Δείτε εδώ το νομοσχέδιο 

Πανεπιστήμια: Τα 10+1 κριτήρια για τα μη κρατικά – Τι αλλάζει στα δημόσια

«Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό, αλλά τον θέτουμε σε κίνηση. Τον Σεπτέμβριο του 2025 θα λειτουργούν μη κρατικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα». Σε αυτή τη φράση ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, προσπάθησε να συνοψίσει τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου για την ίδρυση μη κερδοσκοπικών, μη κρατικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα. Μετά από δεκαετίες παλινωδιών στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, το υπουργείο Παιδείας φέρνει νομοσχέδιο -αναμένεται γύρω στις 20 Φεβρουαρίου να κατατεθεί στη Βουλή και να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του μήνα- το οποίο ανοίγει τον δρόμο σε ξένα πανεπιστήμια να δημιουργήσουν ένα παράρτημα στη χώρα. Η ελληνική πλευρά βέβαια θέτει κι έναν όρο: τη συμμετοχή όσων επιθυμούν την εισαγωγή τους σε αυτά στις πανελλαδικές εξετάσεις.

Με κορυφαία πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, όπως το Yale, το Johns Hopkins, το Sorbonne University, να έχουν ιδρύσει παράρτημα ή να έχουν κάνει συνεργασία στη Σιγκαπούρη, στην Μπολόνια και το Αμπου Ντάμπι, αντίστοιχα, και το παράδειγμα της Κύπρου, η οποία πέτυχε να επωφεληθεί ακαδημαϊκά αλλά και οικονομικά από την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, η Ελλάδα επιχειρεί το κάλεσμα σε ξένα πανεπιστήμια για επένδυση στη χώρα.

Το νομικό πλαίσιο που προβλέπεται θα αφορά ακαδημαϊκά κριτήρια και κτιριακές προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται από το Ιδρυμα που επιθυμεί να επενδύσει σε παράρτημα στην Ελλάδα, ενώ η νομική του οντότητα θα είναι μη κερδοσκοπική. Τα πρώτα πανεπιστήμια αναμένεται να λειτουργήσουν τον Σεπτέμβριο του 2025. Οι τίτλοι σπουδών θα έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκή και επαγγελματική, χωρίς να χρειάζεται έγκριση από τον ΔΟΑΤΑΠ.

Σε συνέντευξη Τύπου για τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου -το οποίο περιλαμβάνει στην πλειονότητά του διατάξεις για τα δημόσια πανεπιστήμια-, ο κ. Πιερρακάκης, απαντώντας και στην κριτική που έχει δεχθεί η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία, ξεκαθάρισε ότι η εισαγωγή στα μη κρατικά πανεπιστήμια θα γίνεται με όρους.

«Για να μπει κανείς στα μη κρατικά πανεπιστήμια θα πρέπει να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Από εκεί και πέρα, το κάθε παράρτημα θέτει και τα δικά του κριτήρια σε συνάρτηση με το μητρικό Ιδρυμα», ανέφερε ο υπουργός Παιδείας.

Τους προηγούμενους μήνες υπήρξε έντονη κριτική σχετικά με τον τρόπο εισαγωγής των φοιτητών σε μη κρατικά πανεπιστήμια, δεδομένου ότι οι απόφοιτοι τους θα έχουν τα ίδια ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα με τους αποφοίτους δημοσίων πανεπιστημίων, οι οποίοι αξιολογούνται από το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων. Το υπουργείο Παιδείας ορίζει ένα κατώτατο όριο-«κόφτη» για την εισαγωγή στα μη κρατικά Ιδρύματα, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν ίσος τρόπος αντιμετώπισης των υποψηφίων για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Ο τρόπος εισαγωγής στα μη κρατικά πανεπιστήμια:

Πανελλαδικές εξετάσεις

Οι ενδιαφερόμενοι για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση θα πρέπει να συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις. Το ίδιο θα ισχύει για όσους διεκδικούν την εισαγωγή τους στο δημόσιο πανεπιστήμιο αλλά και στο μη κρατικό παράρτημα.

