«Δεν είναι πολλές οι χώρες, δεν είναι πολλές οι πόλεις, που έχουν το προνόμιο το ιστορικό παρελθόν τους να αναδύεται και να αναδεικνύεται στη διάρκεια κατασκευής ενός κοινωφελούς δημοσίου έργου» είπε η Λίνα Μενδώνη κατά την ομιλία της στα εγκαίνια του μετρό Θεσσαλονίκης.

Αναλυτικά η ομιλία της υπουργού Πολιτισμού:

«Είναι ιδιαίτερη τιμή και μεγάλη χαρά να βρίσκομαι σήμερα ενώπιον υμών και του κυρίου Πρωθυπουργού στην τελετή της απόδοσης του έργου του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Θεσσαλονίκης.

Χθες, είδαμε αναδεδειγμένη την καλύτερα σωζόμενη και σημαντικότερη ίσως φάση των αρχαιοτήτων, που αποκαλύφθηκαν στη διάρκεια της κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου. Δεν είναι πολλές οι χώρες, δεν είναι πολλές οι πόλεις, που έχουν το προνόμιο το ιστορικό παρελθόν τους να αναδύεται και να αναδεικνύεται στη διάρκεια κατασκευής ενός κοινωφελούς δημοσίου έργου. Πρόκειται για ένα πλεονέκτημα της πατρίδας μας, η οποία εν τοις πράγμασι αποτελεί ένα αρχαιολογικό παλίμψηστο, εκφράζοντας και τους συνεργάτες μου στο υπουργείο Πολιτισμού.

Ευχαριστώ κατ’ αρχήν τον Πρωθυπουργό. Θα επανέλθω σε αυτό. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την εξαιρετική συνεργασία από το 2019 ως σήμερα.

Την προηγούμενη πολιτική ηγεσία, τον Χρήστο Σταϊκούρα και τον Νίκο Ταχιάου και την Ελληνικό Μετρό, τον Νίκο Κουρέτα και τους συνεργάτες τους, πραγματικούς συμπαραστάτες μας. Ευχαριστώ, κύριε Εξάρχου, τους αναδόχους και τους εξειδικευμένους επιστήμονες, χωρίς την εμπειρία και τη βαθιά γνώση των οποίων δεν θα είχαμε το αποτέλεσμα, που έχουμε σήμερα. Ευχαριστώ από καρδιάς τους συνεργάτες μου στο Υπουργείο Πολιτισμού για την εργώδη προσπάθεια, τη συστηματική επιστημονική εργασία και τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς στο γραφείο και στο πεδίο.

Τα τελευταία πέντε χρόνια είμαστε όλοι τουλάχιστον μία φορά τη βδομάδα στη Θεσσαλονίκη, δίπλα στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων. Ευχαριστώ τους συναδέλφους μου αρχαιολόγους ανασκαφείς του σταθμού Βενιζέλου, που αν και ήταν επιφυλακτικοί στην προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων, όχι απλώς εργάστηκαν υποδειγματικά, αλλά κατέθεσαν την ψυχή τους. Το αποτέλεσμα μας δικαιώνει όλους.

Συνταγματική υποχρέωση του Υπουργείου Πολιτισμού αποτελεί η διασφάλιση των προϋποθέσεων και η λήψη των κατάλληλων μέτρων, ώστε η εξυπηρέτηση των αναγκών διαβίωσης, ανάπτυξης και προόδου των πολιτών να συνυπάρχει με το πολύτιμο για την εξέλιξη και την ευημερία της κοινωνίας μας κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η πολιτιστική κληρονομιά, δεν φαλκιδεύει την αναπτυξιακή προοπτική της πατρίδας μας. Αντίθετα, αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα και πολλαπλασιαστή της οικονομικής και κοινωνικής μας προόδου.

Στο πλαίσιο της κατασκευής του μετρό της Θεσσαλονίκης, διενεργήθηκε η μεγαλύτερη ανασκαφική έρευνα αστικού χαρακτήρα, που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί στη χώρα μας, συμβάλλοντας στην αναδίφηση της ιστορίας της πόλης από την ίδρυσή της το 316 π. Χ. έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Η αρχαιολογική έρευνα συνθέτει ιστορίες από τη διαχρονική ζωή της πόλης, οι οποίες συνδυάζονται δημιουργικά με την αναπτυξιακή προοπτική μιας σύγχρονης πόλης, όπως θέλουμε να είναι η Θεσσαλονίκη.

Το ιστορικό όφελος από την αρχαιολογική έρευνα σε όλο το έργο, ιδιαίτερα στους σταθμούς της Αγίας Σοφίας και στον Βενιζέλο, είναι τεράστια. Τα ευρήματα αποτυπώνουν διαχρονικά την πολεοδομική εξέλιξη του αστικού ιστού στο ύψος της κεντρικής οδού, που διέτρεχε πάντα την πόλη στην ίδια σχεδόν χάραξη, από τον 3ο αιώνα π.Χ ως σήμερα.

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τη μνημειακή εικόνα της πρωτοβυζαντινής πόλης με επιβλητικές κιονοστήρικτες μαρμαρόστρωτες πλατιές εκατέρωθεν του μαρμαρόστρωτου δρόμου, ενώ παράλληλα τεκμαίρεται ο ευρύς αστικός ανασχεδιασμός του δημοσίου χώρου στον 6ο αιώνα.

Όταν το 2019 αποφασίσατε, κύριε Πρωθυπουργέ, την προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, υπήρξε η δέσμευσή μας απέναντί σας ότι εντός συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων οι αρχαιότητες θα επέστρεφαν στην ακριβή τους θέση, χωρίς καμία απολύτως έκπτωση, με βάση τις αρχές της δεοντολογίας και της επιστήμης. Με απόλυτο σεβασμό στο θεσμικό πλαίσιο, ολοκληρώθηκε ένα εξαιρετικά σύνθετο πρότυπο και καινοτόμο σε διεθνές επίπεδο αρχαιολογικό έργο.

Εκπονήθηκαν πληρέστατα μελέτες, χιλιάδες σχέδια, πρωτοφανής τεκμηρίωση με τρισδιάστατη σάρωση κάθε στρώματος. Η διαδικασία της προσωρινής απόσπασης και επανατοποθέτησης έγινε υπό την αδιάλειπτη εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και με τη διαρκή συνεργασία των αρμοδίων Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Οι μελέτες έτυχαν των θετικών γνωμοδοτήσεων του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και της θετικής κρίσης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο οποίο προσέφυγαν, όπως και στα διοικητικά δικαστήρια όσοι ιδεοληπτικά και εξαιτίας πολιτικών σκοπιμοτήτων αντιμάχονταν την κατασκευή του μετρό, εργαλειοποιώντας τις αρχαιότητες.

Στο πλαίσιο της κατασκευής του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Θεσσαλονίκης αναδείχθηκε μια σχολή για τη διαχείριση, την τεκμηρίωση, την προστασία, την ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Αποδείχθηκε ότι ο σεβασμός στο παρελθόν υποστηρίζει και ενισχύει ένα δυναμικό παρόν και ένα αναπτυξιακό μέλλον για τη Θεσσαλονίκη και τους κατοίκους της. Είναι αυτό το όραμα του Κυριάκου Μητσοτάκη που μας εμπνέει όλους. Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη» κατέληξε η Λίνα Μενδώνη.