Η 6η Ιουνίου 1944 ήταν ίσως η πιο καθοριστική ημέρα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τη συμμαχική απόβαση Αμερικανών, Βρετανών, Καναδών, ελεύθερων Γάλλων κ.ά. υπό την ανώτατη διοίκηση του Αμερικανού στρατηγού Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.

Οι παραλίες της Νορμανδίας επιλέχθηκαν για την «D-Day» επειδή βρίσκονταν εντός της εμβέλειας της εναέριας κάλυψης από τα συμμαχικά αεροσκάφη που ήταν στα βρετανικά αεροδρόμια, ενώ ήταν λιγότερο προστατευμένες από την εμφανή περίπτωση του Pas de Calais (τη μικρότερη απόσταση μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της ευρωπαϊκής ηπείρου».

«Αυτή η επιχείρηση δεν σχεδιάζεται με εναλλακτικές λύσεις. Αυτή η επιχείρηση σχεδιάζεται μόνο ως νίκη, και έτσι θα είναι. Πηγαίνουμε εκεί κάτω και ρίχνουμε ό,τι έχουμε σε αυτήν, και θα έχουμε μόνο επιτυχία», στρατηγός Αϊζενχάουερ. «Εμείς ήμασταν αυτοί που δώσαμε στη Γαλλία την ελευθερία της. Βλέποντας αυτό -το να μας τιμούν και να γνωρίζουν ότι αυτοί που έδωσαν τη ζωή τους δεν έχουν ξεχαστεί- αυτό είναι το πιο σημαντικό», Τσαρλς Γουίλσον, 4η Μεραρχία Στρατού των ΗΠΑ.

Οι αερομεταφερόμενες δυνάμεις και στα δύο άκρα των κεφαλών της παραλίας είχαν σκοπό να προστατεύσουν τις πλευρές, καθώς και να ανοίξουν δρόμους προς το εσωτερικό. Εξι μεραρχίες αποβιβάστηκαν την πρώτη μέρα (τρεις των ΗΠΑ, δύο βρετανικές και μία καναδική). Δύο ακόμα βρετανικές μεραρχίες και μία μεραρχία των ΗΠΑ ακολούθησαν, αφού η επίθεση είχε ανοίξει το δρόμο μέσω της διάσπασης της άμυνας των σκληροτράχηλων Γερμανών τού εκ των κορυφαίων αξιωματικών του Χίτλερ, στρατηγού Ερβιν Ρόμελ.

Αποδιοργάνωση, σύγχυση, ελλιπής ή πλημμελής υλοποίηση σχεδίων χαρακτήριζαν τις αρχικές φάσεις των προσγειώσεων. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για τις αερομεταφερόμενες αποβάσεις, που ήταν άσχημα διασκορπισμένες, καθώς και για τις μονάδες του πρώτου κύματος που έφθασαν στις παραλίες. Προς μεγάλη τους τιμή, τα περισσότερα στρατεύματα προσαρμόστηκαν άμεσα στην αποδιοργάνωση. Στο τέλος, οι σύμμαχοι πέτυχαν το στόχο τους. Το κόστος σε ζωές την «D-Day» ήταν υψηλό. Περισσότεροι από 9.000 στρατιώτες των συμμάχων σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, αλλά η θυσία τους επέτρεψε σε περισσότερους από 100.000 στρατιώτες να ξεκινήσουν την αργή, σκληρή κίνηση σε όλη την Ευρώπη, για να νικήσουν τα στρατεύματα του Χίτλερ σε Φλάνδρα, Ολλανδία μέχρι και το Βερολίνο. Οπως είπε ο στρατηγός Αϊζενχάουερ σε μια εκπομπή προς τους πολίτες της κατεχόμενης Ευρώπης μετά την «D-Day»: «Αν και η αρχική επίθεση μπορεί να μην ήταν στη χώρα σας, η ώρα της απελευθέρωσής σας πλησιάζει».

