Ας αφεθούμε λοιπόν στην εκτεταμένη αφήγηση των στιγμών από το «γιο του μπαλωματή» όπως καταγράφονται στο βιβλίο του «Οδοιπορικό στην Ελλάδα».

«Η 25η Μαρτίου είναι η γιορτή της απελευθέρωσης των Ελλήνων. Κείνη τη μέρα άρχισε η επανάσταση, κείνη τη μέρα χύθηκε το πρώτο τουρκικό αίμα. Τώρα υψώνεται ο σταυρός εκεί που υπήρχε το μισοφέγγαρο. Ο σταυρός λάμπει στα ερείπια και μια θανατερή σιωπή απλώνεται στις πεδιάδες, όπου ηχούσε κάποτε η θανατερή βουή του πολέμου. Σ’ ολόκληρη τη χώρα μέχρι το πιο φτωχικό χωριό κυματίζει σήμερα η σημαία της λευτεριάς. Ο βοσκός κινάει για τις ερειπωμένες εκκλησίες στα μακρινά βουνά, κρεμάει ένα αναμμένο καντήλι μπροστά στις σβησμένες εικόνες στο ραγισμένο τοίχο και προσεύχεται. Η Ελλάδα είναι λεύτερη !

Φέτος ήμουν στην Αθήνα σ’ αυτή τη γιορτή. Ο αξιωματικός υπηρεσίας με άφησε να μπω στην εκκλησία μιας και ήμουν ξένος. Ο Έλληνας επίσκοπος ντυμένος με πλούσια λαμπερά ρούχα, καθόταν μπροστά στην Αγία Τράπεζα ανάμεσα στους στολισμένους παπάδες που τραγουδούσαν ένα τραγούδι χωρίς καθόλου αρμονία. Ο βασιλιάς και η βασίλισσα, κι οι δύο ντυμένοι μ’ ελληνικές στολές, κάθονταν σ’ ένα βελούδινο θρόνο στολισμένο με κορόνα και σκήπτρο. Ο διάδοχος της Βαυαρίας με τη στολή του είχε καθίσει δίπλα τους.

Τα θρησκευτικά ήθη μου φαίνονταν στη πραγματικότητα περισσότερο παράξενα και ασυνήθιστα παρά γιορταστικά. Ενώ οι παπάδες έψαλλαν, η στρατιωτική μουσική έπαιζε έξω ζωηρά. Ηχούσε άγρια, πολεμικά, σα να βρισκόμασταν σε ώρα μάχης, τότε που ο παπάς προσεύχεται κι ο πολεμιστής τραγουδάει και το ντουφέκι βροντά τα βόλια του. Έξω βρόντηξε ένα ντουφέκι «Ζήτω ο βασιλιάς!» ακούστηκε στην εκκλησιά, όταν αυτός και η βασίλισσα έφευγαν. Θα ήταν τρία-τέσσερα αμάξια όλο κι όλο, οι περισσότεροι διπλωμάτες έφυγαν με τα πόδια. Όλος ο δρόμος, μπαλκόνια και παράθυρα ήταν γεμάτα Έλληνες. Το ένα ωραίο κεφάλι δίπλα στ’ άλλο, χιλιάδες κόκκινα φέσια, παρδαλές μπλούζες και άσπρες φουστανέλες λάμπαν κάτω από τον ήλιο».

Ειδήσεις 

H ναυμαχία της Λήμνου: Όταν ο Κουντουριώτης έδιωξε τους Τούρκους από το Αιγαίο [εικόνες]

Η στενή σχέση των αγωνιστών του 1821 με την αρχαιότητα