“Uva passa, quam astaphida vocant…” (Η αποξηραμένη σταφυλή, που καλείται ασταφίς…) έγραφε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος το έτος 77 μ.Χ. στο έργο του «Φυσική Ιστορία», ενώ ο Σπυρίδων Δε Βιάζης, στο έργο του «Ιστορικαί σημειώσεις περί σταφίδος, εν Επτανήσω και ιδίως εν Ζακύνθω» (1892-1893), υποστήριζε πως: «Ό,τι δια της λέξεως σταφίς εννόουν οι αρχαίοι Έλληνες, εννόουν και οι Λατίνοι δια της λέξεως uva passa». Ο Φραγκίσκος Βραγαδίνος, ο τελευταίος των προβλεπτών της Ζακύνθου, έγραφε το 1797: «Ο σταφιδόκαρπος (uva passa) είναι αληθές μεταλλείον, ου μόνον των ημετέρων νήσων Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Ιθάκης αλλά και του Μορέως και ενίων γειτονικών τόπων».

Η πολύτιμη μαύρη σταφίδα έχει πολύ μακρά ιστορία. Η μετεπαναστατική Ελλάδα, για να χρηματοδοτήσει την δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους κατά τον 19^ο αιώνα, ουσιαστικά βασίστηκε στη μαύρη σταφίδα, αφού συχνά η αξία των εξαγωγών της ξεπερνούσε το 60% της συνολικής αξίας των εξαγωγών της χώρας, φτάνοντας ως και 79%!

Uva passa – Μαύρη σταφίδα, Ζάκυνθος 2024

Μέσα από το συνέδριο, την πολυμεσική ιστορική έκθεση, τις καλλιτεχνικές και γαστρονομικές δράσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, στόχος των εκδηλώσεων Uva passa είναι η εξερεύνηση πτυχών της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας της μαύρης σταφίδας και η διερεύνηση των προοπτικών της στην παραγωγή την γαστρονομία, τον τουρισμό και τον πολιτισμό.

Το Σταφιδεργοστάσιο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών – ΕΑΣ Ζακύνθου στον Άγιο Χαράλαμπο, το πιο ζωντανό κύτταρο μαύρης σταφίδας στα Ιόνια νησιά, μετατρέπεται για λίγες μέρες σε έναν πολυχώρο ιστορίας και πολιτισμού, γνώσης και γεύσης.

Συνέδριο «Οι κόσμοι της μαύρης σταφίδας», 18-19/10/2024

Εξειδικευμένοι εισηγητές διερευνούν και αναδεικνύουν πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας της μαύρης σταφίδας στην Ζάκυνθο και την χώρα, από την περίοδο της ενετοκρατίας, της αγγλικής επιρροής και της οθωμανικής κυριαρχίας, μέχρι τη επανάσταση και τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ενώ παράλληλα θα συζητηθούν το branding, η διατροφική αξία, ο ισχυρισμός υγείας και οι προοπτικές ένταξης της μαύρης σταφίδας στην γαστρονομία και τον τουρισμό.

Το συνέδριο θα μεταδίδεται διαδικτυακά ζωντανά μέσω live streaming.

Πολυμεσική ιστορική έκθεση «Μάκινα πολιτισμού», 18/10 – 5/11/2024

Στον παράλληλο χώρο του συνεδρίου στο σταφιδεργοστάσιο της ΕΑΣ Ζακύνθου θα λειτουργήσει η έκθεση με τίτλο «Μάκινα πολιτισμού». Η μάκινα (ή μάκενα), η μηχανή διαλογής της αποξηραμένης μαύρης σταφίδας που αντηχούσε στις πλαγιές κάθε φθινόπωρο, μετέτρεπε το απλό αγροτικό προϊόν σε ένα τεράστιας σημασίας και πλούτου εμπορικό προϊόν. Έθρεψε, πλούτισε και διαμόρφωσε τις τοπικές κοινωνίες –χωριά και πόλεις– αναδεικνύοντάς τες σε διεθνούς ενδιαφέροντος σημεία και για δύο αιώνες κινητοποιούσε ολόκληρες κοινωνίες, τόπους και χώρες, ταξιδεύοντας την μαύρη σταφίδα στις θάλασσες και τα λιμάνια του κόσμου και διαμορφώνοντας από τον 19^ο αιώνα ως “μαύρος χρυσός” την σύγχρονη Ελλάδα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά.

Η μάκινα πολιτισμού ανακινεί σήμερα μνήμες και ιστορίες, λειτουργώντας ως ο συνδετικός μας κρίκος ανάμεσα στα αμπέλια των καλλιεργητών και τα σαλόνια των σταφιδεμπόρων, ανάμεσα στον πλούτο των εξαγωγών και την καταστροφή των πτωχεύσεων, ανάμεσα στην τοπική και την διεθνή ιστορία. Τεκμήρια, εικόνες, αντικείμενα και ηχητικές ιστορίες ξεδιπλώνουν την ιστορία του πολύτιμου προϊόντος σε ένα ταξίδι στους κόσμους της μαύρης σταφίδας, από την Ζάκυνθο και την Ελλάδα σε όλον τον κόσμο, από τα προεπαναστατικά χρόνια ως σήμερα.

Καλλιτεχνικές και γαστρονομικές εκδηλώσεις 18-20/10/2024

Μετά το τέλος των συνεδριών ακολουθούν εκδηλώσεις από τον πολιτισμό και την παράδοση της Ζακύνθου. Συμμετέχουν τοπικά καλλιτεχνικά σχήματα: Τραγουδιστάδες τση Ζάκυνθος, Θέατρο τση Ζάκυθος, Χορευτικό συγκρότημα Ζακύνθου «Το Φιόρο του Λεβάντε», Χορευτικό συγκρότημα Πολιτιστικού Συλλόγου Σαρακινάδου, Giostra di Zante, Φιλαρμονική Δήμου Ζακύνθου.

Στις γαστρονομικές εκδηλώσεις και γευστικές δοκιμές συμμετέχει το Chef club Ζακύνθου, προσφέροντας εδέσματα με βάση την μαύρη σταφίδα.

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα 21/10 – 5/11/2024

Μετά την ολοκλήρωση του συνεδρίου η έκθεση θα αποτελέσει την βάση για την υλοποίηση ενός δεκαήμερου εκπαιδευτικών επισκέψεων για μαθητές-μαθήτριες Ε’ και Στ’ Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες υποστηρίζονται από το Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία – ΚΕΠΕΑ Λιθακιάς Ζακύνθου.

Διοργάνωση: Δίκτυο Συνεργασίας Ζακύνθου, Οργανισμός Πριμαρόλια

Συνδιοργάνωση: Επιμελητήριο Ζακύνθου

Αιγίδα & οικονομική επιχορήγηση: Υπουργείο Πολιτισμού – Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Αιγίδα: Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού  Τμήμα Περιβάλλοντος – Ιόνιο Πανεπιστήμιο  Δήμος Ζακύνθου  Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

Υποστήριξη: Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ζακύνθου  Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία – ΚΕΠΕΑ Λιθακιάς Ζακύνθου  Μουσείο Τύπου ΕΣΗΕΠΗΝ  ΓΑΚ Ζακύνθου

Media partner: Ionian TV

Websites – πληροφορίες:

Πριμαρόλια www.primarolia.com

Δίκτυο Συνεργασίας Ζακύνθου www.cnz.gr

Facebook: @primarolia  @Δίκτυο ΣΥΝεργασίας Ζακύνθου