Για τη συγκεκριμένη ημέρα έχουν γραφεί δεκάδες χιλιάδες άρθρα, μελέτες, διατριβές, σχέδια, τόμοι βιβλίων κ.ά. Σε αυτό το άρθρο, ο υπογράφων επικεντρώνεται στα οχυρωματικά έργα του ο Χίτλερ, καθώς και στην ιστορική περίπτωση των σχεδίων παραπλάνησης των ναζί από τους δυτικούς συμμάχους.

Φοβούμενος μια συμμαχική εισβολή στην κατεχόμενη Ευρώπη, ο Αδόλφος Χίτλερ διέταξε το 1942 την κατασκευή ενός παράκτιου αμυντικού συστήματος μήκους 5.000 χιλιομέτρων, που ήταν γεμάτο με αποθήκες, θέσεις όπλων, παγίδες τανκς και άλλα φυσικά και τεχνητά εμπόδια. Πάνω από 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα σκυροδέματος και 1,2 εκατ. τόνοι χάλυβα χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή χιλιάδων οχυρώσεων που συνδέονταν με συρματοπλέγματα κατά μήκος των ακτών του Ατλαντικού και της Βόρειας Θάλασσας από τη Γαλλία, μέσω του Βελγίου, της Ολλανδίας, της Δανίας ως τη Νορβηγία (Ατλαντικό Τείχος).

Περισσότεροι από 300.000 εργάτες όλων των εθνικοτήτων δούλευαν μόνο από τη γαλλική πλευρά, πολλοί από τους οποίους ήταν κρατούμενοι και στριμώχνονταν για εργασία, αλλά και σκληροπυρηνικοί άνθρωποι απελπισμένοι για δουλειά, ή Γερμανοί εργάτες εργοστασίων. Ολόκληρες κοινότητες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους για να ανοίξουν το δρόμο για το μεγαλύτερο αμυντικό έργο του Χίτλερ. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να κατασκευαστούν τα απίστευτα για την εποχή οχυρωματικά έργα, όπως π.χ. στη Δυτική Ολλανδία, μέχρι το Λοφότεν στη Βόρεια Νορβηγία, το Λέκεν και τη Βίγσο στη Δυτική Δανία.

Στην ολλανδική πόλη της Χάγης, χιλιάδες σπίτια, επτά σχολεία, τρεις εκκλησίες και δύο νοσοκομεία κατεδαφίστηκαν στο όνομα της υπεράσπισης του «φρουρίου της Ευρώπης». Το 1944, με μια συμμαχική εισβολή να φαίνεται προ των πυλών, ανατέθηκε στον Ερβιν Ρόμελ η ενίσχυση της άμυνας. Ο Ρόμελ έσπευσε να τοποθετήσει περισσότερα από 2.000 άρματα μάχης, σύγχρονα πυροβόλα και καταστροφείς αρμάτων κατά μήκος της ακτογραμμής της Νορμανδίας, συμπεριλαμβανομένων των «Τσέχων σκαντζόχοιρων» (αιχμηρά, χαλύβδινα αντιαρματικά εμπόδια), ως και ξύλινους στύλους με το παρατσούκλι «Rommel’s asparagus», που χρησιμοποιούνταν για να αποτρέψουν την προσγείωση ανεμόπτερων και αλεξιπτωτιστών. Πάνω από 5 εκατομμύρια νάρκες «φυτεύτηκαν» κατά μήκος των παραλιών.

Η απόβαση των 160.000 στρατιωτών

Στις 6 Ιουνίου 1944, 160.000 συμμαχικοί στρατιώτες τρύπησαν την άμυνα 80.000 Γερμανών στρατιωτών. Οι ΗΠΑ υπέστησαν μεγάλες απώλειες, ειδικά στη στενή παραλία της Ομάχα, όπου οι στρατιώτες τους βρέθηκαν παγιδευμένοι κάτω από ψηλούς βράχους από άμμο και πέτρα. Παρά τις προκλήσεις, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, οι Αμερικανοί και οι Καναδοί χρειάστηκαν λίγες μέρες για να δημιουργήσουν μια παραλία στη Νορμανδία, την οποία είχαν χρησιμοποιήσει για να αποβιβάσουν 800.000 στρατιώτες και περισσότερα από 100.000 οχήματα μέχρι τα τέλη Ιουλίου.