Ο «κόφτης» της ΕΒΕ

Το σύστημα της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής που ισχύει στα δημόσια πανεπιστήμια εδώ και τρία χρόνια θα ισχύσει και στην περίπτωση της εισαγωγής στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το υπουργείο Παιδείας προβλέπει ειδικό τύπο υπολογισμού για τη νέα ΕΒΕ που θα αφορά τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Η ΕΒΕ προκύπτει από τον μέσο όρο επίδοσης των μαθητών ανά επιστημονικό πεδίο. Στην περίπτωση της εισαγωγής στο μη κρατικό πανεπιστήμιο, ο χαμηλότερος μέσος όρος που θα προκύψει θα πολλαπλασιαστεί με το 0,8 και θα βγει η ΕΒΕ. Αν, για παράδειγμα, ο μέσος όρος επίδοσης των υποψηφίων στις Πανελλαδικές είναι 10, η ΕΒΕ που θα προκύψει για όσους διεκδικούν μία θέση στα μη κρατικά πανεπιστήμια θα είναι το 8.

IB ή απολυτήριο αλλοδαπής

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει και για τους μαθητές που φοιτούν σε ξένο σχολείο ή σε σχολείο άλλης χώρας. Εφόσον είναι κάτοχοι International Baccalaureate ή κάτοχοι ισότιμου απολυτήριου τίτλου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της αλλοδαπής, μπορούν να διεκδικήσουν την εισαγωγή τους σε μη κρατικό πανεπιστήμιο.

Κριτήρια ανά πανεπιστήμιο

Τα παραπάνω είναι ο ελάχιστος όρος που θέτει το κράτος για την εισαγωγή στα μη κρατικά πανεπιστήμια. Το κάθε παράρτημα θα θέτει και τα δικά του κριτήρια για την επιλογή σπουδαστών, ανάλογα με τα κριτήρια που ισχύουν στο μητρικό Ιδρυμα.

ΜΕ ΠΟΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τα 10+1 αυστηρά κριτήρια για την ίδρυση

Με αυστηρά κριτήρια, τα αυστηρότερα στην Ευρώπη, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, θα γίνεται η εγκριτική διαδικασία για τη λειτουργία ίδρυσης και λειτουργίας ενός μη κρατικού πανεπιστημίου. Η πολιτική ηγεσία προσπαθεί να αποφύγει ευκαιριακές πρωτοβουλίες και να προσελκύσει Ιδρύματα που επιθυμούν να κάνουν μία σοβαρή επένδυση στη χώρα, διευθετώντας παράλληλα το άναρχο τοπίο που έχει δημιουργηθεί μεταξύ μεταλυκειακής και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

«Στα κολέγια της χώρας αναγνωρίστηκαν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα με βάση τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Οχι με δική της κυρίαρχη ρύθμιση, αλλά επειδή τόσα χρόνια κάναμε ότι δεν κοιτάμε. Η χώρα λοιπόν πρέπει να βάλει κανόνες. Και με αυτόν το νόμο κάνει μια έμμεση άσκηση κυριαρχίας», σημείωσε ο κ. Πιερρακάκης.

1 Τα βασικά κριτήρια του νομοσχεδίου για την ίδρυση παραρτήματος προβλέπουν:

Το παράρτημα θα είναι νομικό πρόσωπο ειδικού σκοπού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με αποκλειστικό στόχο την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης. Πρόκειται για μία νέα νομική οντότητα, τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), τα οποία επιχειρούν να «θωρακίσουν» το νέο θεσμό από δικαστικές προσφυγές που μπορεί να ανατρέψουν τα χρονοδιάγραμμα λειτουργίας τους επικαλούμενα το άρθρο 16.

2 Το πανεπιστήμιο το οποίο επιθυμεί να ιδρύσει παράρτημα στη χώρα θα πρέπει να είναι πιστοποιημένο και αναγνωρισμένο από τους αρμόδιους φορείς της χώρας προέλευσης αλλά και στη λίστα του ΔΟΑΤΑΠ με τα αναγνωρισμένα πανεπιστήμια από την Ελλάδα. Το υπουργείο Παιδείας ορίζει διπλή πιστοποίηση, ώστε η αναγνώριση του τίτλου σπουδών να γίνεται άμεσα, χωρίς να προβλέπεται η έγκριση από κάποιον άλλον φορέα.

3 Το ξένο πανεπιστήμιο μπορεί είτε να ιδρύσει το παράρτημα με απευθείας συμμετοχή είτε σε συνεργασία με άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα μέσω συμφωνιών ακαδημαϊκής συνεργασίας, οι οποίες όμως θα εξασφαλίζουν την εποπτεία του μητρικού Ιδρύματος στη λειτουργία του παραρτήματος.

