Στις 6 Δεκεμβρίου, ημερομηνία της θλιβερής επετείου δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, έκαναν… πιλοτικά εγκαίνια οι κάμερες σε… σελφοκόνταρο των ΜΑΤ και ΥΜΕΤ. Η λειτουργία των καμερών επιτρέπεται μόνο σε περιπτώσεις που υπάρχει άμεσος κίνδυνος διάπραξης σοβαρών αξιόποινων πράξεων, με εντολή εισαγγελέα επιτρέπεται η… εστίαση, ενώ σε 15 ημέρες διαγράφεται αυτόματα το υλικό. Τέτοιο υλικό αποθηκεύεται και διατηρείται μόνο στην περίπτωση διερεύνησης αξιόποινων πράξεων και διαγράφεται μετά την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης ή οριστική παύση της δίωξης.

Οι συγκεκριμένες υπηρεσίες προμηθεύτηκαν περίπου 40 φορητές κάμερες, οι οποίες στηρίζονται σε κοντάρι που κρατά ένας αστυνομικός κάθε διμοιρίας. Θεωρητικά σε περίπτωση ενεργοποίησής τους ενημερώνεται ο υπεύθυνος της συγκέντρωσης και οι συγκεντρωμένοι, ενώ η κάμερα θα έχει δυνατότητα απευθείας μετάδοσης της εικόνας στο κέντρο επιχειρήσεων της Αστυνομίας. Οι 5 από αυτές έχουν τη δυνατότητα να δώσουν παράλληλη ζωντανή εικόνα στο κέντρο επιχειρήσεων, ενώ οι υπόλοιπες θα καταγράφουν.

Το επόμενο 10ήμερο θα ενεργοποιηθούν οι περίπου 20 κάμερες σώματος που έχουν προμηθευτεί οι ομάδες ΔΡΑΣΗ και ΟΠΚΕ, αναμεταδίδοντας ζωντανά εικόνα από κρίσιμες αστυνομικές επιχειρήσεις. Οι κάμερες θα καταγράφουν και θα «μαρτυρούν» τις κινήσεις ομάδων που έρχονται σε αντιπαράθεση ή συμπλοκή με στελέχη των συγκεκριμένων αστυνομικών υπηρεσιών αλλά και των επιχειρησιακών ενεργειών που προβαίνουν οι ίδιοι οι αστυνομικοί σε τυχόν καταγγελλόμενες περιπτώσεις αστυνομικής βίας.

Σύμβαση, εγγύηση, εχεμύθεια

Από τις 27 Αυγούστου 2020 η Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής υπέγραψε τη σύμβαση αγοράς και προμήθειας του συστήματος καταγραφής εικόνας και ήχου που εφαρμόζει στο σώμα με δυνατότητα απευθείας μετάδοσης. Η εταιρία προμήθειας με έδρα την Καλλιθέα, λόγω της πανδημίας καθυστέρησε την εισαγωγή των καμερών, αργότερα υπήρχε ένα πρόβλημα συμβατότητας και ασφάλειας δικτύου με το υπάρχον σύστημα που λειτουργεί στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., αλλά αυτά τα προβλήματα ξεπεράστηκαν και τις επόμενες ημέρες οι κάμερες θα τοποθετηθούν στα σώματα ή στα κράνη των αστυνομικών που υπηρετούν στις ομάδες ΔΡΑΣΗ και ΟΠΚΕ.

Η σύμβαση προέβλεπε την προμήθεια 20 φορητών καμερών που εφαρμόζουν στο σώμα αξίας 14.200 ευρώ, ενός λογισμικού εξυπηρετητή για την επίτευξη της λήψης/αποστολής βίντεο σε πραγματικό χρόνο (live video streaming), τουλάχιστον έξι ταυτόχρονων ροών και τη διαχείριση των επιμέρους τμημάτων του συστήματος σε γραφικό περιβάλλον web-based (GUI), αξίας 22.000 ευρώ. Η προμήθεια περιλαμβάνει 5 βάσεις υποδοχής/σύνδεσης των BWC (Docuing stations) με τις τυχόν απαιτούμενες άδειες λογισμικού (Software license) αξίας 1.700 ευρώ όπως και ένα λογισμικό διαχείρισης ψηφιακών δεδομένων (Digital Evidence Management platform) αξίας 22.000 ευρώ. Δηλαδή, η τελική συνολική αξίας της προμήθειας ανέρχεται σε 74.276 ευρώ.

Ο προμηθευτής είναι υποχρεωμένος βάσει της σύμβασης να παρέχει εγγύηση καλής λειτουργίας, το ύψος της οποίας αντιστοιχεί σε ποσοστό 5% της συνολικής συμβατικής αξίας και κατατίθεται, πριν ή κατά την υπογραφή της, δύο χρόνια τουλάχιστον από την οριστική παραλαβή του συστήματος. Υποχρεούται επίσης να αντικαθιστά φθαρμένα εξαρτήματα και άλλα παρελκόμενα λόγω κακής κατασκευής. Ο προμηθευτής παρέχει τεχνική εξυπηρέτηση και συντήρηση καθώς και ανταλλακτικά για 10 τουλάχιστον έτη από την οριστική παραλαβή τους.