Τώρα, τα απομεινάρια του «Τείχους του Ατλαντικού» παραμένουν διάσπαρτα κατά μήκος των ακτών της Ευρώπης, αλλά πολλά τα έχει καταπιεί η άμμος ή βυθίζονται στη θάλασσα. Η ολλανδική κυβέρνηση, το 2014, εγκαινίασε μια ετήσια «Ημέρα καταφυγίων», κατά την οποία τα τείχη των οχυρώσεων ανοίγουν στο κοινό. Το τείχος αποδείχθηκε θλιβερά ανεπαρκές μπροστά στο σχεδιασμό που προέκυψε για τις αποβιβάσεις της ημέρας. Μέσα σε 11 μήνες, η Γερμανία είχε παραδοθεί.

ΜΕ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΕΙΚΟΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΑΣΕΩΝ

Πώς παραπλανήθηκαν οι δυνάμεις των ναζί

Στους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, οι σύμμαχοι διεξήγαγαν την Επιχείρηση «Σωματοφύλακας», δηλαδή τη συνολική στρατηγική που είχε σχεδιαστεί για να παραπλανήσουν τους Γερμανούς ως προς την ημερομηνία και την τοποθεσία των κύριων συμμαχικών αποβάσεων. Η επιπλέον επιχείρηση «Fortitude» περιλάμβανε το «Fortitude North», μια εκστρατεία παραπληροφόρησης που χρησιμοποιεί ψεύτικη ραδιοκυκλοφορία για να οδηγήσει τους Γερμανούς να περιμένουν επίθεση στη Νορβηγία, ενώ το «Fortitude South» ήταν μια μεγάλη εξαπάτηση που είχε σχεδιαστεί για να ξεγελάσει τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι οι αποβάσεις θα πραγματοποιούνταν στο Pas de Calais, τον Ιούλιο. Συγκροτήθηκε μια πλασματική Ομάδα Πρώτης Στρατιάς των ΗΠΑ, που υποτίθεται ότι βρισκόταν στο Κεντ και το Σάσεξ υπό τη διοίκηση του τότε αντιστράτηγου Τζορτζ Σ. Πάτον.

Οι σύμμαχοι κατασκεύασαν εικονικές δεξαμενές, φορτηγά και αποβατικά σκάφη και τα τοποθέτησαν κοντά στην ακτή. Αρκετές στρατιωτικές μονάδες, συμπεριλαμβανομένου του Β’ Καναδικού Σώματος και της 2ης Καναδικής Μεραρχίας, κινήθηκαν στην περιοχή για να ενισχύσουν την ψευδαίσθηση ότι μια μεγάλη δύναμη συγκεντρωνόταν εκεί. Εκτός από τη μετάδοση ψεύτικης ραδιοκυκλοφορίας, γνήσια ραδιοφωνικά μηνύματα από την Ομάδα 21ης ​​Στρατιάς (του στρατάρχη Μοντγκόμερι) κατευθύνθηκαν αρχικά στο Κεντ μέσω σταθερής γραμμής και στη συνέχεια μετέδιδαν, για να δώσουν στους Γερμανούς την εντύπωση ότι τα περισσότερα από τα συμμαχικά στρατεύματα βρίσκονταν εκεί. Ο Πάτον παρέμεινε στην Αγγλία μέχρι τις 6 Ιουλίου, συνεχίζοντας έτσι να εξαπατά τους Γερμανούς ότι μια δεύτερη επίθεση θα γινόταν στο Καλαί.

