Με επιστολή της που επιδόθηκε στον ΟΗΕ στις 17 Ιανουαρίου, η Ελλάδα χαρακτηρίζει αντίθετη προς το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας την κίνηση της Λιβύης να καταθέσει δική της επιστολή στον ΟΗΕ με την οποία κηρύττει συνορεύουσα ζώνη.

Όπως σημειώνει ο διπλωματικός συντάκτης της ΕΡΤ Νίκος Μελέτης, με την επιστολή της, η Ελλάδα δηλώνει ότι οι συντεταγμένες και ο χάρτης που περιέχεται στη λιβυκή επιστολή είναι αντίθετες προς το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας για τρεις λόγους:

β) χρησιμοποιεί ευθείες γραμμές βάσης – η Ελλάδα έχει εναντιωθεί και σε αυτό από το 2005 – που είναι αντίθετες επίσης με το Διεθνές Δίκαιο, και

γ) κυρίως, γιατί οι συντεταγμένες που έχει καταθέσει η Λιβύη ακολουθούν την παράνομη οριοθέτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019.

Η Ελλάδα με την ευκαιρία αυτή επαναλαμβάνει πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και αντίθετο προς το Διεθνές Δίκαιο και παράνομες όποιες κινήσεις γίνονται με βάση τις συντεταγμένες που αυτό προβλέπει.

Επισημαίνει επίσης πως τέτοιες κινήσεις δεν προκαταλαμβάνουν τα δικαιώματα που παρέχει το Διεθνές Δίκαιο για την Ελλάδα και εκφράζει τη γνωστή ελληνική θέση πως τυχόν προβλήματα με τις οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να επιλύονται ειρηνικά στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Το κείμενο της επιστολής:

«Αξιότιμε κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Αναφορικά με τη ρηματική διακοίνωση της 5ης Δεκεμβρίου 2023 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (A/78/672), με την οποία του κοινοποιείται η απόφαση κήρυξης συνορεύουσας ζώνης, μαζί με τις σχετικές συντεταγμένες και χάρτη, η Ελλάδα θα ήθελε να δηλώσει τα εξής:

Αναφορικά με την ανωτέρω υπουργική απόφαση της Λιβύης, η Ελλάδα επιθυμεί να τονίσει ότι, ενώ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των κρατών της θάλασσας δικαιούνται να ορίσουν συνορεύουσα ζώνη, τα όρια μιας τέτοιας ζώνης πρέπει επίσης να καθοριστούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, τα όρια της διεκδικούμενης από τη Λιβύη συνορεύουσας ζώνης, όπως φαίνεται από τις σχετικές συντεταγμένες και τον χάρτη που έχει στείλει η Λιβύη στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, δεν συνάδουν με το διεθνές δίκαιο σε τρία σημαντικά σημεία:

Πρώτον. τα ανωτέρω όρια βορείως του Κόλπου της Σύρτης μετρώνται από μια τελική γραμμή κατά μήκος του στομίου του Κόλπου της Σύρτης η οποία δεν δικαιολογείται βάσει των σχετικών κανόνων του εθιμικού διεθνούς δικαίου, όπως αντανακλάται στην UNCLOS. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα αμφισβητεί από το 1974 την ανωτέρω διεκδίκηση του κόλπου της Σύρτης από τη Λιβύη, θεωρώντας ότι πρόκειται για μονομερή πράξη που θίγει βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου (βλ. ρηματική διακοίνωση αριθ. 3444.G4/4/AS.577 της 15ης Μαρτίου 1974).

Δεύτερον, τα εναπομένοντα όρια της διεκδικούμενης συνορεύουσας ζώνης μετρούνται από ευθείες βάσεις που καθόρισε η Λιβύη το 2005. Δεδομένου ότι η ακτογραμμή της Λιβύης δεν είναι ούτε βαθιά χαραγμένη ούτε πλαισιωμένη από νησιά, οι εν λόγω γραμμές βάσης είναι ακατάλληλες και παράνομες βάσει του άρθρου 7 της UNCLOS, το οποίο το διεθνές δικαστήριο θεωρεί ότι αντικατοπτρίζει το εθιμικό διεθνές δίκαιο (βλ.Παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων και θαλάσσιων χώρων στην Καραϊβική Θάλασσα (Νικαράγουα κατά Κολομβίας), απόφαση της 21ης Απριλίου 2022, παραγραφος 242).

