Οι ιεροί ναοί θα είναι ανοιχτοί 11 με 1 από τη Μεγάλη Δευτέρα έως και τη Μεγάλη Πέμπτη και από τη μία έως τις 5 τη Μεγάλη Παρασκευή, λόγω των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό αλλά η ΔΙΣ διευκρίνισε ότι οι ναοί θα είναι ανοιχτοί μόνο για ιερείς και αναγκαίο προσωπικό, όχι για τους πιστούς ή για ατομική προσευχή.

Στη διευκρινιστική εγκύκλιο περιλαμβάνεται η προτροπή να κατανοήσουν όλοι πως τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση θα πρέπει να μείνουν σπίτι και να προσηλωθούν στην κατ΄οίκον προσευχή.

Ο μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος διευκρίνισε, τα εξής:

1. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απέστειλε στους μητροπολίτες την από 7-4-2020 Εγκύκλιό της με την οποία τους διαβίβαζε την νέα Διϋπουργική Απόφαση της 6-4-2020 και τους παρακαλεί για την εφαρμογή όσων προβλέπονταν σε αυτή και του μέτρου για το «κεκλεισμένων των θυρών». Η Εγκύκλιος απευθυνόταν προς τους μητροπολίτες και όχι προς τον λαό για να τον προσκαλεί σε συγκέντρωση.
2. Η Εγκύκλιος αυτή κοινοποιήθηκε στους τρεις υπουργούς Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υγείας και Προστασίας του Πολίτη προς ενημέρωσή τους.
3. Άλλωστε, ήδη ισχύει η απαγόρευση μετακίνησης των πολιτών, και επιτρέπεται μόνον κατόπιν σχετικής αδείας.

Η δυνατότητα ατομικής προσευχής καταργήθηκε με την ΚΥΑ των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών Δ1α/Γ.Π οικ 20036/ 22-3-2020 (ΦΕΚ B΄ 986), καθώς δεν προβλεπόταν ως αυτοτελής λόγος μετακίνησης και γι᾿ αυτό δεν περιελήφθη στην ΚΥΑ των υπουργών Παιδείας και Υγείας Αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 23093/6-4-2020 (ΦΕΚ Β΄ 1178).

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος από την αρχή το αντιλήφθηκε αυτό και γι᾿ αυτό ζήτησε με έγγραφό της να προβλεφθεί και η ατομική προσευχή στους λόγους μετακινήσεων των πολιτών, τηρώντας ταυτόχρονα την απόφαση της πολιτείας, η οποία δεν έκανε δεκτό το αίτημα.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, η Ιερά Σύνοδος δεν προτρέπει κανέναν πιστό να έλθει στην Εκκλησία. Οι Εκκλησίες δεν είναι ανοιχτές για τους πιστούς κι αυτό είναι το νόημα της «κεκλεισμένων των θυρών» τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών.

Η υπ᾿ αριθ. 3018/7.4.2020 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου απευθύνεται προς τους μητροπολίτες και όχι τους πιστούς και κατά συνέπεια δεν είναι έγγραφο προτρεπτικό για προσέλευση στην Εκκλησία, αφού μάλιστα η Ιερά Σύνοδος δεν δύναται να “νομοθετήσει” αντίθετα προς όσα προβλέπουν οι αποφάσεις της Πολιτείας.

Η Εγκύκλιος αναφέρει ότι οι ναοί θα είναι ανοικτοί 11.00-13.00 τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και 13.00-17.00 τη Μεγάλη Παρασκευή, δύο (2) ώρες μετά την απόλυση των Ιερών Ακολουθιών. Αυτό είναι ένα καθαρά περιοριστικό μέτρο που συνδέεται αποκλειστικά με την παράγραφο 6 της Διϋπουργικής αποφάσεως: «Επιτρέπεται η συνέχιση των διοικητικών λειτουργιών των χώρων θρησκευτικής λατρείας» και αφορά μόνο τους ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό των ναών.

Πέρα, όμως, απ’ όσα αναφέρουν οι αποφάσεις της πολιτείας, η Ιερά Σύνοδος προτρέπει όλους τους πιστούς να κατανοήσουν ότι τη φετινή Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση, κατ᾿ άκραν εκκλησιαστική οικονομία και επειδή οφείλουμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα των καιρών, οφείλουμε να παραμείνουμε στο σπίτι, προσηλωμένοι στην κατ᾿ οίκον προσευχή».

