Σχεδόν είκοσι ημέρες η περιοχή της Καλιφόρνιας δοκιμάζεται σε μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές. Τουλάχιστον 28 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, πάνω από 15.000 σπίτια έχουν καταστραφεί και δεκάδες χιλιάδες στρέμματα (40.462 στρέμματα, σύμφωνα με την Πυροσβεστική) έχουν καεί μέχρι στιγμής.

Αυτοψία

Τις προηγούμενες ημέρες δύο Ελληνες επιστήμονες βρέθηκαν στις πληγείσες περιοχές, για να διαπιστώσουν τους παράγοντες εξάπλωσης των πυρκαγιών, αλλά και τον τρόπο δράσης των πύρινων μετώπων. Ο Ευθύμιος Λέκκας, ομότιμος καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, και ο Κώστας Συνολάκης, καθηγητής Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας και ακαδημαϊκός, μεταφέρουν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής τα συμπεράσματά τους από την παραμονή τους στις πληγείσες περιοχές. Αν και οι δύο καθηγητές δεν συναντήθηκαν, μιας και οι συνθήκες ήταν αρκετά δύσκολες, ενώ και τα ταξίδια τους έγιναν σε διαφορετικές ημερομηνίες, οι απόψεις τους συγκλίνουν για τους παράγοντες της πολύ γρήγορης εξάπλωσης των πυρκαγιών.

Οι παράγοντες που βοήθησαν στην εξάπλωση των πύρινων μετώπων πολύ γρήγορα στο Λος Αντζελες ήταν δύο, σύμφωνα με τον κ. Συνολάκη, ο οποίος εξήγησε ότι η περιοχή όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά είναι μια περιοχή στα όρια του περιαστικού δάσους.

«Φανταστείτε να βλέπουμε την πυρκαγιά στο δάσος όπου η πόλη έχει εισχωρήσει μέσα σε αυτό, όπως για παράδειγμα είναι η Κηφισιά, η Εκάλη ή η Πεντέλη, όπου είχαμε και την πρόσφατη μεγάλη φωτιά. Οι άνεμοι που έπνεαν στην περιοχή, οι επονομαζόμενοι “Santa Ana”, ανέπτυξαν ταχύτητες 160 χιλιομέτρων την ώρα, μεταφέροντας πολύ γρήγορα τη φωτιά. Ο δεύτερος παράγοντας της εξάπλωσης ήταν η καύσιμη ύλη. Πριν από δύο χρόνια υπήρξαν αρκετές βροχές, με αποτέλεσμα η βλάστηση να μεγαλώσει. Τον τελευταίο χρόνο, όμως, υπήρξε μια περίοδος ξηρασίας και ειδικά τους τελευταίους 8 μήνες, όπου δεν έβρεξε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η βλάστηση μαζί με τα σπίτια να γίνουν ισχυρή καύσιμη ύλη για τη φωτιά. Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι το γεγονός ότι εξαιτίας της μεγάλης ταχύτητας των ανέμων οι σπίθες, το αντίστοιχο με τα κουκουνάρια ή διάφορα σωματίδια, έφευγαν με πολύ μεγάλη ταχύτητα και πήγαιναν μπροστά μέχρι και 2 χιλιόμετρα δημιουργώντας κάτι σαν πύρινες χειροβομβίδες που πήγαιναν στα σπίτια. Αυτό, λοιπόν, που παρατήρησα ήταν ότι στον παραλιακό δρόμο του Λος Αντζελες υπήρχαν πολλά σπίτια από την πλευρά της θάλασσας, δηλαδή από την κάτω πλευρά του δρόμου, που είχαν καεί εξαιτίας αυτών των σπιθών των “πύρινων χειροβομβίδων”, ενώ το βουνό από την πάνω πλευρά δεν είχε καεί. Εάν αυτό είχε συμβεί στο Μάτι, οι άνθρωποι που είχαν βρει τότε καταφύγιο στη θάλασσα, κάτω από τα βράχια, δεν θα υπήρχαν τώρα».

Χωρίς πυροπροστασία

Εκείνο που έκανε μεγάλη εντύπωση στον κ. Συνολάκη είναι ότι ενώ τα σπίτια που καταστράφηκαν ήταν τα περισσότερα βίλες, που σημαίνει ότι είχαν δαπανηθεί εκατομμύρια δολάρια για το χτίσιμό τους ή την αγορά τους, οι ιδιοκτήτες δεν είχαν φροντίσει για μέτρα πυροπροστασίας. Κάτι το οποίο αναμένεται να αλλάξει στην ανοικοδόμηση των περιοχών που καταστράφηκαν.

«ΛΑΔΙ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ» 4 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

 «Είχαμε ριπές του αέρα που έφθαναν τα 160 χιλιόμετρα την ώρα»

Οι ακραία ισχυροί καταβατικοί άνεμοι «Santa Ana», η γεωμορφολογία της περιοχής, η παρατεταμένη και ακραία ξηρασία, αλλά και ο δομημένος ιστός αποτελούν τους τέσσερις βασικούς παράγοντες αύξησης του κινδύνου σε επίπεδο εξάπλωσης της πυρκαγιάς, σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιο Λέκκα.

Εξήγηση

Ο ίδιος εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής: «Είχαμε ριπές του αέρα που έφθαναν τα 160 χιλιόμετρα την ώρα και ήταν μια συνεχής διαδικασία. Η ταχύτητα και η συχνότητα εμφάνισης των ανέμων αυτών, που είναι γνωστοί και ως devil winds, ενισχύονται ακόμα περισσότερο λόγω της εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης. Επειτα είναι η μορφολογία της περιοχής που δημιουργούσε ανεξέλεγκτες καταστάσεις σε συνδυασμό με τους ισχυρούς ανέμους. Ο τρίτος παράγοντας ήταν η ξηρασία. Εδώ και σχεδόν έναν χρόνο δεν υπήρχαν βροχές ικανές να ποτίσουν τη βλάστηση, με αποτέλεσμα όλα να έχουν ξεραθεί. Αυτό αποτελεί την καύσιμη ύλη της φωτιάς, η οποία δεν βρίσκει αντίσταση.

Και ο τέταρτος παράγοντας, ο δομημένος ιστός, που λειτουργεί ως υπερκρίσιμος παράγοντας αύξησης του βαθμού τρωτότητας του συστήματος, αυξάνοντας ανάλογα τον συνολικό βαθμό διακινδύνευσης. Διαπιστώνουμε από τα γεγονότα ότι μία μεγάλη αστική πυρκαγιά δεν μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί, δεδομένου ότι στις περιοχές σύμπλεξης δασικού και αστικού ιστού, η καύσιμη ύλη, κυρίως, σε σύγχρονες αστικές περιοχές είναι πολλαπλάσια από αυτήν που εμπεριέχει ένα δάσος. Συνεπώς, τα σπίτια που ήταν εκεί και που στην πλειονότητά τους το βασικό υλικό τους ήταν το ξύλο λειτούργησαν ως επιπλέον καύσιμη ύλη στη φωτιά».

Ντοκουμέντα

Στις φωτογραφίες που τράβηξε ο κ. Λέκκας φθάνοντας στο Λος Αντζελες φαίνεται μέρος της έκτασης της καταστροφής. Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς υπό τις παραπάνω συνθήκες καθίσταται μια εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση, με πολλές παραμέτρους που δεν είναι ακόμα γνωστές. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο που αναφέρει ότι «λόγω των μεγάλων θερμοκρασιών άνω των 1.000 βαθμών Κελσίου, όταν ένα πτητικό μέσο κατάφερνε να πετάξει και έριχνε νερό, αυτό φθάνοντας στα 500 μέτρα από τη φωτιά εξατμιζόταν, δηλαδή ήταν σαν να μη γινόταν η ρίψη».

Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, οι πυρκαγιές στο Λος Αντζελες αποτελούν τις σοβαρότερες μέχρι σήμερα στην κατηγορία των πυρκαγιών, για τον 21ο αιώνα, ενώ έχουν προκαλέσει οικονομικές ζημίες που ξεπερνούν τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια, αστρονομικό ποσό, που συγκρίνεται με τις απώλειες από το τσουνάμι στην Ινδονησία το 2004 και τον τυφώνα «Κατρίνα» το 2005.