Μετά τις κατηγορίες εναντίον των αναφορών των δύο στη χριστιανική ιστορία κατά την περίοδο των Χριστουγέννων – ο Χρήστος Χωμενίδης με άρθρο και ο Ηλίας Μόσιαλος με σκίτσο – ο Αμβρόσιος διάβασε τον «αφορισμό» τους από την Εκκλησία.

Τι είναι, όμως, ο αφορισμός και πόσο σοβαρή ποινή θεωρείται για την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία;

Ο αφορισμός είναι ο επίσημος αποκλεισμός ενός ατόμου από τη συμμετοχή του στην εκκλησία και ο άτυπος διαχωρισμός από το συγκεκριμένο άτομο. Το κατά Ματθαίον 18:15-20 δίνει την διαδικασία και την εξουσία για μια εκκλησία να το κάνει αυτό. Μας διδάσκει ότι αυτός που θίγεται πρέπει να πάει στο παραβατικό άτομο. Αν αυτός / αυτή δεν μετανοήσει τότε πάνε δύο ή τρεις να επιβεβαιώσουν την κατάσταση και την άρνηση για μετάνοια.

Αν εξακολουθεί να μην υπάρχει μετάνοια, το θέμα οδηγείται ενώπιον της εκκλησίας. Αυτή η διαδικασία δεν είναι «ευχάριστη» όπως ένας πατέρας δεν απολαμβάνει να χρειάζεται να πειθαρχήσει τα παιδιά του. Συχνά, όμως είναι αναγκαίο. Ο σκοπός δεν πρέπει να είναι κακόβουλος ή να δείχνει μια «αγιότερος από ότι εσύ» στάση. Αντίθετα, ο στόχος είναι η αποκατάσταση του ατόμου σε πλήρη κοινωνία τόσο με τον Θεό όσο και με τους άλλους πιστούς. Πρέπει να γίνει με αγάπη προς το συγκεκριμένο άτομο, με υπακοή και τιμή στον Θεό και με ευσεβή φόβο για το καλό των υπολοίπων στην εκκλησία.

Η Αγία Γραφή μας δίνει ένα παράδειγμα για την αναγκαιότητα του αφορισμού σε μια τοπική εκκλησία – είναι η εκκλησία στην πόλη της Κορίνθου (Α΄ Κορινθίους 5:1-13).

Σε αυτό το απόσπασμα, ο απόστολος Παύλος δίνει τους λόγους για την βιβλική χρήση του αφορισμού. Ένας λόγος είναι (δεν υπάρχει άμεσα στο απόσπασμα) για το καλό της μαρτυρίας του Ιησού Χριστού (και της εκκλησίας Του) ενώπιον των απίστων. Όταν ο Δαβίδ αμάρτησε με την Βηθ – σαβεέ, μια από τις συνέπειες της αμαρτίας του ήταν ότι το όνομα του ενός αληθινού Θεού βλασφημείται από τους εχθρούς του Θεού (Β΄ Σαμουήλ 12:14).

Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι η αμαρτία είναι σαν τον καρκίνο, εάν αφεθεί να υπάρχει, απλώνεται στους γύρω με τον ίδιο τρόπο που «λίγη ζύμη κάνει ένζυμο ολόκληρο το φύραμα» (Α΄ Κορινθίους 5:6-7). Επίσης, ο Παύλος εξηγεί ότι ο Ιησούς μας έσωσε ώστε να μπορούμε να απέχουμε από την αμαρτία, έτσι να μπορούμε να είμαστε «άζυμοι» ή ελεύθεροι από αυτή που προκαλεί πνευματική παρακμή (Α΄ Κορινθίους 5:7-8).

Η επιθυμία του Χριστού για την νύφη Του, την εκκλησία, είναι να μπορεί να είναι άγια και χωρίς ψεγάδι (Προς Εφεσίους 5:25-27).

Ο αφορισμός είναι, επίσης, για την μακροπρόθεσμη ευημερία αυτού που πειθαρχείται από την Εκκλησία.

Ο Παύλος στην Α΄ Κορινθίους 5:5 αναφέρει ότι ο αφορισμός είναι ένας τρόπος παράδοσης του αμετανόητου αμαρτωλού «στον σατανά για όλεθρο της σάρκας, ώστε το πνεύμα του να σωθεί κατά την ημέρα τού Κυρίου Ιησού.» Αυτό σημαίνει ότι με τον αφορισμό μπορεί κατά κάποιο τρόπο ο Θεός να χρησιμοποιεί τον Σατανά (ή έναν από τους δαίμονες του) ως πειθαρχικό εργαλείο για να εργαστεί στη ζωή του αμαρτωλού και να φέρει πραγματική μετάνοια στην καρδιά του / της.

Εάν τα πειθαρχικά μέτρα της εκκλησίας έχουν επιτυχία προκαλούν μια ευσεβή θλίψη και πραγματική μετάνοια. Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να αποκατασταθεί η κοινωνία με το μέλος της εκκλησίας. Ο άνθρωπος που εμπλέκεται στο απόσπασμα στην Α΄ Κορινθίους 5 μετανόησε και ο Παύλος ενθάρρυνε την εκκλησία να αποκαταστήσει την κοινωνία μαζί του (Β΄ Κορινθίους 2:5-8).

Δυστυχώς, τα πειθαρχικά μέτρα ακόμα και όταν εφαρμόζονται με αγάπη και με το σωστό τρόπο δεν πετυχαίνουν πάντα μια τέτοια αποκατάσταση. Αλλά ακόμα και όταν τα πειθαρχικά μέτρα της εκκλησίας αποτυγχάνουν στο στόχο τους να φέρουν μετάνοια, εξακολουθούν να είναι αναγκαία για την επίτευξη των άλλων καλών σκοπών.

Η πειθαρχία στην εκκλησία, ενώ ποτέ δεν είναι ευχάριστη και εύκολη, δεν είναι μόνο απαραίτητη, επιπλέον είναι εντολή του Θεού.