Τι είπε στο MEGA

«Καμία ευθύνη δεν θα φέρουν οι επικεφαλής της ελλαδικής εκκλησίας εάν υπάρξει συνωστισμός πιστών έξω από τις εκκλησίες τη Μεγάλη Εβδομάδα» τόνισε ο εκπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου, Μητροπολίτης Ναυπάκτου, Ιερόθεος, μιλώντας στην εκπομπή «MEGA Mag».

Σχολιάζοντας την εγκύκλιο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, επισήμανε ότι δεν θα προκληθεί συνωστισμός των πιστών σε αυτά τα ωράρια.

«Δεν θα υπάρξει συνωστισμός έξω από τις εκκλησίες. Αλλά και αν γίνει, δεν θα είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτόν» ανέφερε, συμπληρώνοντας πως «εάν φανεί ότι δημιουργείται πρόβλημα, εδώ είμαστε να πάρουμε τις ανάλογες αποφάσεις εκ νέου. Πηγαίνοντας στο φαρμακείο, ο κόσμος θα περνάει να ανάβει και ένα κεράκι από την εκκλησία».

Παράλληλα, σημείωσε ότι η εγκύκλιος δεν αποτελεί «παρότρυνση στο λαό να έρθει στις εκκλησίες», προσθέτοντας πως «εμάς ενδιαφέρει πάρα πολύ η δημόσια υγεία».

Αφήνοντας αιχμές προς την κυβέρνηση είπε: «κοινοποιήσαμε την εγκύκλιο από την Δευτέρα στην υπουργό Παιδείας, στον υπουργό Υγείας και στον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας. Θα μπορούσαν εσωτερικά να επικοινωνήσουν με την Ιερά Σύνοδο και να εκφράσουν τις όποιες απόψεις τους για το θέμα».

Θυμίζουμε ότι εγκύκλιο με οδηγίες για την τέλεση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού έδωσε χθες η Ιερά Σύνοδος.

Oι ακολουθίες θα γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, και οι πόρτες των εκκλησιών θα ανοίγουν «τουλάχιστον δύο ώρες» μετά το πέρας των ακολουθιών, και πιο συγκεκριμένα από τις 11π.μ έως την 1μ.μ.

Την δε Μεγάλη Παρασκευή το άνοιγμα των θυρών θα γίνει από την 1μ.μ έως τις 5μ.μ, επειδή οι ιερές ακολουθίες θα τελειώσουν αργότερα: («αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ».

Εκτός των άλλων, η Ιερά Σύνοδος υπογραμμίζει πως ιδίως οι ακολουθίες που θα μεταδοθούν από την τηλεόραση ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται να πληρούν όσα προβλέπει η Κοινή Υπουργική Απόφαση, ώστε να μην δοθεί οποιαδήποτε αφορμή για κακεντρεχή σχόλια και ψόγους.

Αναλυτικά η εγκύκλιος Περί τῆς τελέσεως τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, συνεπείᾳ τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κ.Υ.Α. (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020) καί τῶν Ἀποφάσεων τῆς Δ.Ι.Σ. τῆς 1ης Ἀπριλίου 2020 (7/4/2020).

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3018

Πρός Τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας Τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Εἰς τάς Ἕδρας αὐτῶν Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι, εἰς τό Φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020), ἐδημοσιεύθη ἡ ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κοινή Ὑπουργική Ἀπόφασις (Κ.Υ.Α.) τῶν Ὑπουργῶν Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Ὑγείας μέ θέμα: «Ἐπιβολή τοῦ μέτρου τῆς προσωρινῆς ἀπαγόρευσης τῆς τέλεσης κάθε εἴδους λειτουργιῶν καί ἱεροπραξιῶν στούς θρησκευτικούς χώρους λατρείας γιά τό χρονικό διάστημα ἀπό 12.4.2020 ἕως 20.4.2020», ἥν καί ἀποστέλλομεν ὑμῖν συνημμένως, παρακαλοῦντες διά τήν ἐφαρμογήν τῶν προβλεπομένων ἐν αὐτῇ. Ὡσαύτως, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι κατά τήν Συνεδρίαν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῆς 1ης μηνός Ἀπριλίου ἐ.ἔ., συνεζητήθησαν ἐκτενῶς τά περί τῆς τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί ἀπεφασίσθησαν τά ἑξῆς:

1) Ἡ τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους. Ὑπενθυμίζομεν ὧδε τά ἤδη ὑμῖν ἐγνωσθέντα, διά τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. 3016/ 2.4.2020 Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου, περί ἀποφυγῆς τελέσεως συλλειτούργων καί φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἀπό τάς ἱεράς Ἀκολουθίας, ὡς καί ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν ἐξωτερικῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν.

