Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Η φλόγα σιγόκαιγε μέχρι που άναψε για τα καλά το 1821 σημαίνοντας την επανάσταση. Μια επανάσταση που αποτέλεσε σημείο αναφοράς ενός ολόκληρου έθνους, η είδηση της ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο με κατάληξη μια περήφανη ελληνική νίκη με την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Στο νέο τεύχος του ΕΤ Magazine του EleftherosTypos.gr αναφερόμαστε στα γεγονότα του 1821 και στις περιοχές απ’ όπου ξεκίνησε η μεγάλη επανάσταση του ελληνικού έθνους.

Μπορεί ο στόχος να ήταν η επανάσταση να ξεκινήσει στις 25 Μαρτίου, αλλά πολλοί ήταν οι παράγοντες που σε κάποιες περιοχές η εξέγερση ξεκίνησε λίγο νωρίτερα ή ακόμα και αργότερα. Ωστόσο από τις 21 ως 31 Μαρτίου όποτε και ξεκίνησε η εξέγερση στην Πελοπόννησο και αμέσως μετά σε ένα τμήμα της Στερεάς συνιστούν την κύρια  έναρξη της επανάστασης στην Ελλάδα.

Η σπίθα στην Αγία Λαύρα στα Καλάβρυτα

Η ιστορική μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα είναι ο τόπος έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά το μοναστήρι της περιοχής χρησίμευε ως χώρος συγκέντρωσης προεστών της Αχαΐας και άλλων παραγόντων της Επανάστασης, μεταξύ των οποίων και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Η απόφαση για την επανάσταση είχε ληφθεί και στις 10 Μαρτίου όταν και μαζεύτηκαν στην Αγία Λαύρα (μεταξύ άλλων και οι Ανδρέας Λόντος, Ασημάκης Ζαΐμης, Ασημάκης Φωτήλας, ο επ. Κερνίκης Προκόπιος κ.ά.) από όπου αντάλλαξαν ορισμένες επιστολές με τον Καϊμακάμη, ο οποίος προσπαθούσε να τους πείσει να μεταβούν στην Τρίπολη.

Στις 25 Μαρτίου 1821 έγινε τελετουργική θρησκευτική κήρυξη της Επανάστασης στη Μονή, όταν ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε τους συγκεντρωμένους επαναστάτες και ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης στο θόλο του ιστορικού Ναού της Αγίας Λαύρας.

Η συνεισφορά της Υδρας

Ο ρόλος της Υδρας στην επανάσταση του 1821 ήταν τεράστιος. Ο στόλος αποτελούνταν από 186 μικρά και μεγάλα πλοία συνολικής χωρητικότητας 27.736 τόνων δηλαδή ήταν διπλάσιος από αυτόν των Σπετσών που διέθεταν ως δύναμη 64 πλοία συνολικά 15.907 τόνων, ενώ τα Ψαρά είχαν 35 – 40 πλοία και η Κάσος 15.

Ένα χρόνο πριν είχαν ενημερωθεί για την επανάσταση και όταν αυτή κηρύχθηκε στην Πελοπόννησο οι Υδραίοι ήταν σε ετοιμότητα.

Στις Σπέτσες η επανάσταση άρχισε ουσιαστικά στις 26 Μαρτίου, αλλά οι Υδραίοι φάνηκαν διστακτικοί στο να εξεγερθούν αμέσως, θυμούμενοι τις καταστροφές που είχαν πάθει κατά την προηγούμενη αποτυχημένη εξέγερση του 1770 και το γεγονός ότι ο αντίπαλος ήταν δυνατός. Τελικά κήρυξαν την επανάσταση στις 14 Απριλίου 1821, από τον Πλοίαρχο Αντώνιο Οικονόμου.

