσβάλει σημαντικό αριθμό εμβολιασμένων.

Πολλές πρόσφατες μελέτες, που έγιναν στο εργαστήριο, υποστηρίζουν αυτήν την υπόθεση. Δείχνουν ότι τα επίπεδα των αντισωμάτων απέναντι στην Ομικρον μειώνονται στους εμβολιασμένους με Pfizer/BioNTech, Moderna και επίσης με AstraZeneca ή Sinovac.

Βέβαια, η χορήγηση αναμνηστικής δόσης φαίνεται ότι επαναφέρει σε μεγάλο βαθμό την ανοσία μέσω αντισωμάτων, όπως ανακοίνωσαν οι Pfizer και BioNTech. Αλλά δεν είναι γνωστό αν αυτή η ανοσία διαρκεί στον χρόνο.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα εμβόλια χάνουν όλη τους την αποτελεσματικότητα. Διότι, τα αντισώματα δεν αποτελούν παρά το ένα τμήμα της ανοσολογικής απόκρισης, η οποία περιλαμβάνει επίσης τα Τ λεμφοκύτταρα. Αυτή η κυτταρική ανοσία είναι πιο δύσκολο να μετρηθεί, αλλά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, κυρίως στις σοβαρές μορφές της νόσου.

Ετσι, σύμφωνα με μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στην Νότια Αφρική, το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech παραμένει κατά μεγάλο βαθμό αποτελεσματικό απέναντι στη βαριά νόσηση, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό με δύο δόσεις.

Η Ομικρον φαίνεται επίσης ότι δημιουργεί προβλήματα στην αγωγή με συνθετικά αντισώματα, που χρησιμοποιούνται κυρίως σε νοσηλευόμενους ασθενείς.

Αντίθετα ελπίζεται ότι η Ομικρον δεν ανθίσταται στα δισκία κατά της Covid που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από τις Merck και Pfizer. Ωστόσο, πρόκειται για υπόθεση που πρέπει να αποδειχθεί στην πράξη.

Λιγότερο επικίνδυνη η μετάλλαξη Όμικρον;

Αυτό είναι ο μεγάλος άγνωστος. Τα κλινικά δεδομένα των τελευταίων εβδομάδων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Ομικρον δεν είναι πιο επικίνδυνη από τις προκατόχους της, κυρίως την Δέλτα.

Είναι πλέον «σχεδόν βέβαιο», δήλωσε στις αρχές του Δεκεμβρίου ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος Αντονι Φάουτσι, προσθέτοντας ότι είναι πιθανόν να είναι λιγότερο επικίνδυνη.

Αλλά πρέπει να ποντάρουμε σε αυτό το ενδεχόμενο; Είναι ένα παρακινδυνευμένο στοίχημα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν για οπτική πλάνη. Αν η Ομικρον είναι λιγότερο επικίνδυνη και περισσότερο μεταδοτική, οι συνέπειες θα παραμείνουν σοβαρές σε συλλογικό επίπεδο.

«Ανησυχούμε για το γεγονός ότι οι άνθρωποι θεωρούν την Ομικρον ήπια. Ακόμη και αν η Ομικρον προκαλεί λιγότερο σοβαρά συμπτώματα, ο αριθμός των κρουσμάτων είναι σε θέση να προκαλέσει κατακλυσμό των συστημάτων υγείας που δεν είναι προετοιμασμένα για την εξέλιξη αυτή», προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ.