Η νέα έκτακτη ανακοίνωσή της η Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του Πανεπιστημίου τονίζει ότι η εξελισσόμενη σεισμική δραστηριότητα ενδέχεται να οδηγήσει σε εντονότερα κατολισθητικά φαινόμενα, ειδικότερα στην περίπτωση εκδήλωσης ισχυρότερου σεισμού.

Οι κατολισθήσεις αποτελούν σοβαρή απειλή για τις υποδομές, τις κρίσιμες εγκαταστάσεις, τα δίκτυα, την ανθρώπινη ζωή και την τοπική οικονομία, ιδιαίτερα στις περιοχές υψηλής επισκεψιμότητας της Σαντορίνης, αλλά και θέσεις κρίσιμων υποδομών.

Παρακάτω η αναλυτική ανακοίνωση του ΕΚΠΑ:

«Από την έναρξη του σεισμικού σμήνους στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού στις 26 Ιανουαρίου έως και τις 4 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ έχει ανιχνεύσει και εντοπίσει συνολικά πάνω από 7,700 σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης, εκ των οποίων άνω των 6,100 με μεγέθη Μ1.0. Στις 4 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 1,300 σεισμοί με Μ1.0 (συγκριτικά λιγότεροι απ’ ότι στις 3 Φεβρουαρίου που καταγράφηκαν ~1,450 σεισμοί με Μ1.0). Το μέγιστο μέγεθος έφτασε το 4.9-5.0, ενώ εκδηλώθηκαν 21 σεισμοί με μεγέθη Μ4.0 και 9 σεισμοί με Μ4.5.

Η κατανομή των σεισμικών επικέντρων στις 4 Φεβρουαρίου ήταν παρόμοια με εκείνη της 3ης Φεβρουαρίου, με τους περισσότερους σεισμούς να εντοπίζονται πλησίον της Ανύδρου. Η εικόνα γίνεται ευκρινέστερη προς το τέλος της ημέρας, κατά το οποίο τα επίκεντρα ευθυγραμμίζονται σε διεύθυνση ΝΔ-ΒΑ στα νοτιοδυτικά της Ανύδρου. Μέρος της δραστηριότητας διαχέεται βόρεια της Ανύδρου με περισσότερο διάσπαρτα επίκεντρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, στις 5 Φεβρουαρίου η σεισμικότητα συνέχισε να μεταναστεύει προς τα βορειοανατολικά με περίπου τον ίδιο ρυθμό όπως και τις αμέσως προηγούμενες ημέρες. Οι μεγαλύτεροι σεισμοί (M4.0) εντοπίζονται βόρεια της Ανύδρου, σε επικεντρικές αποστάσεις έως ~6 km. Στις 5 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 120 σεισμοί, εκ των οποίων 19 με M4.0, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος Μ=5.1. Κατά τις πρώτες ώρες της 6ης Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί πάνω από 30 σεισμοί, εκ των οποίων 11 με μεγέθη M4.0 και 5 με Μ4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος 4.6, με τους περισσότερους σεισμούς να σημειώνονται νοτιοδυτικά της Ανύδρου.

Χάρτης κατανομής σεισμών στην περιοχή των Κυκλάδων (Σαντορίνη-Αμοργός-Ίος). Η ακτίνα των κύκλων είναι ανάλογη του μεγέθους του σεισμού (επεξήγηση επάνω δεξιά), ενώ τα μεγέθη σεισμών μεγαλύτερα ή ίσα του 4.5 σημειώνονται με αστέρι. Ο χρωματισμός ανταποκρίνεται στο εστιακό βάθος, σύμφωνα με τη χρωματική κλίμακα (δεξιά).

Εκτός από τον σεισμικό κίνδυνο, η ευρύτερη περιοχή αλλά κυρίως η Σαντορίνη καταγράφει πιθανότητα για εκδήλωση συνοδών των σεισμών γεωκινδύνων, όπως οι κατολισθήσεις. Οι κατολισθήσεις που έχουν εκδηλωθεί κατά καιρούς στη Σαντορίνη, η οποία είναι ιδιαίτερα επιδεκτική στα φαινόμενα αυτά, ποικίλλουν στον τύπο και τον όγκο των ασταθών υλικών που κινητοποιούνται. Περιλαμβάνουν καταπτώσεις και ανατροπές βραχωδών τεμαχών, και ολισθήσεις εδαφών.

Από πρόσφατη έρευνα επί των κατολισθήσεων σε εθνικό επίπεδο από τον Τομέα Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του ΕΚΠΑ διαπιστώνεται ότι το ιστορικό των κατολισθήσεων από σεισμούς στη Σαντορίνη είναι αξιόλογο. Κατολισθήσεις έχουν καταγραφεί στα πρανή της καλδέρας ήδη από τους ιστορικούς χρόνους, και ειδικότερα από το 1507 και μετά. Οι κατολισθήσεις αυτές προέρχονται τόσο από ιστορικούς σεισμούς όσο και από πρόσφατους, με τους σημαντικότερους κατά τα έτη 1507, 1508, 1870, 1926 και 1956.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι κατολισθήσεις αυτές δεν έχουν προέλθει από σεισμούς εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, αλλά από σεισμικά γεγονότα των οποίων τα επίκεντρα έχουν προσδιοριστεί και έξω από το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, π.χ. από την Κρήτη και τη Ρόδο στα νότια και νοτιοανατολικά του νησιού αντίστοιχα.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην περίπτωση της τρέχουσας σεισμικής ακολουθίας. Η καλδέρα της Σαντορίνης έχει υποστεί κατολισθητικά φαινόμενα που έχουν πυροδοτηθεί από τη σεισμική ακολουθία που λαμβάνει χώρα στον υποθαλάσσιο χώρο βορειοανατολικά του νησιού. Από τις 27 Ιανουαρίου 2025 μέχρι σήμερα έχουν ήδη καταγραφεί περιορισμένες κατολισθήσεις σε διάφορες τοποθεσίες, όπως η Κόκκινη Παραλία, η Παραλία Βλυχάδας, ο Όρμος Αθηνιού, περίπου 1,5 χιλιόμετρο βόρεια του λιμανιού στην περιοχή Άκρα Αλωνάκι, ο Όρμος Αθηνιού στην περιοχή του λιμανιού, το Παλιό Λιμάνι Φηρών, η περιοχή του Ημεροβιγλίου (θέση Σκάρος) και άλλες θέσεις κατά μήκος των πρανών της καλδέρας.

Οι κατολισθήσεις, που προαναφέρθηκαν, αποδίδονται στο συνδυασμό και τη συνέργεια πολλών παραγόντων και διεργασιών που σχετίζονται με τη γεωμορφολογία, τη γεωλογία, την τεκτονική και την ηφαιστειότητα στο χώρο αυτό των Κυκλάδων. Ο πρώτος από αυτούς τους παράγοντες είναι η λιθολογία των γεωλογικών σχηματισμών, που περιλαμβάνει ηφαιστειακά πετρώματα ποικίλης σύστασης, κυμαινόμενης συνεκτικότητας, και διακυμάνσεων στους βαθμούς αποσάθρωσης, εξαλλοίωσης και διάρρηξης. Τα χαρακτηριστικά αυτά σε συνδυασμό με τις εναλλαγές συνεκτικών και μη συνεκτικών σχηματισμών διαμορφώνουν μια αλληλουχία γεωλογικών πετρωμάτων με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά, που συμβάλλουν στην επιδεκτικότητα σε κατολισθήσεις. Επιπλέον, σε αρκετές περιοχές οι σχηματισμοί αυτοί είναι έντονα διαρρηγμένοι και παραμορφωμένοι από ρήγματα και ζώνες ρηγμάτων που κατανέμονται ακτινικά προς τον ηφαιστειακό κώνο, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα της ηφαιστειακής δομής και την ευστάθεια των πρανών της καλδέρας.

Επιπρόσθετα, η παρουσία των σχηματισμών αυτών στα απότομα πρανή της καλδέρας, των οποίων η μορφολογική κλίση φτάνει μέχρι και τις 80 μοίρες, καθιστούν την καλδέρα ιδιαίτερα επιδεκτική σε φαινόμενα κατολισθήσεων. Πολλά από τα πρανή αυτά κάτω από την επίδραση εξωγενών διεργασιών, όπως η αιολική δράση (ισχυροί άνεμοι), η κυματική δράση (θαλάσσια κύματα), η ραγδαία βροχόπτωση και η επιφανειακή απορροή, αποσταθεροποιούνται περαιτέρω με αποτέλεσμα να αστοχήσουν κατά τη διάρκεια εκδήλωσης ενός σεισμού ή κατά τη διάρκεια μιας σεισμικής έξαρσης, όπως η τρέχουσα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω στοιχεία, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η εξελισσόμενη σεισμική δραστηριότητα ενδέχεται να οδηγήσει σε εντονότερα κατολισθητικά φαινόμενα, ειδικότερα στην περίπτωση εκδήλωσης ισχυρότερου σεισμού.

Με βάση τις πολυετείς έρευνες και αναλύσεις του Τομέα Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και του Εργαστηρίου Τηλεανίχνευσης του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, τις πρόσφατες επιτόπιες έρευνες τον τελευταίο χρόνο μετά από την εκδήλωση κατολισθήσεων στα πρανή της καλδέρας (κατολίσθηση Θηρασιάς 27 Απριλίου 2024), αλλά και την τελευταία εβδομάδα, διαπιστώθηκε ότι η κατανομή των φαινομένων αυτών δεν είναι τυχαία, αλλά εντοπίζεται σε ζώνες υψηλής επιδεκτικότητας. Οι ζώνες αυτές περιλαμβάνουν τον Παλαιό Λιμένα Φηρών και τα ανάντη πρανή της διαδρομής του τελεφερίκ, όπου διέρχονται πάνω από 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως, την περιοχή του οικισμού Κόρφου στη Θηρασιά και το ανάντη μονοπάτι, το λιμάνι του Αθηνιού και τα πρανή του Όρμου Αθηνιού, τις περιοχές Αρμένης και Αμμούδι στη βάση των πρανών κάτω από την Οία, που παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλή διακινδύνευση. Τονίζεται ότι το επίπεδο του κατολισθητικού κινδύνου διατηρείται υψηλό σε μεγάλο τμήμα της καλδέρας.

Οι κατολισθήσεις αποτελούν σοβαρή απειλή για τις υποδομές, τις κρίσιμες εγκαταστάσεις, τα δίκτυα, την ανθρώπινη ζωή και την τοπική οικονομία, ιδιαίτερα στις περιοχές υψηλής επισκεψιμότητας του νησιού αλλά και θέσεις κρίσιμων υποδομών.

Δεδομένων των παραπάνω ευρημάτων, κρίνεται αναγκαία η υψηλής ανάλυσης παρακολούθηση και αποτύπωση των πρανών με σύγχρονες τεχνολογίες όπως Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ) και επίγειους και εναέριους αισθητήρες (LIDAR) και παράλληλη εφαρμογή μη δομικών μέτρων πολιτικής προστασίας κατά τη διάρκεια της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας για τη διαχείριση του κατολισθητικού κινδύνου σε συνεργασία με τους επιχειρησιακούς φορείς του συστήματος πολιτικής προστασίας.

Συντονιστής της Επιτροπής είναι ο Ευθύμιος Λέκκας, Ομ. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος.

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων είναι:

• Αντωναράκου Ασημίνα, Καθηγήτρια και Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Αρκαδόπουλος Νικόλαος, Καθηγητής Χειρουργικής, Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής
• Βασιλάκης Εμμανουήλ, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Διακάκης Μιχαήλ, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Ευελπίδου Nίκη – Νικολέττα, Καθηγήτρια Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Καβύρης Γιώργος, Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Καρτάλης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Τμήματος Φυσικής
• Λάγιου Παγώνα, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας, Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών Υγείας
• Λέκκας Ευθύμιος, Ομ. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Συντονιστής Επιτροπής
• Μαυρούλης Σπυρίδων, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
• Πικουλής Εμμανουήλ, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής
• Σταύρου Πήλιος-Δημήτρης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Ψυχολογίας
• Χατζηχρήστου Χρυσή, Καθηγήτρια Τμήματος Ψυχολογίας

*Υπεύθυνος για την προβολή του έργου και των δράσεων της Επιτροπής ορίζεται το μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κ. Δημήτρης Κουτσομπόλης.

Σεισμός στις Κυκλάδες – Παπαζάχος: Υπαρκτό το σενάριο των 6 ρίχτερ όχι τα χολιγουντιανά «τέρατα»

«Το σενάριο των 6 ρίχτερ είναι πάνω στο τραπέζι. Όχι όμως, τα τέρατα του Χόλιγουντ που ακούγονται από την επιστημονική κοινότητα. Είμαι αισιόδοξος» τόνισε ο καθηγητής Φυσικής Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, σχολιάζοντας τη συνεχή σεισμική ακολουθία στις Κυκλάδες.

Αναφορικά με το πώς εξελίσσεται το φαινόμενο των σεισμικών δονήσεων στις Κυκλάδες, ο καθηγητής επισήμανε το εξής: «Η αλήθεια είναι ότι είμαι αισιόδοξος. Απλά το θέμα δεν είναι μόνο το επιστημονικό, όπως καταλαβαίνετε, αλλά είναι και το ανθρώπινο, το κοινωνικό και το ψυχολογικό».

Όσο για το αν απομακρύνεται ή μειώνεται το σενάριο για 6 ρίχτερ τόνισε: «Το σενάριο για 6 ρίχτερ δεν μπορεί να φύγει από το τραπέζι. Οι υποψίες που υπήρχαν στην αρχή ήταν για μεγαλύτερα μήκη ρηγμάτων, τα οποία μπορούσαν να δώσουν σεισμούς στα 6 με 6,5. Αυτά ήταν τα πιο ανησυχητικά σενάρια που σαφώς έχουν δυσμενέστερες επιπτώσεις. Ένας σεισμός μεγέθους 6,5 έχει πολλαπλάσια ενέργεια μεγέθους σε σχέση με 6, παρόλο που φαίνονται κάτι το συγκρίσιμο. Το 6 λοιπόν, δεν νομίζω ότι υποχωρεί καθόλου (…). Αλλά αυτή τη στιγμή το δυσμενέστερο σενάριο στο μυαλό μας και στο μυαλό των μελών της επιτροπής παραμένει αυτό (…)».

Στη συνέχεια, ο κ. Παπαζάχος δεν παρέλειψε να τονίσει το εξής: «Είναι γνωστό ότι οι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν κάποια αυξημένη υδροθερμική ροή στα ηφαίστεια. Η Μήλος για παράδειγμα, τον 4ο αιώνα είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους γιατί υπήρχαν έντονα τέτοια φαινόμενα πάνω στο νησί και σε πολλές περιπτώσεις που γίνονται σεισμοί τα ηφαίστεια εμφανίζουν αυξημένες ροές στα υδροθερμικά πεδία. Άλλο όμως, αυτό και άλλο η έκρηξη (…)».

Και συμπλήρωσε: «Δεν υπάρχει λοιπόν, το σενάριο για έκρηξη λόγω του σεισμού (…). Σενάρια λοιπόν, επιτρέψτε μου, τύπου Χόλιγουντ ότι θα γίνει ένας μεγάλος σεισμός ας τα βγάλουμε από το μυαλό μας (…). Πρέπει να βασιζόμαστε στα στοιχεία που έχουμε και όχι σε στοιχεία και σε υποθέσεις που κάνει κανένας υποκειμενικά από το μυαλό του. Έχουμε πάρα πολλούς σεισμούς μεταξύ 4 και 5 και θα συνεχίσουμε έτσι και το επόμενο διάστημα (…)».

Λέκκας: Απομακρύνεται το σενάριο για πάνω από 6 Ρίχτερ -Τα τρία ενδεχόμενα, γιατί ανησυχεί περισσότερο η Σαντορίνη

Για το πώς αναμένει να εξελιχθεί η σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη μίλησε ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμης Λέκκας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8. Ο καθηγητής σεισμολογίας, σύμφωνα με την ertnews.gr, στην εκπομπή «Πρωινές Διαδρομές» με τον Βασίλη Αδαμόπουλο και την Μαρία Γεωργίου μίλησε για τρία σενάρια, λέγοντας καταρχάς ότι απομακρύνεται το ενδεχόμενο ενός σεισμού άνω των 6 Ρίχτερ και υπάρχουν τα εξής:

Το πιο ακραίο ενός σεισμού 5,8 με 5,9 Ρίχτερ το πιο πιθανό να για πολλές ημέρες ή εβδομάδες πάρα πολλοί σεισμοί και οι περισσότεροι να είναι μεταξύ 3 και 5 βαθμών και ένα ενδιάμεσο σενάριο με έναν σεισμό 5,5 Ρίχτερ.

Συνομιλώντας με τους δημοσιογράφους στο «αέρα» του Πρώτου Προγράμματος της ΕΡΤ, ο κ. Λέκκας υπογράμμισε χαρακτηριστικά «Απομακρύνεται το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού. Με άλλα λόγια, το σενάριο για πάνω από 6 βαθμούς, (6,1 6,2) και ενισχύεται το σενάριο-στην ακραία περίπτωση επαναλαμβάνω-για κάτω από 6 βαθμούς. Αυτό το σενάριο τώρα πια δεν υπάρχει. Για κάτω όμως, από 6, δηλαδή (5,9, 5,8), υπάρχει μία απειροελάχιστη πιθανότητα να εκδηλωθεί ένας τέτοιος σεισμός. Με αυτό τον σεισμό λοιπόν, οφείλουμε να σχεδιάσουμε. Και με αυτό τον σεισμό αναπτύχθηκαν και οι επιχειρησιακές δράσεις που βλέπουμε το τελευταίο χρονικό διάστημα από τους επιχειρησιακούς φορείς.

Το πιο πιθανό σενάριο όμως, είναι να συνεχιστεί η σεισμική δραστηριότητα για κάποιες μέρες πολλές ή κάποιες βδομάδες με την ίδια ένταση, με τους ίδιους ρυθμούς, δηλαδή πάρα πολλούς σεισμούς. Και οι περισσότεροι είναι μεταξύ 3 και 5 βαθμών. Αυτοί οι σεισμοί λοιπόν, είναι σεισμοί που θα είναι το επικρατέστερο σενάριο για κάποιες εβδομάδες. Και ένα ενδιάμεσο σενάριο είναι να κάνει ένα 5,5 και να αποσβεστεί με πιο γρήγορο ρυθμό η όλη κατάσταση (…)».

Πόσο μπορεί να επιβαρυνθούν τα κτίρια από τους σεισμούς

«Όσον αφορά τα κτίρια δεν υφίστανται καμία καταπόνηση, διότι η καταπόνηση που υφίστανται είναι μέσα στην πλαστική παραμόρφωση, όπως λέμε. Δηλαδή δεν έχουμε θραύσεις και άρα δεν έχουμε κανένα πρόβλημα στα κτίρια με αυτούς τους σεισμούς».

Για τα υπόσκαφα στην Καλντέρα: «Είναι πολύ ανθεκτικές κατασκευές, άσχετα βέβαια αν είναι υπόσκαφα τώρα-είναι πρώτα σε ζήτηση από άποψη τουριστική. Έχουν γίνει παρεμβάσεις οι οποίες δεν ξέρουμε ποιες είναι. Παλιά τα υπόσκαφα, δηλαδή πριν την τουριστική ανάπτυξη, ήταν πολύ ασφαλείς κατασκευές. Τώρα βέβαια δεν ξέρουμε πώς διατάσσονται τα υπόσκαφα». Και στη συνέχεια πρόσθεσε: «Βέβαια, τα κτίρια της Καλντέρας θα έχουν κάποιο πρόβλημα σε ένα σενάριο ακραίο. Επίσης, ανέπτυξαν χθες και τις πέντε περιοχές που θα έχουμε κατολισθήσεις. Σε αυτές τις περιοχές λοιπόν, εκτελούνται ειδικές δράσεις έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο αφενός και αφετέρου να κάνουμε κάποιες δράσεις προληπτικές που να μας επιτρέψουν να μην έχουμε μεγάλη έκθεση των επισκεπτών, δηλαδή να μην πάνε οι επισκέπτες σε σημεία που υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουμε κατολίσθηση».

Σε ότι αφορά τα σχολεία ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι θα συνεδριάσουν και θα πάρουν τις αποφάσεις τους το Σάββατο το πρωί στις 9.

Γιατί τους ανησυχεί περισσότερο η Σαντορίνη από την Αμοργό

Ο κ. Λέκκας εξήγησε ότι ο κίνδυνος στην Αμοργό δεν είναι ίδιος με τη Σαντορίνη και εξήγησε:

«Στην Αμοργό, ο κίνδυνος δεν είναι ο ίδιος, διότι, εάν έχουμε κατευθυντικότητα του ρήγματος προς την Σαντορίνη, τότε κινδυνεύει η Σαντορίνη παρά προς τα βορειοανατολικά η περιοχή της Αμοργού. Η Αμοργός έχει πολύ πιο βραχώδη δομή με αποτέλεσμα να μην ενισχύονται οι σεισμικές κινήσεις. Για αυτό και μας ανησυχεί περισσότερο η Σαντορίνη».

Σε ότι αφορά στα υπόλοιπα γειτονικά νησιά, την Ανάφη και την Ιο ο καθηγητής ανέφερε: «Ενώ για την Ανάφη και την Ίο δεν υπάρχει ιδιαίτερο θέμα. Ο κίνδυνος είναι πάρα πολύ μικρός και επίσης θα ήθελα να σας πω ότι χθες το βράδυ στις 9 ο Δήμαρχος Νάξου έκανε μία σύσκεψη όλων των φορέων που είναι στον Δήμο του, που έχει τα μικρά νησιά, τα Κουφονήσια κτλ και εκεί τους ανέπτυξα ότι ο Δήμος Νάξου μαζί με τα νησιά τα υπόλοιπα δεν έχουν κίνδυνο. Οι επιταχύνσεις, δηλαδή είναι εξαιρετικά μικρές, σχεδόν μηδενικές. Όπως και στην Σαντορίνη μια παράμετρος είναι ότι οι επιταχύνσεις είναι πολύ μικρές, που σημαίνει ότι δεν θα πάθουν βλάβες. Δηλαδή είναι στο 0,2%. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι με αυτά τα φαινόμενα έτσι όπως εξελίσσονται δεν κινδυνεύουν και η Ανάφη και Ίος και πολύ περισσότερο βεβαίως η Νάξος και τα μικρά νησιά των Κυκλάδων».

Σεισμός στις Κυκλάδες: Μπαράζ σεισμικών δονήσεων – «Είμαστε στη μέση του δρόμου» λένε σεισμολόγοι

Συνεχίζεται στις Κυκλάδες ο χορός των Ρίχτερ και μάλιστα στη διάρκεια της νύχτας καταγράφηκε μπαράζ δονήσεων που κράτησαν για ακόμη μια ημέρα το νησί ξάγρυπνο. Tην Τετάρτη σημειώθηκε ο ισχυρότερος μέχρι σήμερα σεισμός μεγέθους 5,2 Ρίχτερ στις 9 το βράδυ. Η σεισμική ακολουθία παραμένει σταθερά πυκνή, καθώς μπαράζ δονήσεων σημειώθηκε και μέσα στη νύχτα.

Σεισμική δόνηση 4,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στις 9:57, σε απόσταση 231 χλμ. νοτιοανατολικά της Αθήνας. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται στον θαλάσσιο χώρο 25 χλμ. νότια-νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.

Σεισμική δόνηση 4,1 βαθμών

Σεισμική δόνηση 4,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στις 8:21, σε απόσταση 230 χλμ. νοτιοανατολικά της Αθήνας. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται στον θαλάσσιο χώρο 27 χλμ. νότια-νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.

Σεισμός 4,7 βαθμών στην Αρκεσίνη Αμοργού

Σεισμική δόνηση 4,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στις 7:51, σε απόσταση 231 χλμ. νοτιοανατολικά της Αθήνας. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται στον θαλάσσιο χώρο 27 χλμ. νότια-νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού.

Ακόμα 6 «ασθενείς» σεισμικές δονήσεις

Συνεχίζεται η σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη, με έξι ακόμα νέες δονήσεις να έχουν σημειωθεί το χρονικό διάστημα μεταξύ 05:00 και 05:36.

Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Αθήνας, καταγράφηκαν ακόμη έξι «ασθενείς» σεισμικές δονήσεις στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Αμοργού και Σαντορίνης. Συγκεκριμένα:

Στις 05:36 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Στις 05:33 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Στις 05:28 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Στις 05:23 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Στις 05:05 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Στις 05:00 σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ

Χθες Τετάρτη το βράδυ στις 21:09 καταγράφτηκε η πιο ισχυρή δόνηση μέχρι στιγμής στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ασυνήθιστης σεισμικής ακολουθίας στη θαλάσσια περιοχή νότια της Αμοργού, με μέγεθος 5,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, πάντα κατά το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Σεισμολόγοι επισήμαιναν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα πως μέχρι τώρα, δεν έχει καταγραφεί σεισμός που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο κύριος.

Σεισμοί στις Κυκλάδες – Καραστάθης: Είμαστε ακόμη στη μέση του δρόμου

«Η σεισμικότητα συνεχίζει με τους ίδιους ρυθμούς, όπως τις προηγούμενες ημέρες, έντονους ρυθμούς, έχουμε αρκετά υψηλό αριθμό σεισμών με μεγέθη άνω των 4» δήλωσε ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Βασίλης Καραστάθης για τη σεισμική δραστηριότητα στις Κυκλάδες, μιλώντας στο ΕΡΤNews.

Για τον μεγαλύτερο σεισμό που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής ο κ Καραστάθης υπογράμμισε: «Είχαμε και ένα ακόμη σεισμό με μέγεθος 5,2, ο οποίος δεν μεταβάλει γενικώς ουσιαστικά τη γενική εικόνα»

«Ακόμη, δεν είμαστε σε θέση να πούμε ότι βλέπουμε κάποιο στοιχείο που θα οδηγεί στο ότι ολοκληρώνεται σιγά σιγά η ακολουθία. Είμαστε ακόμη στη μέση του δρόμου. Δεν έχουμε δει κάποια αραίωση, κάποιο σημάδι ότι βαίνει προς αποδρομή» τόνισε ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.

Γκανάς: Κυρίαρχο το καλό σενάριο της σμηνοσειράς – Είμαστε ένα βήμα πριν τη σταθεροποίηση

« Οι χθεσινοί σεισμοί και οι σημερινοί το βράδυ που μας πέρασε, δηλαδή όλη αυτή η σεισμικότητα εντάσσεται στο πλαίσιο της ακολουθίας της σμηνοσειράς. Δεν έχει αλλάξει η εκτίμησή μας ότι το καλό σενάριο, αυτό δηλαδή της σμηνοσειράς, το οποίο όμως είναι και το πιο αργό στο χρόνο, εξακολουθεί και παραμένει ως κυρίαρχο» τόνισε ο Γενικός Διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Θανάσης Γκανάς μιλώντας στην εκπομπή «Συνδέσεις» και τους δημοσιογράφους Κατερίνα Δούκα και Κώστα Παπαχλιμίντζο.

«Σε ύφεση δεν είναι με τίποτα αυτό να το ξεκαθαρίσουμε. Υπάρχει μια εξέλιξη της ακολουθίας. Είμαστε προς τη σταθεροποίηση. Δηλαδή η κλιμάκωση η οποία υπήρχε βλέπουμε ότι αρχίζει και μειώνεται. Αυτή η ένταση, αρχίζει και μειώνεται, δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμα. Είμαστε ένα βήμα πριν τη σταθεροποίηση».

Στην ερώτηση τι θα θεωρήσει σταθεροποίηση ο κ. Γκανάς απάντησε «εάν σταματήσουν οι σεισμοί του μεγέθους 5 και οι σεισμοί αυτοί αρχίζουν και γίνονται 4, 3,5 και ούτω καθεξής».

Πρόσθεσε « δεν μπορούμε να αποκλείσουμε να γίνει και με ένα 5,3 γιατί είναι μια εξέλιξη πολύ δυναμική, όπως ρέει όλη αυτή η σμηνοσειρά, η γέννηση της σεισμικότητας οφείλεται σε μια ροή ηφαιστειακών ρευστών από την καλντέρα της Σαντορίνης προς το Κολούμπο και τώρα πηγαίνει προς την Άνυδρο. Έχει φτάσει στην Άνυδρο. Εκεί φαίνεται ότι δεν μπορεί να προχωρήσει βορειότερα, διότι υπάρχει ένας φλοιός εκεί, ο οποίος δεν έχει τάσεις υπολειπόμενες για να δώσει σεισμούς, διότι υπήρχε εκεί στην περιοχή ο μεγάλος σεισμός του 1956. Άρα έχει εντός εισαγωγικών, ας μου επιτραπεί η έκφραση, αδειάσει, οπότε έχει παραμείνει εκεί. Είναι σαν ένα φράγμα φανταστείτε που έχει σταματήσει πλέον αυτή τη ροή και τώρα σπάει ό, τι ρήγματα βρει εκεί μέσα. Αυτά τα ρήγματα μπορεί να είναι μικρότερα ρήγματα. Δίνουν 4,5, 5,1. Αυτό θα συνεχιστεί.
Θα δούμε να σταθεροποιείται, εγώ εκτιμώ ότι θα πάρει μια δυο εβδομάδες οπωσδήποτε μέχρι να σταθεροποιηθεί και κατόπιν θα αρχίσει η αποκλιμάκωση».

Σχετικά με τη δόνηση των 5,2 Ρίχτερ ανέφερε «είναι από τον ίδιο εστιακό χώρο που είχαμε και την υπόλοιπη σμηνοσειρά, δηλαδή κοντά στη νησίδα Άνυδρος. Αυτός ο σεισμός προκαλεί αρκετούς μετασεισμούς στην ίδια περιοχή. Έτσι εξηγείται αυτό το ξέσπασμα πολλών σεισμών με μέγεθος 4, 4,,4,5, το οποίο σημειώνεται μέχρι και τώρα».

Πρόσθεσε ότι « Έχουμε πάρει δεδομένα από το εθνικό δίκτυο του Κτηματολογίου, το Hepos, το οποίο μας τα διέθεσε για επιστημονική έρευνα και από τα οποία βρήκαμε ότι η παραμόρφωση η οποία υπάρχει στην περιοχή των νοτίων Κυκλάδων εστιάζεται μόνο στην Καλντέρα. Έχουμε αναλύσει τα δεδομένα από τη Σαντορίνη, από την Ίο, από την Αμοργό, από τη Νάξο και από τη Φολέγανδρο και δεν βρήκαμε καμία μα καμία απόκλιση από την ηρεμία».

Βίντεο ντοκουμέντο: Σοκάρουν τα ουρλιαχτά απο τις γυναίκες που προσπαθούν να προστατευτούν την ώρα του σεισμού στη Σαντορίνη

Ένα σοκαριστικό βίντεο έρχεται στο φως της δημοσιότητας όταν ο σεισμός χτυπά τη Σαντορίνη και επικρατεί μια αναστάτωση στο νησί.

Στο βίντεο ντοκουμέντο που παρουσίασε η τηλεόραση του ΣΚΑΪ διακρίνονται δύο γυναίκες εν ώρα εργασίας. Κάποια στιγμή, ενώ όλα κυλούν ήρεμα, ακούγεται ένας δυνατός θόρυβος και η γη ξεκινά να σείεται.

Όπως φαίνεται στο σχετικό βίντεο, οι γυναίκες παρά τον φόβο τους και τα ουρλιαχτά διατήρησαν την ψυχραιμία τους και μπήκαν κάτω από το γραφείο τους για να προστατευθούν.

Δείτε το βίντεο:

Υπενθυμίζεται ότι χθες, Τετάρτη (5/2) το βράδυ στις 21:09 καταγράφηκε η πιο ισχυρή δόνηση μέχρι στιγμής στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ασυνήθιστης σεισμικής ακολουθίας στη θαλάσσια περιοχή νότια της Αμοργού, με μέγεθος 5,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, πάντα κατά το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο.

Σεισμολόγοι επισήμαιναν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα πως μέχρι τώρα, δεν έχει καταγραφτεί σεισμός που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο κύριος.

Σεισμοί στις Κυκλάδες: Τα σημεία υψηλής επικινδυνότητας

Σε επιφυλακή παραμένει ο κρατικός μηχανισμός, για την έντονη σεισμική δραστηριότητα στις Κυκλάδες, με τους επιστήμονες να εκφράζουν μικρή αισιοδοξία για την πορεία του φαινομένου.

Η μεγαλύτερη δόνηση που καταγράφηκε αργά χθες το βράδυ, ήταν της τάξης των 5,2 Ρίχτερ, νοτιοδυτικά της Αμοργού, ενώ ενεργός παραμένει ο κίνδυνος κατολισθήσεων στη Σαντορίνη, εξαιτίας  των ιδιαίτερων γεωλογικών συνθηκών του νησιού.

Η σεισμική ακολουθία να παραμένει σταθερά πυκνή ωστόσο συγκρατημένη αισιοδοξία, πέρα από την ανάγκη για επιφυλακή και επαγρύπνηση, εκφράζουν οι επιστήμονες αναλύοντας τα δεδομένα. Κάνουν λόγο για μια αργή διαδικασία  που φαίνεται να εκτονώνει σταδιακά την σεισμική ενέργεια με σεισμούς μέσου μεγέθους

Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε κατοίκους και επισκέπτες των νησιών να είναι ψύχραιμοι, και να συνεργάζονται με τις αρχές.

Οι σεισμοί προέρχονται από πολυάριθμα επίκεντρα με εστιακό βάθος από 2 έως 18χλμ  και πλέον έχουν μετατοπιστεί από τη Σαντορίνη προς τη νήσο Άνυδρο.

Με οδηγό την επιστήμη θα αναληφθούν οι δράσεις πολιτικής προστασίας που απαιτούνται για την ασφάλεια των κατοίκων επισήμανε ο πρωθυπουργός. « Νομίζω ότι είναι σαφές ότι έχει κινητοποιηθεί όλος ο κρατικός μηχανισμός. Έχουν μετακινηθεί πολλές δυνάμεις του κρατικού μηχανισμού όχι μόνο στη Σαντορίνη αλλά και στα υπόλοιπα νησιά, έτσι ώστε να μπορούμε σήμερα να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο». Αναφερόμενος στους νησιώτες, είπε «καταλαβαίνω και το φόβο του τι σημαίνει είσαι σε μια Σαντορίνη η οποία κουνιέται συνέχεια, να είναι ψύχραιμοι να συνεργάζονται με τις αρχές και η εκτίμηση για την εξέλιξη του φαινομένου θα είναι καθημερινή».

Κατολισθητικός κίνδυνος

Σύμφωνα με τις έρευνες της ομάδας του προέδρου του ΟΑΣΠ Ευθύμη Λέκκα οι συνεχείς δονήσεις σε συνδυασμό με το γεωλογικό προφίλ, την υψηλή επισκεψιμότητα και την έντονη δόμηση στην Σαντορίνη προκύπτει κίνδυνος κατολισθήσεων σε πέντε σημεία της Καλντέρας  που αναπτύσσεται σε έκταση 8Χ11 χιλιομέτρων. Τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι επιρρεπή σε διάβρωση και απαιτούν ειδική διαχείριση και έργα συντήρησης.

«Ο κίνδυνος λοιπόν σε όλο το μήκος των πρανών της Καλντέρας είναι υψηλός, αλλά και η διακίνδυνεση είναι υψηλή δεδομένου ότι σε αυτά τα σημεία συγκεντρώνονται πλήθος κόσμου τουλάχιστον 8 μήνες κάθε χρόνο.

Τα επικίνδυνα σημεία βρίσκονται στον Αθηνιό, στον Παλιό Λιμένα, στην παραλία Αμμούδι, την Αρμένη και τη Θηρασιά.

Ειδικότερα: Ένα από τα σημεία που θεωρούνται υψηλής επικινδυνότητας είναι το λιμάνι Αθηνιού – Φήρα. Ο τόπος αυτός δέχεται πάνω από 1,5 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο. Έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται κάποια έργα μείωσης κινδύνου αλλά χρειάζονται δράσεις μείωσης της έκθεσης των επισκεπτών.

Τον Παλιό Λιμένα επισκέπτονται 2 εκατομμύρια επισκέπτες στον χρόνο και χρησιμοποιούν τελεφερίκ σχεδόν 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες. Στην εν λόγω περιοχή μεγάλου κινδύνου κατολισθήσεων, σημαντικό ρόλο παίζει η μεγάλη κλίση στο έδαφος.

Άλλη μια περιοχή υψηλής επικινδυνότητας είναι η Αρμένη, κάτω από την Οία. Ήδη καταγράφονται έντονα κατολισθητικά φαινόμενα καθώς υπάρχουν στην περιοχή μεγάλες κλίσεις.

Κάτω από την Οία υπάρχει και το Αμμούδι, το οποίο επίσης θεωρείται περιοχή υψηλού κατολισθητικού κινδύνου, επειδή καταγράφεται άναρχη οικιστική ανάπτυξη.

Τέλος, στη Θηρασιά είχε προηγηθεί κατολίσθηση τον Απρίλιο του 2024 αλλά δεν έχουν δημιουργηθεί έργα για την προστασία κατοικών και επισκεπτών.

Για τις περιοχές αυτές προτείνονται ειδικές δράσεις και τεχνικά έργα: «γίνεται προσπάθεια στα μέτρα του δυνατού επιχειρησιακά η ελληνική πολιτεία να δείξει ότι είναι εκεί ότι στηρίζει και αντιλαμβάνεται και αυτή την κρίση» είπε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας.

Παράλληλα, τρία ενεργά υποθαλάσσια ηφαίστεια και 25 ανενεργά υπάρχουν στο θαλάσσιο χώρο γύρω από τη Σαντορίνη και όλα παρακολουθούνται συστηματικά με υποθαλάσσιου σεισμογράφους  από πολυπληθή ωκεανογραφική επιστημονική ομάδα.

Τα καλά νέα είναι πως η σεισμική δραστηριότητα δεν έχει ξυπνήσει το ηφαίστειο Κολούμπο  με βάση τα δεδομένα των μετρήσεων ενώ βρίσκονται μακριά και από το ρήγμα της Αμοργού που έδωσε το 1956 τον μεγάλο σεισμό. «Βλέπετε ότι τα επίκεντρα τα σημερινά είναι πολύ μακρύτερα από τα επίκεντρα του 1956. Βλέπετε λοιπόν πάλι ότι όλα τα επίκεντρα των σεισμών εντοπίζονται στην περιοχή ΒΑ του Κολούμπο δηλαδή στην περιοχή του ρήγματος της Ανύδρου και δεν εντοπίζονται στην περιοχή του ρήγματος της Αμοργού» υπογράμμισε η ηφαιστειολόγος Εύη Νομικού.

Σαντορίνη: Μετακινείται η επιφάνεια της καλδέρας λένε επιστήμονες του ΑΠΘ

Στο μικροσκόπιο επιστημόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης βρίσκονται οι εξελίξεις στη Σαντορίνη, με ορισμένους εξ αυτών να βρίσκονται στο πεδίο και άλλους, όπως ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας Μιχάλης Φουμέλης, να συμβάλουν ενεργά στην παρακολούθηση του φαινομένου με συνεχείς μετρήσεις και καταγραφές από δορυφόρους.

Από το τέλος της προηγούμενης κρίσης το 2011-2012, το Εργαστήριο Εφαρμογών της Τηλεπισκόπησης και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφόρησης του Τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ (EO.Lab) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) παρακολουθεί συστηματικά τη δραστηριότητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης και χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα Copernicus Sentinel-1 έκανε μερικές σημαντικές παρατηρήσεις. Αξιοποιώντας την υπηρεσία SNAPPING (Surface motioN mAPPING) συγκέντρωσε πολύτιμες πληροφορίες, οι οποίες και έδειξαν μετακινήσεις της επιφάνειας στο βόρειο τμήμα της καλδέρας του ηφαιστείου. Μάλιστα, την εγκυρότητα των πληροφοριών αυτών ήρθαν να ενισχύσουν οι μετρήσεις από τοπικά σεισμολογικά δίκτυα και μόνιμους σταθμούς GNSS του ΙΜΠΗΣ, γεγονός που προκάλεσε την κινητοποίηση όχι μόνο των επιστημόνων αλλά της ίδιας της Πολιτείας.

Αξίζει να σημειωθεί πως η υπηρεσία SNAPPING είναι μια υπηρεσία που δημιούργησαν πριν από μερικά χρόνια επιστήμονες του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, αξιοποιώντας δορυφορικά δεδομένα Ραντάρ από τη δορυφορική αποστολή Copernicus Sentinel-1, για την παρακολούθηση των εδαφικών μετακινήσεων. Η συγκεκριμένη υπηρεσία προσφέρεται μέσω της πλατφόρμας GEP (Geohazards Exploitation Platform) που αποτελεί μία πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ). «Χρησιμοποιούμε δορυφορικά δεδομένα Ραντάρ Copernicus και υπολογίζουμε τις εδαφικές μετακινήσεις με ακρίβεια χιλιοστών από το διάστημα» αναφέρει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Mιχάλης Φουμέλης, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, ο οποίος ειδικεύεται στην Τηλεπισκόπηση και στην απεικονιστική γεωδαισία με εφαρμογές στους γεωκινδύνους. Μέλος του EO.Lab στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ αλλά και μέλος του ΙΜΠΗΣ, ο κ. Φουμέλης εξηγεί πως «εδώ και κάποιον καιρό εντοπίσαμε κάποια σημάδια μεταβολής του ηφαιστείου σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση ηρεμίας. Περιμέναμε και τα υπόλοιπα δίκτυα του ΙΜΠΗΣ να επιβεβαιώσουν ότι υπάρχει κάτι και με τη σειρά μας επικοινωνήσαμε με τις αρμόδιες αρχές, ενημερώσαμε και ξεκίνησαν όλα αυτά που βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη».

Πώς λειτουργεί η αξιοποίηση των δορυφορικών δεδομένων

«Κάθε φορά που ο δορυφόρος Ραντάρ περνάει πάνω από τη Σαντορίνη, στέλνει ένα σήμα και λαμβάνει πίσω το σήμα επιστροφής. Αυτό περιέχει μέσα την πληροφορία για την απόσταση του δορυφόρου από τη Γη. Με ειδική επεξεργασία -μια τεχνική που ονομάζεται Συμβολομετρία Ραντάρ- μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη μεταβολή αυτής της απόστασης Γης-δορυφόρου με τον χρόνο. Δεν είναι απλή διαδικασία, είναι αρκετά περίπλοκη τεχνική που εμπλέκει εξελιγμένους αλγόριθμους» σημειώνει ο επιστήμονας, εξηγώντας τη λειτουργία της υπηρεσίας SNAPPING που διατίθεται μέσω της πλατφόρμας GEP.

«Περνάει ο δορυφόρος, συλλέγει τις εικόνες, προχωράμε στην επεξεργασία τους, μετράμε την απόσταση Γης-δορυφόρου, τη συγκρίνουμε με την προηγούμενη μέτρηση βλέποντας σταδιακά αν υπάρχει και πότε ακριβώς λαμβάνει χώρα κάποια μεταβολή, αν δηλαδή δεν υπάρχει μετακίνηση, ή αν έχει μετακινηθεί προς τα πάνω ή κάτω η επιφάνεια της Γης. Οπότε, το τελευταίο χρονικό διάστημα διαπιστώναμε ότι υπήρχε μια σταδιακή ανύψωση του ηφαιστείου» επισημαίνει ο κ. Φουμέλης. «Το είδαμε και με γειδαιτικό δίκτυο GNSS, το επιβεβαιώσαμε, ακολούθησε και η σεισμικότητα, οπότε τα λάβαμε όλα υπόψη και είδαμε και πώς εξελίσσεται το φαινόμενο· γιατί υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να γίνουν κάποιες μικρο-μετακινήσεις και μετά να επανέλθει πολύ γρήγορα σε κατάσταση ηρεμίας το ηφαίστειο» επισημαίνει και διευκρινίζει: «Δεν είναι ότι με το που θα δεις κάτι πρέπει να ενημερώσεις, οπότε όταν είχαμε κοινή εικόνα από το σύνολο των ενόργανων μετρήσεων ότι κάτι συμβαίνει, τότε και το ΙΜΠΗΣ πήρε απόφαση και ενημέρωσε και τις υπόλοιπες αρχές, όπως και όφειλε».

Το 2011 είχε καταγραφεί ανάλογη δραστηριότητα στην καλδέρα, διάρκειας 14 μηνών και, όπως λέει ο κ. Φουμέλης: «Εκεί πάλι καταγράψαμε εδαφικές μετακινήσεις από τους δορυφόρους, υπήρχε σεισμικότητα και οι ενόργανες μετρήσεις έδειχναν ότι υπάρχει ακριβώς το ίδιο φαινόμενο σε εξέλιξη. Τότε έφτασε η παραμόρφωση σε κάποιο όριο, το οποίο διήρκεσε 14 μήνες -δηλαδή δεν είναι κάτι που γίνεται μέσα σε δύο μέρες και σταματάει- και στο τέλος χωρίς να ακολουθήσει έκρηξη του ηφαιστείου σταμάτησε η δραστηριότητα, και επανήλθε σταδιακά στην κατάσταση ηρεμίας».

«Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό το φαινόμενο»

Ο ίδιος δεν περίμενε ότι θα δώσει ξανά τέτοια σημάδια, τόσο σύντομα, το ηφαίστειο, το οποίο σε κάθε περίπτωση «παραμένει ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στην Ευρώπη», όπως λέει. «Το ηφαίστειο έχει ενεργοποιηθεί πάρα πολλές φορές στους ιστορικούς χρόνους, υπάρχουν καταγραφές για ατμίδες, για εκρήξεις, για ακροές λάβας κλπ, αλλά δεν είχαμε παλιά ούτε ενόργανες μετρήσεις της εδαφικής παραμόρφωσης από τα δορυφορικά δεδομένα, ούτε από τα GNSS. Αυτά τα έχουμε μόνο από τις δύο τελευταίες δραστηριοποιήσεις, το 2011 και τώρα, οπότε καταλαβαίνετε ότι δεν ξέρουμε ακριβώς σε ποιο σημείο το ηφαίστειο δύναται να εκραγεί. Απλώς παρακολουθούμε την εξέλιξη του φαινομένου. Μπορεί να ακολουθήσουν ακόμα μεγαλύτερες μετακινήσεις απ’ ό,τι το 2011 και να σταματήσει ή μπορεί κάποια στιγμή να εκραγεί, αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με σαφήνεια».

Μπορεί η χρονική διάρκεια του φαινομένου να είναι τόσο εκτεταμένη όσο και το 2011; «Σαφώς και μπορεί. Είναι κάτι που δεν γίνεται μέσα σε μια εβδομάδα, άρχισε να δομείται εδώ και κάποιους μήνες, οπότε είμαστε ήδη σε μια φάση που έχει περάσει ένα χρονικό διάστημα από την έναρξη του φαινομένου και λογικά δεν θα σταματήσει τόσο απότομα, δηλαδή θα διαρκέσει κάποιο χρονικό διάστημα και θα αρχίσει να επανέρχεται σταδιακά στην κατάσταση ηρεμίας. Υπάρχει και το ενδεχόμενο -δεν μπορεί να το απορρίψει κανένας- να συνεχιστεί η παραμόρφωση και η σεισμικότητα και κάποια στιγμή να οδηγηθούμε σε κάποια έκρηξη. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό, να ξέρουμε ότι υπάρχει η Πολιτεία από πίσω, υπάρχουν οι επιστήμονες από πίσω, δεν μπορούμε να σταματήσουμε τις δραστηριότητές μας για όσους μήνες το ηφαίστειο έχει μια κάποια έξαρση. Και ακόμα και να γίνει και κάποια έκρηξη, αυτό δεν σημαίνει ότι θα φτάσουμε σε καταστροφικές εκρήξεις, μπορεί να γίνει και μια έκρηξη που να είναι ένα μικρό ξέσπασμα του ηφαιστείου, και να σταματήσει εκεί» εξηγεί ενδελεχώς ο κ. Φουμέλης.

Θεωρεί, δε, πως όλες οι πληροφορίες που συλλέγονται τώρα είναι πολύ σημαντικές και θα τις αξιοποιήσουν οι επιστήμονες και στο μέλλον. «Αυτά που καταγράφουμε τώρα είναι πολύτιμες πληροφορίες για την επιστημονική κοινότητα γιατί μας δίνουν την δυνατότητα να μάθουμε πώς συμπεριφέρεται το ηφαίστειο, δηλαδή ποια τα όρια παραμόρφωσής του, πόσο γρήγορα εξελίσσεται μια διέγερση και πόσο χρόνο χρειάζεται για να επανέλθει στην κατάσταση ηρεμίας» καταλήγει, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Φουμέλης.