Ο ρόλος των Σπετσών

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση του 1821 διαδραμάτισαν και οι Σπέτσες. Σύμφωνα με τους ιστορικούς η σημαία της επανάστασης στο νησί υψώθηκε στις 26 Μαρτίου με το στόλο του νησιού να συμμετέχει σε πολλές ναυμαχίες. Μάλιστα την περίοδο αυτή έκαναν την εμφάνισή τους ηρωικά ονόματα όπως οι Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Ανδρέας Μιαούλης, Χατζηγιάννης Μέξης και Κοσμάς Μπαρμπάτσης. Μαρτυρίες της εποχής αναφέρουν ότι στις 3 Απριλίου του 1821 οι κάτοικοι των Σπετσών επαναστατούν σηκώνοντας τη σημαία τους με τυπωμένες τις λέξεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ. Προηγουμένως στις 13 Μαρτίου, έχει γίνει επαναστατική ενέργεια της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας που ύψωσε την δική της επαναστατική σημαία στο κατάρτι του πλοίου της Αγαμέμνων και την χαιρέτησε με κανονιοβολισμούς μπροστά στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών.

Αξίζει να σημειώσουμε πως οι καπετάνιοι των Σπετσών μαζί με τους αυτούς της Ύδρας και κάποιων άλλων νησιών, κράτησαν τη φλόγα ζωντανή. Χωρίς την συμβολή του Ελληνικού Ναυτικού των νησιών αυτών, η έκβαση της Επανάστασης ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.

Κομβική η Μάνη

Μερικές από τις πρώτες χρυσές σελίδες της ελληνικής επανάστασης γράφτηκαν στην Καλαμάτα, όπου στις 23 Μαρτίου του 1821 μετά από τέχνασμα των Ελλήνων επαναστατών, οι Τούρκοι τους παρέδωσαν την πόλη χωρίς να προβάλλουν αντίσταση. Ουσιαστικά η επαναστατική κίνηση του 1821 στην Πελοπόννησο ξεκίνησε στη Μάνη την 17η Μαρτίου, με δοξολογία και την ύψωση της πρώτης επαναστατικής σημαίας. Αυτό στάθηκε η αφορμή ώστε αγωνιστές από διάφορες περιοχές να αρχίσουν να συρρέουν στην περιοχή. Οι γραπτές μαρτυρίες κάνουν λόγο ότι οι πρόκριτοι της περιοχής ζήτησαν να ξεκινήσει πρώτη η Μάνη τον αγώνα της απελευθέρωσης, κάτι που ήταν σύμφωνο και με τους σχεδιασμούς της Φιλικής Εταιρείας.

Μάλιστα μετά από πρόσκληση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη πολλοί Μανιάτες οπλαρχηγοί πήγαν στην Τσίμοβα (σήμερα λέγεται Αερόπολη) κι αποφάσισαν την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων, που οδήγησε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας και τη δημιουργία της Μεσσηνιακής Γερουσίας.

Και η Στερεά Ελλάδα στο κόλπο

Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821. Να σημειωθεί ότι στην περιοχή η επανάσταση κηρύχθηκε επίσημα στις 27 Μαρτίου, στη μονή Οσίου Λουκά κοντά στη Λιβαδειά, με παρόντες τους οπλαρχηγούς Αθανάσιο Διάκο και Βασίλη Μπούσγο και αρκετούς προκρίτους.

Κομβικής σημασίας ήταν η νίκη των Ελλήνων στο Χάνι της Γραβιάς λίγο αργότερα και συγκεκριμένα στις 8 Μαΐου του 1821.

Η δράση των Ψαρών

Από τα νησιά που έβαλαν την σφραγίδα στον αγώνα ήταν και τα Ψαρά, όπου στις 10 Απριλίου 1821 ανύψωσαν την επαναστατική τους σημαία. Ωστόσο εκεί τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμεναν, καθώς στις 21 Ιουνίου 1824, αιγυπτιακές δυνάμεις με αρχηγό τον Ιμπραήμ κατέλαβαν το νησί με 140 καράβια και 14.000 γενίτσαρους.

Αυτό είχε ως συνέπεια πάνω από 15.000 κάτοικοι να σφαγιαστούν, πολλά κορίτσια κατέληξαν δούλες σε σκλαβοπάζαρα, ενώ ελάχιστοι ήταν αυτοί που κατόρθωσαν να εγκαταλείψουν το νησί. Στις 22 Ιουνίου του 1824 έγινε το ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης, όταν η πόλη των Ψαρών έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Όσοι από τους αμάχους πρόλαβαν έφυγαν με τα πλοία. Οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν.

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]