Αν η προπολεμική ιστορία της ενέργειας στην Ελλάδα καθορίζεται, κυρίως, από την παρουσία του πανίσχυρου αγγλικού οικονομικού ομίλου της «Πάουερ» που κλείνει τους μικροεπιχειρηματίες της ενέργειας στη χώρα, η μεταπολεμική σηματοδοτείται από την ΔΕΗ.

Η πρώτη απόπειρα αξιοποίησης του λιγνίτη στην Ελλάδα γίνεται  τη δεκαετία του 20 από Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαθίστανται στην Πτολεμαΐδα, μεταφέροντας εκεί την τεχνογνωσία λειτουργίας εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, που είχαν δημιουργηθεί στην Μικρά Ασία. Ο πρώτος που αποκτά δικαίωμα δημιουργίας και εκμετάλλευσης ορυχείων λιγνίτη στη περιοχή, είναι ο Γεώργιος Παυλίδης από την Φώκαια της Σμύρνης.

Η καταστροφική δεκαετία του 40 με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, αναδεικνύει την ανάγκη ενεργειακής αυτοτέλεια της χώρας ως βασικού πυλώνα της αναπτυξιακής πορείας της. Στις αρχές της δεκαετίας του 50 υπάρχουν στη χώρα πάνω από 400 μικρομεσαίες εταιρίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με πανάκριβα τιμολόγια και μηδαμινές παροχές.

Η δημιουργία της ΔΕΗ τον Αύγουστο του 1950, γίνεται με κεφάλαια του προϋπολογισμό, του σχεδίου Μάρσαλ και των ιταλικών πολεμικών αποζημιώσεων. Το πρώτο  ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας γίνεται με τη συνεργασία της αμερικανικής εταιρίας Ebasco (που αναλαμβάνει την ευθύνη οργάνωσης και λειτουργίας της ΔΕΗ) και περιλαμβάνει την δημιουργία των υδροηλεκτρικών σταθμών Λούρου, Άγρα και Λάδωνα, και του ατμοηλεκτρικού Αλιβερίου, ενώ το δεύτερο ενεργειακό πρόγραμμα εκπονείται αποκλειστικά από την ΔΕΗ και περιλαμβάνει την δημιουργία του ατμοηλεκτρικού σταθμού Πτολεμαΐδας και του υδροηλεκτρικού σταθμού Ταυρωτού.

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι το σταδιακό κλείσιμο ή εξαγορά όλων των μικρών ή μεγαλύτερων εταιριών παραγωγής ενέργειας, και η εφαρμογή ενιαίου χαμηλού τιμολογίου σε ολόκληρη τη χώρα. Μέχρι την δεκαετία του 70, ο ηλεκτρισμός φτάνει μέχρι το πιο απομακρυσμένο χωριό της χώρας, αποτελώντας καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης και εκβιομηχάνισής της.