Οι περίπου 68.000 αιτούντες άσυλο που βρίσκονται σε «αναμονή» για το πότε θα εξεταστεί η προσφυγή τους σε δευτεροβάθμιες επιτροπές, καθώς πήραν απορριπτική απόφαση από τα πρωτοβάθμια όργανα ασύλου, και οι 9.000 για τους οποίους εκκρεμεί απόφαση από την Επιτροπή Προσφυγών, είναι ένα από τα προβλήματα που παρέλαβε η νέα ηγεσία και προκαλεί τις εικόνες συνωστισμού και χάους στις δομές φιλοξενίας των νησιών, αλλά και τις ατελείωτες ουρές έξω από τις αρμόδιες υπηρεσίες στη λεωφόρο Κατεχάκη κάθε πρωί από τις 5.00 και μετά.

Στα σχέδια του υπουργείου είναι οι αλλαγές να αφορούν το ποιος μετανάστης χαρακτηρίζεται «ευάλωτος» και παίρνει τον σχετικό χαρακτηρισμό «υψηλής ευαλωτότητας», άρα δικαιούται να φύγει και από τις δομές φιλοξενίας των νησιών και να φτάσει στην ενδοχώρα. Με την κοινή δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας το 2016, αυτό που είχε αποφασιστεί είναι -εκτός από την αυστηροποίηση των ελέγχων στις ροές προς την Ελλάδα- ότι όσοι μετανάστες καταγράφονται στα ελληνικά νησιά, αν καταθέσουν αίτημα ασύλου, αυτό θα αξιολογείται άμεσα όσο παραμένουν στα νησιά, και όσοι δεν το δικαιούνται θα επιστρέφονται στην Τουρκία.

Ομως, η υποστελέχωση των υπηρεσιών ασύλου και η πολύμηνη παραμονή μεταναστών στα κέντρα κράτησης δημιούργησαν μια νέα ομάδα «ευάλωτων» προσφύγων, αυτούς που διαβιούν για μήνες εκτεθειμένοι σε κακές συνθήκες, στις δομές. Αυτό το κριτήριο «ευαλωτότητας», όπως και ο χαρακτηρισμός «ευάλωτος» για όσους επιβίωσαν από ναυάγιο, χρησιμοποιούνται ως κριτήρια για τη μεταφορά των μεταναστών από τα νησιά στην ενδοχώρα κυρίως από τις ελληνικές υπηρεσίες ασύλου και φαίνεται πως το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προτίθεται να τα αυστηροποιήσει και να τα αλλάξει.

Στις ομάδες «ευαλωτότητας» συμπεριλαμβάνονται παιδιά, έγκυοι, μονογονεϊκές οικογένειες, υπερήλικοι (κ.λπ.) και φαίνεται πως η συνέντευξη και ο έλεγχος των κριτηρίων θα εξετάζονται κατά περίπτωση.

Η δεύτερη αλλαγή φαίνεται ότι είναι η κατάργηση των ανεξάρτητων επιτροπών προσφυγών και η παραπομπή μόνο στα διοικητικά δικαστήρια των προσφύγων που θέλουν να κάνουν έφεση της απορριπτικής απόφασης ασύλου των πρωτοβάθμιων οργάνων, με στόχο τη μείωση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Το 2011 ιδρύθηκε η Αρχή Προσφυγών, μόνο που τότε οι μετανάστες οι οποίοι έφταναν στη χώρα ήταν μερικές χιλιάδες.

Οι επιτροπές προσφυγών αποτελούνται από δύο δικαστικούς λειτουργούς των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων (που υποδεικνύονται, κατόπιν σχετικής αίτησής τους, από τον γενικό επίτροπο της Γενικής Επιτροπείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων) και έναν Ελληνα πολίτη κάτοχο τίτλου σπουδών ΑΕΙ, νομικών, πολιτικών, ανθρωπιστικών ή κοινωνικών επιστημών με πείρα σε ζητήματα διεθνούς προστασίας ή προσφυγικού δικαίου (που υποδεικνύεται από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες). Η παρουσία των δύο δικαστικών μέσα στις επιτροπές επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις λόγω του φόρτου εργασίας από τα αστικά και ποινικά δικαστήρια, καθώς τα καθήκοντά τους είναι παράλληλα.

Από την έντυπη έκδοση