Σημειώνεται πως στο πλαίσιο υλοποίησης των όρων της σύμβασης ενδέχεται να περιέλθουν στα συμβαλλόμενα μέρη εμπιστευτικές πληροφορίες, για τις οποίες δεσμεύονται να μην τις αποκαλύψουν σε οποιονδήποτε χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη, σε αντίθετη περίπτωση η διάδοση αυτών των πληροφοριών επιφέρει ποινικές συνέπειες.

Με Προεδρικό Διάταγμα

Για τη χρήση των συστημάτων λήψης ή καταγραφής ήχου και εικόνας σε δημόσιους χώρους εκδόθηκε το 75/2020 Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο στο άρθρο 2 αναφέρει ότι οι διατάξεις του εφαρμόζονται στα συστήματα επιτήρησης, ανεξαρτήτως των τεχνικών προδιαγραφών, εάν δηλαδή χρησιμοποιούν αναλογική ή ψηφιακή τεχνολογία, εάν διαθέτουν κάμερες σταθερές, περιστρεφόμενες ή κινητές, προσαρμοσμένες σε σταθερές βάσεις ή φορητές μεταφερόμενες από οχήματα κάθε είδους (εδάφους, θαλάσσης ή αέρος, επανδρωμένα ή μη) ή από φυσικά πρόσωπα, ή εάν χρησιμοποιείται οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική συσκευή ή ηλεκτρονικά συστήματα, όπως επίσης και ανεξαρτήτως του είδους εικονοληψίας (συνεχούς ή ασυνεχούς). Για τη λειτουργία αυτών των συστημάτων με αφορμή την πρόληψη ή καταστολή αξιόποινων πράξεων απαιτείται να συντρέχουν επαρκείς ενδείξεις ότι τελούνται ή πρόκειται να τελεσθούν στον συγκεκριμένο χώρο ποινικά αδικήματα. Επαρκείς ενδείξεις είναι η αναφορά πραγματικών στοιχείων όπως στατιστικών ή εμπειρικών δεδομένων, μελετών, εκθέσεων, μαρτυριών, πληροφοριών για τη συχνότητα, το είδος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εγκλημάτων που τελούνται σε συγκεκριμένο χώρο και για τις πιθανότητες εξάπλωσης της εγκληματικότητας σε άλλο δημόσιο χώρο. Η λειτουργία των φορητών καμερών επιτρέπεται σε περιπτώσεις που υπάρχει άμεσος και σοβαρός κίνδυνος τέλεσης αξιόποινων πράξεων με την παράθεση πραγματικών στοιχείων επιβεβαίωσης.

Η εστίαση της εικόνας επιτρέπεται με την αιτιολογημένη απόφαση του υπευθύνου επεξεργασίας κατόπιν έγκρισης του αρμόδιου εισαγγελέα Πρωτοδικών. Σε περίπτωση κατεπείγοντος η εστίαση γίνεται και πάλι με απόφαση του υπεύθυνου επεξεργασίας με την υποχρέωση όμως της άμεσης ενημέρωσης του αρμόδιου εισαγγελέα, ο οποίος μπορεί να απαγορεύσει τη συνέχιση της διαδικασίας και τη χρήση των δεδομένων που καταγράφηκαν.

Εντός 48 ωρών

Η λειτουργία σταθερών, φορητών καμερών ή σώματος κατά τη διάρκεια δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης είναι επιτρεπτή με αιτιολογημένη απόφαση του υπεύθυνου επεξεργασίας, κατόπιν έγκρισης του αρμόδιου εισαγγελέα Πρωτοδικών, εφόσον έχει γνωστοποιηθεί στον οργανωτή και στους συγκεντρωμένους. Υπάρχει δυνατότητα λήψης εικόνας της συνάθροισης για τη διαπίστωση του όγκου της, χωρίς δυνατότητα εστίασης σε φυσικά πρόσωπα. Αυτά τα δεδομένα που συλλέγονται καταστρέφονται αυτόματα εντός 48 ωρών από τη λήξη της συνάθροισης, εφόσον αυτή εξελίχθηκε ομαλά και δεν υπήρχε κάποιο περιστατικό που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Καταστροφή δεδομένων

Τα δεδομένα διατηρούνται κατά μέγιστο για χρονικό διάστημα 15 ημερών από τη συλλογή τους, εκτός αν η διατήρηση είναι απαραίτητη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με σκοπό τη διερεύνηση αξιόποινων πράξεων.

