«Το ένα εκατομμύριο είναι φρικιαστικός αριθμός», δήλωνε την Παρασκευή ο διευθυντής του τμήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΫ) που είναι αρμόδιο για τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ο Μάικλ Ράιαν. Εκτίμησε ότι ο διπλασιασμός του αριθμού των νεκρών είναι «πολύ πιθανός».

Οι προοπτικές μοιάζουν σκοτεινές: η καμπύλη βρίσκεται ξανά σε άνοδο στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στην Ασία, επιτείνοντας την ανησυχία για το λεγόμενο δεύτερο κύμα.

Και δεν μπορεί να «σωθεί κόσμος σήμερα απλά με προσευχές ή με τη δουλειά για την κατασκευή εμβολίων που δεν θα έρθουν παρά αργότερα», προειδοποιούσε την ίδια ημέρα ο γενικός διευθυντής του ΠΟΫ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους.

Πέντε εμβόλια, τρία στη Δύση, δύο στην Κίνα, βρίσκονται στη λεγόμενη φάση τρία των κλινικών δοκιμών, ενώ ένα ρωσικό εμβόλιο, το Sputnik V, έχει δώσει ενθαρρυντικά προκαταρκτικά αποτελέσματα.

Όμως οι έρευνες αυτές προς το παρόν δεν μπορούν να προλάβουν την ταχύτητα της πανδημίας.

Την 11η Μαρτίου, όταν ο ΠΟΫ ανακήρυσσε την επιδημία του κορωνοϊού «πανδημία», 30 χώρες και περιοχές κατέγραφαν 4.500 νεκρούς, με τα δύο τρίτα να σημειώνονται στην Κίνα, όμως η Ιταλία (800 θάνατοι τότε) και το Ιράν (300) έβλεπαν τους αριθμούς να απογειώνονται.

Στην Ιταλία, την πρώτη χώρα εξόν της Κίνας που έθεσε υπό περιορισμό τον πληθυσμό, οι μαρτυρίες των εξαντλημένων γιατρών, που εξηγούσαν ότι μπροστά στην πλημμύρα των ασθενών καλούνταν να διαλέξουν σε ποιον θα πρόσφεραν φροντίδα, όπως «σε πολέμους», προκάλεσαν σοκ.

Η επιδημία εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά στην Ισπανία, που έγινε η χώρα της Ευρώπης που υπέστη το δεύτερο βαρύτερο χτύπημα. Στη Μαδρίτη, παγοδρόμιο μετατράπηκε σε νεκροτομείο.

Στον Ισημερινό, πτώματα σε αποσύνθεση παρέμεναν παρατημένα στους δρόμους στη Γουαγιακίλ, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και οικονομική πρωτεύουσα. Χρειάστηκε να δημιουργηθεί ειδική δύναμη για την περισυλλογή τους.

Όταν η Γαλλία περνούσε στα τέλη Μαρτίου το φράγμα των 3.000 θανάτων, ο Πατρίκ Βογκτ, γιατρός στη Μιλούζ, δήλωνε συγκλονισμένος ότι οι γιατροί άρχιζαν «να πεθαίνουν».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η στρατηγική της «συλλογικής ανοσίας», ή «ανοσίας της αγέλης» έφερε εκατόμβες και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να θέσει τον πληθυσμό της υπό περιορισμό την 23η Μαρτίου.

Στις αρχές Μαΐου, η χώρα αυτή ξεπερνούσε την Ιταλία, με πάνω από 30.000 νεκρούς.

Πάνω από 4,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε 110 χώρες και περιοχές ήταν τότε υπό περιορισμό ή τους απευθύνονταν συστάσεις από τις αρχές να μείνουν σπίτι.

Οι αναβολές και οι ακυρώσεις αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων πολλαπλασιάζονταν: από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο ως το φεστιβάλ των Κανών, από το Euro 2020 ως το Copa America και το τουρνουά των έξι εθνών στο ράγκμπι.

Η πανδημία καθήλωνε στο έδαφος σχεδόν ολόκληρο τον παγκόσμιο στόλο των εμπορικών αεροσκαφών. Ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) εκτίμησε ότι το 2020 τα απολεσθέντα έσοδα του τομέα θα έφθαναν τα 419 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο αντίκτυπος της πανδημίας στις μεγάλες οικονομίες ήταν βαρύς: συρρίκνωση άνευ προηγουμένου το δεύτερο τρίμηνο. Στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, έφθασε το 9,5%, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), με πάνω από 20 εκατομμύρια θέσεις εργασίας να καταστρέφονται τον Απρίλιο.

Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, κατάφερε αντίθετα να αποφύγει την ύφεση θέτοντας υπό έλεγχο την επιδημιολογική κατάσταση.

Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων μολύνθηκαν, όπως ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, που χρειάστηκε να μείνει σε μονάδα εντατικής θεραπείας από την 6η ως την 9η Απριλίου.

Μολύνθηκαν επίσης πολλές προσωπικότητες, όπως ο αμερικανός μουσικός της τζαζ Έλις Μαρσάλις ή ο καμερουνέζος θρύλος της αφρο-τζαζ Μανού Ντιμπάνγκο.

Η πανδημία αποδεκάτιζε οικογένειες. Ο 58χρονος περουβιανός καθηγητής Χουάν Δίας μίλησε για «εφιάλτη» όταν έχασε μέσα σε μερικές εβδομάδες τον πατέρα του Σεσίλιο, 80 ετών, τη μητέρα του Εντίθ (77), τα αδέλφια του Ερνέστο (54) και Γουίλι (42) και την αδελφή του Μαριμπέλ (53).

Άλλαξε ακόμη και τον τρόπο που πεθαίνει κανείς. «Οι ιερείς ή η οικογένεια δεν μπορούν πια να πηγαίνουν στο προσκέφαλο αυτών που πεθαίνουν κι αυτό αποτελεί αβυσσαλέα ρήξη», σημείωνε η γαλλοϊσραηλινή κοινωνιολόγος Εβά Ιλούζ.

Αυτό «σε ισοπεδώνει», θα δήλωνε η Μόνιμα Φαρίας. Η Αργεντίνα δεν μπόρεσε παρά μόνο να πει μερικές λέξεις στο τηλέφωνο με τον πατέρα της προτού τον χάσει.

Ανατρέπονται εξάλλου οι παραδόσεις ως προς τις κηδείες και τις ταφές. Στο Ιράκ, επί μήνες οι νεκροί εξαιτίας της πανδημίας θάβονταν σε ειδικό χώρο, κοντά στη Νατζάφ, νότια της Βαγδάτης.

Στις ΗΠΑ, τη χώρα του κόσμου που θρηνεί τους περισσότερους νεκρούς στον κόσμο (σχεδόν 205.000), η πανδημία που υποβάθμιζε ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται στην καρδιά της προεκλογικής εκστρατείας ενόψει των προεδρικών εκλογών της 3ης Νοεμβρίου.

Τον Ιούνιο, η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική μετατρεπόταν σε επίκεντρο της πανδημίας.

Στη Βραζιλία, τη χώρα που καταγράφει τον δεύτερο βαρύτερο απολογισμό στον πλανήτη μετά τις ΗΠΑ (σχεδόν 142.000 νεκροί), η πανδημία ξύπνησε πατρογονικούς φόβους αυτοχθόνων της λεκάνης του Αμαζονίου: οι ασθένειες των Ευρωπαίων εποίκων αποδεκάτισαν το 95% των αυτοχθόνων πληθυσμών της Αμερικής.

Στην Ασία, η άνοδος είναι συνεχής από τον Απρίλιο. Η ήπειρος πλησιάζει σήμερα τους 1.500 θανάτους την ημέρα, στην πλειονότητά τους στην Ινδία (σχεδόν 95.000 συνολικά, πάνω από 1.100 ανά 24ωρο την περασμένη εβδομάδα).

Η Ιταλία μοιάζει πάντως να δείχνει ότι τίποτε δεν είναι γραμμένο: ο αριθμός των μολύνσεων παραμένει τις τελευταίες εβδομάδες κάτω από το φράγμα των 2.000. Οι Ιταλοί «αντέδρασαν δυναμικά και αντέστρεψαν την τάση», διαπίστωνε με ικανοποίηση ο ΠΟΫ την Παρασκευή μέσω Twitter.

Συνολικά, παγκοσμίως έχουν καταγραφεί επισήμως 1.000.009 νεκροί σε διεθνές επίπεδο, επί συνόλου 33.018.877 κρουσμάτων μόλυνσης.

22.640.048 άνθρωποι θεωρείται απεναντίας ότι έχουν αποθεραπευτεί από τις αρχές.

Οι περιφέρειες του κόσμου οι οποίες καταγράφουν τους βαρύτερους απολογισμούς είναι η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική (341.032 θάνατοι επί συνόλου 9.190.683 μολύνσεων), η Ευρώπη (229.945 νεκροί, 5.273.943 κρούσματα) και οι ΗΠΑ και ο Καναδάς (214.031· 7.258.663).