4 Στο φάκελο που θα υποβληθεί για το αίτημα έγκρισης άδειας και λειτουργίας πρέπει να περιλαμβάνεται πενταετής οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας στην οποία καταγράφεται όλη η κινητή και ακίνητη περιουσία της νομικής οντότητας που υποβάλλει την αίτηση και ο αριθμός του εκτιμώμενου προσωπικού που θα απασχοληθεί και των σπουδαστών που πρόκειται να φοιτήσουν.

5 To κάθε παράρτημα θα περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις σχολές, εκτός αν πρόκειται για Ιδρυμα το οποίο βρίσκεται στα 20 καλύτερα πανεπιστήμια βάσει διεθνών κατατάξεων.

6 Στις κτιριακές προϋποθέσεις, τις οποίες θα ελέγξει ο ΕΟΠΠΕΠ, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένα αυτοτελές κτίριο ή κτιριακό συγκρότημα αποκλειστικής χρήσης, ενώ μπορεί το Ιδρυμα να έχει και κάποιο άλλο κτίριο εντός του ίδιου νομού. Εντός του κτιρίου θα πρέπει να υπάρχουν βιβλιοθήκη, υλικοτεχνικός εξοπλισμός και εργαστήρια ανάλογα με τις ανάγκες των επιστημονικών πεδίων, όπως ισχύει και στα δημόσια πανεπιστήμια.

7 Τα μέλη του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου σε ποσοστό τουλάχιστον 80% επί του συνόλου σε θέμα συναφές με το αντικείμενο της διδασκαλίας τους.

8 Ο αριθμός των μελών του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού πλήρους απασχόλησης δεν μπορεί να είναι κατώτερος των τριάντα για το παράρτημα των τριών σχολών, με προβλεπόμενο όριο ωρών διδασκαλίας, για κάθε μέλος, τις δώδεκα ώρες εβδομαδιαίως.

9 Η παραγωγή έρευνας είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ίδρυση παραρτήματος. Η ποιότητα και ποσότητα του ερευνητικού έργου θα αναδεικνύονται μέσα από επιστημονικές δημοσιεύσεις, ερευνητικές υποδομές, ερευνητικά προγράμματα, αλλά και μέσω της επίδρασης στην κοινωνία, της συμμετοχής των φοιτητών και σπουδαστών. Υποχρεωτικό θα είναι κι ένα ποσοστό των πόρων του παραρτήματος να διατίθεται στην έρευνα.

10 Τα παραρτήματα θα πρέπει να χορηγούν υποχρεωτικά το ισόποσο του 5% των διδάκτρων σε υποτροφίες προς τους φοιτητές λαμβάνοντας υπ’ όψιν και κοινωνικά κριτήρια.

11 Στο φάκελο που θα καταθέσουν τα πανεπιστήμια θα πρέπει να υποβάλουν εγγυητικές επιστολές και παράβολα για χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας. Απαιτείται εγγυητική επιστολή ποσού 500.000 ευρώ για κάθε σχολή. Δηλαδή 1,5 εκατ. ευρώ για τις τρεις σχολές, κλιμακούμενο παράβολο σε περίπτωση που αιτείται την ίδρυση περισσότερων από τρεις σχολές και παράβολο ύψους 500.000 ευρώ για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας.

Τι αλλάζει στα δημόσια Πανεπιστήμια – Ποια νέα τμήματα δημιουργούνται στο Δημοκρίτειο Θράκης

Αν και το θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων μονοπωλεί την επικαιρότητα, το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας στο μεγαλύτερο μέρος του αφορά διατάξεις για την ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου και των συμπράξεων με ξένα πανεπιστήμια, τη δημιουργία νέων τμημάτων, την επέκταση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και την αυτονόμηση του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

Ειδικό βάρος δίνεται στο νομοσχέδιο στις συνεργασίες με τα ξένα πανεπιστήμια, αλλά και στη συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στα ξενόγλωσσα προγράμματα των δημόσιων Ιδρυμάτων.

Τα προηγούμενα χρόνια, τα ελληνικά πανεπιστήμια προχώρησαν σε συνέργειες με ξένα πανεπιστήμια, με κορυφαία στιγμή την επίσκεψη αντιπροσώπων 30 πανεπιστημίων των ΗΠΑ το 2022. Κεντρικά και περιφερειακά Ιδρύματα πέτυχαν τη σύναψη μνημονίων με στόχο τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων σπουδών, χάρη στα οποία ένας Ελληνας φοιτητής μπορεί να λάβει τίτλο σπουδών (κυρίως σε μεταπτυχιακά προγράμματα) με αναγνώριση τόσο από το ελληνικό Ιδρυμα όσο και από το ξένο.