Ἐπί πλέον, λόγῳ τῶν ἐκτάκτων συνθηκῶν τῶν ἡμερῶν ἐπιβάλλεται: α) ἡ περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου κατά τήν Μεγάλην Παρασκευήν ὅπως περιορισθῇ ἀποκλειστικῶς ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί β) ἡ τελετή τῆς Ἀναστάσεως γένηται ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τήν συνήθη ὥραν, ἤτοι τήν 12ην τοῦ μεσονυκτίου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.

2) Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς.

3) Tό ὡράριον ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τῶν Θείων Λειτουργιῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος παραμένει κατά τό σύνηθες, μέ τήν ὑπόδειξιν ὅτι τό ἱερόν Εὐχέλαιον δέον ὅπως τελεσθῇ τήν πρωίαν τῆς Μεγάλης Τετάρτης, ἀντί τῆς Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας, καί οὐχί κατά τό ἑσπέρας.

4) Αἱ θύραι τῶν Ἱερῶν Ναῶν θά παραμένουν κεκλεισμέναι κατά τήν διάρκειαν ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν.
Αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ.

5) Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπισημαίνει ὅτι ἐπιτρέπεται, συμφώνως τοῖς θείοις καί ἱεροῖς Κανόσι καί παλαιοτέραις Ἀποφάσεσιν Αὐτῆς (βλ. σχετικῶς τήν ὑπ᾿ ἀριθ. 244/10.2.1917 Συνοδικήν Ἐγκύκλιον), ἡ κατ᾿ οἰκονομίαν λύσις τῆς αὐστηρᾶς νηστείας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, δι᾿ ὅσους ἐκ τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος ὑφίσταται ἐπικρεμάμενος κίνδυνος κατά τῆς ὑγιείας καί τῆς ζωῆς των, ἰδίᾳ δέ τῶν ἐγκύων, τῶν λεχῶν, τῶν θηλαζουσῶν, τῶν γερόντων, τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων καί τῶν ἀναρρωνυόντων.

Καθίσταται σαφές ὅτι πρόκειται περί ἀναστολῆς ἐφαρμογῆς τοῦ ἱεροῦ Κανόνος καί οὐχί καταργήσεώς του, καί μόνον δι᾿ ὅσους ἔχουν προβλήματα ὑγείας. Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, τονίζει τήν ἀπόλυτον ἀνάγκην διά τήν πιστήν τήρησιν αὐτῶν, ἥτις τυγχάνει ἀπαραίτητος καί ὡς πρός τήν διασφάλισιν τῆς ἐπεκτάσεως τῆς Ἀποφάσεως διά τήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς ἅπαντας τούς Ἱερούς Ναούς καί τάς Ἱεράς Μονάς, ἔστω πρός καιρόν καί κατ᾿ ἄκραν ἐκκλησιαστικήν οἰκονομίαν «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» διά τούς πιστούς, καί μετά τήν 20ήν Ἀπριλίου ἐ.ἔ., ὁπότε λήγει ἡ ἰσχύς τῆς Κ.Υ.Α.

Πρός τόν σκοπόν τοῦτον παρακαλεῖσθε ἅπαντες ὅπως ὑποδείξητε τά δέοντα πρός τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Ἐφημερίους, οἱ ὁποῖοι ὀφείλουν νά γνωρίζουν ὅτι ὑπό τοιαύτας κρισίμους στιγμάς, καθ᾿ ἅς διακυβεύεται ἡ ὑγίεια τῶν ἀνθρώπων, δέν ὠφελοῦν τάσεις αὐτονομήσεως ἀπό τῆς κοινῆς πορείας τῆς ἐκκλησιαστικῆς νηός, ἀλλ᾿ ἀπαιτεῖται πιστή ὑπακοή εἰς τάς ἀποφάσεις τῶν ἁρμοδίων ὀργάνων, συνεχεῖς καί θερμές προσευχές, ὡς καί εἰλικρινής καί ἔμπρακτος μετάνοια. Ἐπί δέ τούτοις, κατασπαζόμενοι τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἐν Κυρίῳ, διατελοῦμεν μετ’ ἀγάπης.