Πίσω από τη φανταχτερή του βιτρίνα κρύβεται ένα σκοτεινό παρελθόν που ελάχιστοι γνωρίζουν κι ακόμη λιγότεροι από τους ηλικιωμένους κατοίκους του θέλουν να θυμούνται. Τον Οκτώβριο του 1944 η κωμόπολη της Λαπωνίας, κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, που σαράντα χρόνια αργότερα θα κυριαρχούσε στα όνειρα των παιδιών όλου του κόσμου, κάηκε ως τα θεμέλια από τους Γερμανούς κατά την υποχώρησή τους από τη Φινλανδία. Οι ναζί κατέστρεψαν το 90% του Ροβανιέμι, αφήνοντας όρθιες μόνο τις καμινάδες των σπιτιών. Οι κάτοικοί του είχαν ήδη διαφύγει σε νοτιότερες επαρχίες της Φινλανδίας ή προς την ουδέτερη Σουηδία, με 279 από αυτούς να βρίσκουν το θάνατο κατά την έξοδο και άλλους 200 να σκοτώνονται από γερμανικές νάρκες, όταν επέστρεψαν μετά τη λήξη του πολέμου. Ακόμη και σήμερα κάποιοι βρίσκουν καμένα ξύλα και μέταλλα στους κήπους τους, ενώ έξω από την πόλη υπάρχει ένα γερμανικό νεκροταφείο με 2.500 σταυρούς.

Το σημερινό «Αεροδρόμιο του Αγιου Βασίλη» ξεκίνησε ως αεροπορική βάση της Λουφτβάφε και το Χωριό του Αη Βασίλη, λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, δημιουργήθηκε στον άλλοτε χώρο των στρατώνων της Βέρμαχτ. Μακάβριες λεπτομέρειες, που κανένα από τα 700.000 παιδιά από τον όλο τον κόσμο που γράφουν κάθε χρόνο γράμματα στον Αη Βασίλη ζητώντας του δώρα και ευχές δεν θα ήθελε να ξέρει.

Τίποτε από αυτά δεν προμηνυόταν στις αρχές της δεκαετίας του 1930, όταν το Ροβανιέμι ήταν μια φιλήσυχη εμπορική κωμόπολη 6.000 κατοίκων. Το 1939 οι «Ροβανιεμίτες» συστρατεύθηκαν με τους υπόλοιπους Φινλανδούς για να αποκρούσουν τη σοβιετική εισβολή, η οποία έσπρωξε το Ελσίνκι στην αγκαλιά του Αξονα. Οταν όμως άρχισε να διαφαίνεται η ήττα των Γερμανών οι Φινλανδοί στράφηκαν κατά των πρώην συμμάχων τους για να εξευμενίσουν τον Στάλιν, με αποτέλεσμα οι ναζί να μετατρέψουν (και) τη Φινλανδία σε καμένη γη.
Ωστόσο, η Χώρα των Χιλίων Λιμνών όχι μόνο εξαιρέθηκε από τα κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ επειδή κατατάχθηκε στο στρατόπεδο των ηττημένων, αλλά αναγκάστηκε να καταβάλει και πολεμικές αποζημιώσεις στη Σοβιετική Ενωση. Την κατάσταση έσωσε κάπως η οικονομική βοήθεια της UNRRA, με πρωτοβουλία της χήρας του θανόντος προέδρου των ΗΠΑ, Ελινορ Ρούζβελτ.

Το χαριτωμένο σπιτάκι που τη φιλοξένησε το 1950, στο χώρο του μετέπειτα Χωριού του Αη Βασίλη, έγινε τουριστικός πόλος έλξης. Αργότερα διέμειναν εκεί διάσημοι ηγέτες, όπως ο πρόεδρος της ΕΣΣΔ, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, και η πρωθυπουργός του Ισραήλ, Γκόλντα Μεΐρ.

Ο άνθρωπος που αναγέννησε το Ροβανιέμι κατά κυριολεξία από τις στάχτες του ήταν ο διάσημος Φινλανδός αρχιτέκτονας Αλβαρ Ααλτο. Εκμεταλλευόμενος τη γεωμορφολογία της περιοχής ανασχεδίασε τη ρυμοτομία της πόλης σαν… κεφάλι ταράνδου, με το ποδοσφαιρικό γήπεδο στη θέση του ματιού και δύο οδικές αρτηρίες να διακλαδώνονται σαν κέρατα.

«Οταν ο Ααλτο υπέβαλε το σχέδιο ανοικοδόμησης του Ροβανιέμι στην Ενωση Φινλανδών Αρχιεκτόνων, είπε πως είδε την καμένη πόλη σαν ευκαιρία», τόνισε στον «Guardian» ο Γιούσι Ράουτσι, παλιός σχεδιαστής και ερευνητής του «Ιδρύματος Αλβαρ Ααλτο». Το Ροβανιέμι αποτέλεσε πρότυπο για την οικιστική ανάπλαση των τεράστιων φινλανδικών εκτάσεων της Λαπωνίας (μιας περιοχής όσο η Ολλανδία και το Βέλγιο μαζί) με οικολογικά κριτήρια στη διαχείριση των φυσικών πόρων και σεβασμό στην τοπική μειονότητα των κτηνοτρόφων Σάμι, που ζουν από τους ταράνδους.

Οταν το 1984 άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι τουρίστες στον Αρκτικό Κύκλο με πτήσεις του Κονκόρντ, οι επιχειρηματίες της περιοχής δημιούργησαν το Χωριό του Αη Βασίλη, αξιοποιώντας τον τοπικό μύθο του Κορβατουντούρι. Πρόκειται για έναν βραχώδη σχηματισμό σε σχήμα αφτιού, που σύμφωνα με το θρύλο βοηθάει τον Αγιο Βασίλη να ακούσει τις επιθυμίες των παιδιών από όλο τον κόσμο. Το γεγονός ότι ο «Βράχος Αφτί» βρίσκεται κάπου 300 χιλιόμετρα βόρεια του Ροβανιέμι και είναι απρόσιτος λόγω των ακραίων συνθηκών είναι απλώς μια… μικρή λεπτομέρεια.

Η τουριστική φρενίτιδα για το χωριό του Αη Βασίλη, όπου κυκλοφορούν αληθινοί και ψεύτικοι τάρανδοι, σκυλιά χάσκι και 600.000 χιλιάδες τουρίστες ανά έτος (κυρίως Κινέζοι, Ισραηλινοί και Βρετανοί), οι οποίοι γεμίζουν τα καταστήματα και τα εστιατόριά του, ανάγκασε τη φινλανδική κυβέρνηση να δώσει άδεια μετατροπής των ψυχροπολεμικών πυρηνικών καταφυγίων του Ροβανιέμι σε… υπόγειο θεματικό πάρκο του Αη Βασίλη από τη δεκαετία του ’90. Αλλη μια νίκη της χαράς της ζωής επάνω στα έργα του πολέμου!

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]