Τρίτον, το ανατολικό όριο της διεκδικούμενης συνορεύουσας ζώνης της Λιβύης ακολουθεί τα «ανατολικά θαλάσσια σύνορα της Λιβύης που περιγράφονται στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης της 13ης Φεβρουαρίου 2023 από την Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Λιβύης προς τα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα. Τα εν λόγω ανατολικά θαλάσσια σύνορα διεκδικήθηκαν από τη Λιβύη επίσης βάσει του Μνημονίου Συνεννόησης του 2019 μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας-Κράτους της Λιβύης και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο Το παρόν Μνημόνιο και οι συντεταγμένες του , απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από την Ελλάδα ως άκυρα και χωρις ισχύ και ως κατάφωρη παραβίαση των θεμελιωδών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών στην περιοχή αυτή (βλ. Επιστολή του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας της 9ης Δεκεμβρίου 2019, που επισυνάπτεται σε επιστολή της 14ης Φεβρουαρίου 2020(Α74796))

Θα πρέπει επίσης να υπενθυμιστεί ότι η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε έντονα για τις συντεταγμένες αυτές, πιο πρόσφατα, μέσω επιστολής του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ ημερομηνίας 24 Απριλίου 2023, προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (A/77/865), σε απάντηση της ανωτέρω ρηματικής διακοίνωσης της Μόνιμης Αποστολής της Λιβύης στα Ηνωμένα Έθνη της 13ης Φεβρουαρίου 2023, που απευθυνόταν στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (Α77/74).

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα επιθυμεί να επαναλάβει για άλλη μια φορά, ότι το παρόν Μνημόνιο, καθώς και κάθε πράξη που υιοθετείται δυνάμει αυτού, και πιο συγκεκριμένα κάθε πράξη που βασίζεται στις παράνομες συντεταγμένες που περιέχονται σε αυτό, αντίκειται στο διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της θάλασσας.

Τέλος, η Ελλάδα σημειώνει ότι σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (άρθρο 33), το παράκτιο κράτος μπορεί να ασκήσει τον έλεγχό του που είναι αναγκαίος για να αποτρέψει παράβαση των τελωνειακών, φορολογικών, μεταναστευτικών ή υγειονομικών νόμων ή κανονισμών του εντός της επικράτειάς του ή των χωρικών υδάτων του και τιμωρεί την παράβαση των ανωτέρω νόμων ή κανονισμών που διαπράττονται στο έδαφός του η στα χωρικά ύδατα.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ανωτέρω υπουργική απόφαση, η Λιβύη δηλώνει ότι θα ασκεί έλεγχο και για παραβιάσεις της ασφάλειας και του περιβάλλοντος εντός της ζώνης αυτής, υπερβαίνοντας έτσι τις ανωτέρω διατάξεις της UNCLOS. Το Διεθνές Δικαστήριο επιβεβαίωσε πρόσφατα ότι το άρθρο 33 αντικατοπτρίζει το σύγχρονο εθιμικό διεθνές δίκαιο στη Συνορεύουσα Ζώνη και ότι οι προσπάθειες των παράκτιων κρατών να διεκδικήσουν δικαιοδοσία ή έλεγχο σε θέματα που δεν προβλέπονται από το άρθρο 33 είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο (βλ. Εικαζόμενες παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων και θαλάσσιων δικαιωμάτων στην Καραϊβική Θάλασσα (Νικαράγουα κατά Κολομβίας), απόφαση της 21ης Απριλίου 2022, παράγραφοι 155, 177 και 187)

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η Ελλάδα θα ήθελε να δηλώσει ότι η εν λόγω υπουργική απόφαση της Λιβύης δεν προκαταλαμβάνει ούτε θα προκαταλάβει τυχόν δικαιώματα που παρέχονται στην Ελλάδα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο , συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας και των θέσεων που έχει ήδη εκφράσει η Ελλάδα σε σχέση με τέτοιες αξιώσεις της Λιβύης.

Τέλος, επιφυλασσόμενη όλων των δικαιωμάτων της βάσει του Διεθνούς Δικαίου, η Ελλάδα θα ήθελε να επαναλάβει ότι παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην επίλυση τυχόν ζητημάτων οριοθέτησης με γειτονικές χώρες της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο με ειρηνικά μέσα, καλή τη πίστει και σε αρμονία με τους κανόνες του δικαίου της θάλασσας, όπως έχει ήδη κάνει με την Ιταλία και την Αίγυπτο.

Θα σας ήμουν ευγνώμων αν μπορούσατε να κυκλοφορήσετε την παρούσα επιστολή ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης. στο πλαίσιο της ημερήσιας διάταξης θέμα 75, και να δημοσιευθεί στον δικτυακό τόπο του Τμήματος Ωκεάνιων Υποθέσεων και του Δικαιου της Θάλασσας, καθώς και στην επόμενη έκδοση για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης
Μόνιμος Αντιπρόσωπος»

Η πρώτη επιστολή για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο

Ένα μήνα νωρίτερα, περίπου, η χώρα μας είχε αποστείλει την πρώτη επιστολή στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) προειδοποιώντας ότι ενδεχόμενη απόπειρα υλοποίησης του Τουρκολυβικού Μνημονίου για έρευνες υδρογονανθράκων που θα παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας, θα οδηγήσει σε ένταση και αποσταθεροποίηση την περιοχή.

Η επιστολή με ημερομηνία 17 Νοεμβρίου απευθύνεται στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και δημοσιεύθηκε ως επίσημο έγγραφο στις 23 Νοεμβρίου δηλώνει κατηγορηματικά ότι η Ελλάδα θεωρεί άκυρο και το δεύτερο Τουρκολυβικό Μνημόνιο που όπως επισημαίνεται δεν παράγει νομικά αποτελέσματα.

Το κείμενο της επιστολής:

«Επιστολή της 17ης Νοεμβρίου 2022 της Μονίμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα. Η Ελλάδα θα ήθελε να επιστήσει την προσοχή σας σε ένα ζήτημα με πιθανές σοβαρές συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα στη Μεσόγειο. Αναφέρομαι στο «Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του κράτους της Λιβύης για τη συνεργασία στον τομέα των υδρογονανθράκων», που υπεγράφη στις 3 Οκτωβρίου 2022. Η Ελλάδα αντιτίθεται και διαμαρτύρεται έντονα για τη σύναψη του προαναφερθέντος Μνημονίου, στο βαθμό που επιχειρεί οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση εφαρμογή του «Μνημονίου Συναντίληψης μεταξύ της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας του Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας του κράτους της Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο» του 2019, το οποίο συνήφθη κατά πλήρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και με κατάφωρη περιφρόνηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας καθώς και άλλων παράκτιων κρατών σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας. Η Ελλάδα επαναλαμβάνει τη θέση της, όπως διατυπώνεται στην επιστολή μου προς εσάς της 9ης Δεκεμβρίου 2019, η οποία επισυνάπτεται στην επιστολή μου της 14ης Φεβρουαρίου 2020 (A/74/706), σύμφωνα με την οποία το μνημόνιο του 2019 είναι άκυρο και δεν παράγει κανένα απολύτως έννομο αποτέλεσμα

Η ελληνική αυτή θέση κοινοποιήθηκε και στην τουρκική και τη λιβυκή πλευρά μέσω των ρηματικών διακοινώσεων 772/02.04.2020 και 23321/22.05.2020, αντίστοιχα. Κατά συνέπεια, οποιεσδήποτε πράξεις ή δραστηριότητες που βασίζονται στο Μνημόνιο του 2019 στερούνται επίσης οποιασδήποτε νομικής βάσης και, επιπλέον, κινδυνεύουν να επιδεινώσουν την ένταση στην περιοχή. Η Ελλάδα θα ήθελε να υπογραμμίσει ότι κάθε ενέργεια για την εφαρμογή του Μνημονίου που υπεγράφη στις 3 Οκτωβρίου 2022, η οποία παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου και σκόπιμη κλιμάκωση που υπονομεύει τη σταθερότητα στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι έχει ipso facto και ab initio κυριαρχικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της, σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη, όπως οριοθετείται από τη Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης

της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών, με ημερομηνία 6 Αυγούστου 2020. Επιπλέον, η σύναψη του παρόντος μνημονίου δεν ανταποκρίνεται στην υποχρέωση, που προβλέπεται στον οδικό χάρτη του 2020 για την προπαρασκευαστική φάση της συνολικής λύσης , αποτέλεσμα του φόρουμ πολιτικού διαλόγου της Λιβύης υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, να διαχειρίζεται «την εξωτερική πολιτική του λιβυκού κράτους κατά τρόπο που να διατηρεί φιλικές και ειρηνικές σχέσεις με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους σύμφωνα με τους κανόνες της καλής γειτονίας και των αμοιβαίων συμφερόντων» (άρθρο 6, παρ.9). Η Ελλάδα απορρίπτει κάθε πράξη που αψηφά την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πράξεων που επιχειρούν να διαστρεβλώσουν την πολιτική διαδικασία προς μια συνολική λύση για τη Λιβύη.

Η σύναψη του παρόντος μνημονίου παραβλέπει επίσης την παράγραφο 10 του άρθρου 6 του οδικού χάρτη, σύμφωνα με την οποία η εκτελεστική αρχή, κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο, δεν εξετάζει νέες ή προηγούμενες συμφωνίες ή αποφάσεις κατά τρόπο που να βλάπτει τη σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του λιβυκού κράτους ή του επιβάλλει μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Επομένως, μια συμφωνία συνεργασίας στον τομέα των υδρογονανθράκων εμπίπτει σαφώς στο πεδίο εφαρμογής συμφωνιών τις οποίες η εκτελεστική αρχή κωλύεται να συνάψει. Η σημασία της πλήρους εφαρμογής του οδικού χάρτη επιβεβαιώθηκε εκ νέου από το Συμβούλιο Ασφαλείας στην απόφασή του 2656 (2022) της 28ης Οκτωβρίου 2022. Στην παράγραφο 4 του ψηφίσματος, το Συμβούλιο Ασφαλείας υπογραμμίζει ότι οι στόχοι και οι αρχές που διέπουν, όπως ορίζονται στον οδικό χάρτη, ιδίως τα άρθρα 1, 2 και 6, εξακολουθούν να είναι συναφείς με την πολιτική διαδικασία. Θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι οι αντιδράσεις κατά της νομιμότητας του μνημονίου που υπεγράφη στις 3 Οκτωβρίου 2022 έχουν εκφραστεί έντονα από διεθνείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων κρατών στην περιοχή και πέραν αυτής, καθώς και από υψηλόβαθμους αξιωματούχους εντός των λιβυκών θεσμών. Εν κατακλείδι, η Ελλάδα θα ήθελε να τονίσει ότι διατηρεί όλα τα δικαιώματά της βάσει του διεθνούς δικαίου και καλεί τη Λιβύη και το Τουρκία να σεβαστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και να απόσχουν από κάθε πράξη που παραβιάζει αυτά τα δικαιώματα και

αποσταθεροποιεί την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Με την ευκαιρία αυτή, η Ελλάδα επιθυμεί να επαναλάβει την ισχυρή δέσμευση της για την επίλυση οποιουδήποτε ζητήματος οριοθέτησης με τις γειτονικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου με ειρηνικά μέσα, καλή τη πίστει και σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας. Θα σας ήμουν ευγνώμων αν η παρούσα επιστολή διανεμηθεί ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο σημείο 72 (α) της ημερήσιας διάταξης, και δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Ωκεανών και Δικαίου της Θάλασσας και στην επόμενη έκδοση του Δελτίου για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Μαρία Θεοφίλη

Πρέσβης Μόνιμη Αντιπρόσωπος»

Ειδήσεις σήμερα

Πέθανε ο παραγωγός Φρανκ Φάριαν, δημιουργός των Boney M. και Milli Vanilli

Γλυπτά του Παρθενώνα: Αποκάλυψη – «Βόμβα» από τη Βικτόρια Χίσλοπ «Ο Έλγιν τα πήρε με βία, ήταν αρχαιοκαπηλία»

ΕΛ.ΑΣ.: Με κάμερες οι στολές των αστυνομικών από την Πέμπτη – Οι περιοχές που θα κάνουν περιπολίες