Μετά την πάροδο του ανωτέρω χρονικού διαστήματος τα δεδομένα καταστρέφονται. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας εξασφαλίζει ότι η διαγραφή πραγματοποιείται με αυτόματη μέθοδο και ότι τα καταστρεφόμενα δεδομένα δεν είναι δυνατό να ανακτηθούν. Δεδομένα που αφορούν γεγονότα που εμπίπτουν στον επιδιωκόμενο σκοπό αποθηκεύονται και διατηρούνται, εφόσον είναι απαραίτητα, για τη διερεύνηση αξιόποινων πράξεων. Τα δεδομένα αυτά διαγράφονται μετά την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης ή την οριστική παύση της δίωξης ή την παρέλευση του χρόνου παραγραφής.

Επιτρέπεται, επίσης, η διατήρηση, όταν υπάρχουν δικαιολογημένες υπόνοιες σε βάρος του ατόμου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα, για την προπαρασκευή ή τη διάπραξη στο μέλλον αξιόποινων πράξεων, οι οποίες όμως επιβεβαιώνονται από σχετικές πληροφορίες, κινήσεις και επαφές του, καθώς και τη σοβαρότητα και αριθμό των εγκλημάτων, που μπορεί να έχει καταδικασθεί στο παρελθόν ή ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η διατήρηση δεδομένων για εκπαιδευτικούς, αποκλειστικά, σκοπούς. Επιλέγονται τμήματα των δεδομένων, τα οποία θα τηρηθούν αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς λόγους και τα οποία ανωνυμοποιούνται. Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι, καθώς και κάθε τρίτος που κάνει χρήση των διατηρούμενων δεδομένων, υπογράφει σχετική δήλωση εχεμύθειας. Πρόσβαση στα δεδομένα του συστήματος και στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι αίθουσες ελέγχου του συστήματος, των βάσεων δεδομένων και των καμερών, επιτρέπεται μόνον σε εξουσιοδοτημένους, κατάλληλα εκπαιδευμένους χρήστες και σύμφωνα με τον ρόλο που τους έχει ανατεθεί. Ο λογαριασμός κάθε χρήστη χρησιμοποιείται αποκλειστικά από αυτόν.

Τι δείχνει η εμπειρία από το εξωτερικό

Οι φορητές κάμερες είναι αδιάβροχες, αντικραδασμικές, έχουν αντιχαρακτική προστασία, ενώ σε περίπτωση απώλειας θα απενεργοποιείται από το κεντρικό σύστημα, ενώ το περιεχόμενο θα είναι κρυπτογραφημένο με ειδικό κωδικό πρόσβασης. Οι ενσωματωμένες κάμερες σε στολές και κράνη έχουν λυχνία και θα φαίνεται πότε βρίσκονται σε λειτουργία, ενώ ο αστυνομικός θα πρέπει να ενημερώνει τον ελεγχόμενο όταν την ενεργοποιεί.

Με κάμερες είναι εξοπλισμένοι οι αστυνομικοί και σε άλλες χώρες πλην της Γερμανίας και της Γαλλίας, όπως οι ΗΠΑ, η Αγγλία και η Ισπανία. Η χρήση τους διεθνώς αποτιμάται θετικά, καθώς μειώνονται οι επιθέσεις κατά αστυνομικών, τα περιστατικά αυθαιρεσίας από ένστολους, ενώ συχνά τα βίντεο βοηθούν στη διαλεύκανση «δύσκολων» υποθέσεων.

Συμπεράσματα

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Computer law and security και παρουσιάζει τα συμπεράσματα από την εφαρμογή του μέτρου σε πέντε χώρες, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι η χρήση καμερών από αστυνομικούς ασκεί έλεγχο στη συμπεριφορά τους καταγράφοντας την επαφή τους με τους πολίτες. «Περιορίζει τα κρούσματα κατάχρησης εξουσίας αλλά και τη βίαιη συμπεριφορά πολιτών ενάντια στους αστυνομικούς».

Σημειώνεται ότι η απόφαση για να χρησιμοποιηθούν κάμερες από τα ΜΑΤ είχε ληφθεί από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη τον Δεκέμβριο του 2019, μετά τη πολυσυζητημένη επιχείρηση εκκένωσης κατάληψης στο Κουκάκι και τις καταγγελίες μελών οικογένειας σε γειτονική κατοικία. Παρόμοιες καταγγελίες διατυπώνονται κατά αστυνομικών τουλάχιστον 8-10 φορές τον χρόνο, αλλά το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν αυξηθεί.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

Ειδήσεις 

Θεσσαλονίκη: Εμπρηστική επίθεση σε κατάστημα εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας τα ξημερώματα

Καιρός: Σε εξέλιξη στα δυτικά η κακοκαιρία – Σε ποιες περιοχές θα επεκταθεί

Τραγωδία στο Ηράκλειο: Πέθανε ο 26χρονος που μαχαιρώθηκε 7 φορές από τον πατέρα

Επίθεση στη δομή ασυνόδευτων ανηλίκων της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο Ωραιόκαστρο