Επειδή σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα κοινά προγράμματα έχουν υψηλά δίδακτρα, το υπουργείο Παιδείας θα διαθέσει 60 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη χρηματοδότησή τους. Με αυτό τον τρόπο επιχειρεί να «ξεκολλήσει» διαδικασίες που έμειναν στη μέση λόγω υψηλού κόστους και να προωθήσει και νέες συνεργασίες κοινών προγραμμάτων.

Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει την προσέλκυση ξένων φοιτητών στα ξενόγλωσσα προγράμματα μέσω συστημάτων τύπου Erasmus, δηλαδή παρακολούθηση μαθημάτων για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά και μετεγγραφές ξένων φοιτητών, κάτι το οποίο προβλέπεται και στη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία αναμένεται να κυρωθεί τις επόμενες εβδομάδες στη Βουλή.

Επιπλέον προωθεί τη σύναψη συμφωνιών ελληνικών πανεπιστημίων με διεθνή κέντρα σπουδών και ξένα πανεπιστήμια για φοίτηση έως και τρία εξάμηνα, αξιοποιώντας το υπάρχον ενδιαφέρον των ξένων φοιτητών να σπουδάσουν στη χώρα. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στις επιλογές των αμερικανών φοιτητών, με τη χώρα να βρίσκεται σε πρόσφατη μέτρηση στην 8η θέση.

Επέκταση ΔΠΘ

Στην κατηγορία των μεγαλύτερων πανεπιστημίων βάσει του αριθμού σχολών αναβαθμίζεται το ΔΠΘ με το νέο νομοσχέδιο. Ολα τα τμήματα που βρίσκονται στην Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και τα οποία μέχρι τώρα ανήκουν στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος μεταφέρονται στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ενώ παράλληλα ιδρύονται και νέα τμήματα.

Τη δική του σχολή Ψυχολογίας αποκτά το Ιδρυμα με έδρα στο Διδυμότειχο, ενώ στην Κομοτηνή ιδρύεται τμήμα Εργοθεραπείας, ένα από τα πιο δημοφιλή αντικείμενα σπουδών στις επιστήμες Υγείας. Το τμήμα Ψυχολογίας θα δεχτεί τους πρώτους του φοιτητές τον Σεπτέμβριο του 2024, ενώ το τμήμα Εργοθεραπείας τον Σεπτέμβριο του 2025.

Παράλληλα, τα τμήματα Φυσικής, Χημείας, Πληροφορικής, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής και Διοικητικής Επιστήμης με έδρα την Καβάλα μεταφέρονται διοικητικά στο ΔΠΘ, ενώ το τμήμα Νοσηλευτικής στο Διδυμότειχο θα μεταφερθεί από τον Σεπτέμβριο του 2025 στην Αλεξανδρούπολη, όπου εδρεύει και η σχολή της Ιατρικής. Το τμήμα Αγροτικής Βιοτεχνολογίας και Οινολογίας με έδρα τη Δράμα θα μετονομαστεί  σε τμήμα Αμπελουργίας και Οινολογίας, ενώ το τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στη Δράμα θα μετονομαστεί σε τμήμα Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Ανθεκτικότητας.

Σημειώνεται ότι σχετικά με τη φοιτητική μέριμνα, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης προβλέπεται η ανέγερση εστιών χρηματοδότησης ύψους 105,4 εκατ. ευρώ, ενώ το υπουργείο Παιδείας θα διαθέσει 50.000 ευρώ για κτιριακά θέματα.

 ΑΥΤΟΝΟΜΕΙΤΑΙ ΤΟ ΕΑΠ

Μεταξύ των διατάξεων προβλέπεται και η αυτονόμηση του ΕΑΠ, στο πλαίσιο λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων. Στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο συστήνεται Πανεπιστημιακό Κέντρο Ανάπτυξης, Πιστοποίησης και Αξιολόγησης με κύριες δραστηριότητες την πιστοποίηση διαδικασιών, περιεχομένου και δομών στη διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, την παραγωγή προτύπων εκπαιδευτικού υλικού και την παραγωγή στατιστικών δεδομένων. Παράλληλα συστήνεται και Εταιρία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του.