Το στρατιωτικό και το πολιτικό προσωπικό γνώριζε την ανάγκη για μυστικότητα και τα στρατεύματα απόβασης κρατήθηκαν όσο το δυνατόν περισσότερο απομονωμένα, ειδικά την περίοδο αμέσως πριν από την εισβολή. Ο Αμερικανός στρατηγός Χένρι Μίλερ στάλθηκε πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες ντροπιασμένος, αφού αποκάλυψε την ημερομηνία εισβολής σε ένα κοκτέιλ πάρτι στο Λονδίνο. Οι Γερμανοί νόμιζαν ότι είχαν ένα εκτεταμένο δίκτυο κατασκόπων που δρούσε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά στην πραγματικότητα όλοι οι πράκτορές τους είχαν συλληφθεί και κάποιοι είχαν γίνει διπλοί πράκτορες που εργάζονταν για τους συμμάχους ως μέρος του συστήματος «Double-Cross».

Ο διπλός πράκτορας Χουάν Πουγιόλ Γκαρσία, Ισπανός αντίπαλος των ναζί, γνωστός με την κωδική ονομασία «Garbo», ανέπτυξε τα δύο χρόνια πριν από την «D-Day» ένα ψεύτικο δίκτυο πληροφοριοδοτών για τους οποίους οι Γερμανοί πίστευαν ότι συνέλεγαν πληροφορίες για λογαριασμό τους. Τους μήνες που προηγήθηκαν της «D-Day», ο Πουγιόλ έστειλε χιλιάδες μηνύματα στους ανωτέρους του στη Μαδρίτη (μηνύματα ειδικά προετοιμασμένα από τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών για να πείσει τους Γερμανούς ότι η επίθεση θα γινόταν τον Ιούλιο στο Καλαί).

Πολλοί από τους γερμανικούς σταθμούς ραντάρ στη γαλλική ακτή καταστράφηκαν από τη RAF στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις αποβιβάσεις. Τη νύχτα πριν από την εισβολή, στην επιχείρηση «Taxable», η 617 Squadron (οι διάσημοι «Dambusters») έριξε λωρίδες «παραθύρου», μεταλλικό φύλλο που οι Γερμανοί χειριστές ραντάρ ερμήνευσαν ως ναυτική συνοδεία που πλησίαζε το Cap d’Antifer (περίπου 80 χλμ. από την πραγματική ακτή της «D-Day»). Η ψευδαίσθηση ενισχύθηκε από μια ομάδα μικρών σκαφών που ρυμουλκούσε μπαλόνια. Η Νο 218 Μοίρα RAF έριξε επίσης «παράθυρο» κοντά στο Boulogne-sur-Mer στην επιχείρηση «Glimmer». Την ίδια νύχτα, μια μικρή ομάδα χειριστών της Ειδικής Αεροπορικής Υπηρεσίας (SAS) ανέπτυξε εικονικούς αλεξιπτωτιστές πάνω από τη Χάβρη και το Ισιγκνι. Αυτά τα ανδρείκελα οδήγησαν τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι είχε συμβεί μια πρόσθετη αεροπορική επίθεση. Ο φόρος του αίματος μεγάλος και σε Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία 13 μεγάλα αμερικανικά κοιμητήρια φιλοξενούν τους ηρωικούς πεσόντες, αλλά και αγνοούμενους (ειδικά στην Κολεβίλ, στη Γαλλία, και στη Μαρχράτεν, στην Ολλανδία).

Οι εορτασμοί στη Νορμανδία

Στη Γαλλία βρίσκεται από χθες ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, όπου θα περάσει τις επόμενες πέντε ημέρες στο Παρίσι και στις ακτές της Νορμανδίας, κατά τη διάρκεια των οποίων θα παρευρεθεί στους εορτασμούς της 80ής επετείου της ιστορικής ημέρας, ενώ θα εκφωνήσει βαρυσήμαντη ομιλία για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και την πολύπλευρη ρωσική απειλή.

Στη Νορμανδία θα παρευρεθούν στους εορτασμούς ο Κυριάκος Μητσοτάκης και δεκάδες ηγέτες χωρών. Επιπλέον, ο Μπάιντεν θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στη γαλλική πρωτεύουσα, φιλοξενούμενος από τον πρόεδρο, Εμ. Μακρόν, και θα έχει συνομιλίες με τον Ουκρανό πρόεδρο, Β. Ζελένσκι.