Όπως αναφέρουν νομικοί αναγνωρισμένου κύρους, η σημερινή συνεδρίαση της Ολομέλειας του ΣτΕ είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου και διακυβεύεται το κύρος του δικαστηρίου.

Σύμφωνα με δικαστικούς κύκλους η μάχη θα δοθεί μεταξύ των μελών της Ολομέλειας για το εάν θα ξεπεραστεί ο πρώτος νομικός σκόπελος της σημερινής διάσκεψης, δηλαδή «επί του παραδεκτού», όπως το αποκαλούν οι δικαστές.

Με άλλα λόγια, το πρώτο ζήτημα το οποίο θα τεθεί κατά την έναρξη της διάσκεψης είναι εάν οι καναλάρχες από το προπαρασκευαστικό στάδιο της όλης διαγωνιστικής διαδικασίας (αυτό αφορούν οι προσφυγές που έχουν καταθέσει και συζητούνται σήμερα) και τις κυβερνητικές αποφάσεις που εκδόθηκαν, υπόκεινται βλάβη ανεπανόρθωτη (οικονομική, κ.λπ.) και μάλιστα τη στιγμή που όλη διαδικασία του διαγωνισμού δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.

Εδώ, σύμφωνα με δικαστικούς κύκλους είναι το σημείο «κλειδί» για το εάν οι δικαστές θα προχωρήσουν ή όχι στην ουσία της υπόθεσης για να εξετάσουν τα συνταγματικά και άλλα ζητήματα που έχουν τεθεί από τους δικηγόρους των τηλεοπτικών σταθμών.

Κάποιοι δικαστές θα ταχθούν με την άποψη ότι δεν μπορεί το δικαστήριο να προχωρήσει στην ουσία της υπόθεσης και πρέπει οι αιτήσεις ακύρωσης των τηλεοπτικών σταθμών να απορριφθούν.

Από την άλλη πλευρά θα υποστηριχθεί ότι πρέπει το δικαστήριο να προχωρήσει στην ουσία της υπόθεσης, καθώς σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ οι αποφάσεις που εκδόθηκαν στα επόμενα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, θεωρούνται συμπροσβαλλόμενες. Έτσι δεν τίθεται θέμα παραδεκτού και κατά συνέπεια πρέπει το δικαστήριο να προχωρήσει στην ουσία των θεμάτων που τίθενται από τους τηλεοπτικούς σταθμούς.

Για το ζήτημα αυτό οι δικαστές θα κληθούν να ψηφίσουν και οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές και οριακές. Εάν ξεπεραστεί ο σκόπελος αυτός, το δικαστήριο θα προχωρήσει στην ουσία της υπόθεσης για να εξετάσει τα υπόλοιπα νομικά θέματα που έχουν τεθεί αναφέρει το protothema.gr.

Και κατά το στάδιο αυτό θα υπάρξουν οριακά αντίθετες απόψεις μεταξύ των δικαστών και δύσκολα θα μπορέσουν να ξεπεραστούν τα συνταγματικά και άλλα νομικά ζητήματα που έχουν τεθεί από τους τηλεοπτικούς σταθμούς και ειδικά αυτό της παράκαμψης του ΕΣΡ.

Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει πόσες διασκέψεις θα απαιτηθούν για να υπάρξει το «δια ταύτα» της διευρυμένης Ολομέλειας του ΣτΕ, αφού όλα θα εξαρτηθούν από την επιχειρηματολογία που θα αναπτυχθεί, την ένταση που θα υπάρξει μέσα στην αίθουσα των διασκέψεων, κ.λπ.

Πάντως, εάν αποφασιστεί το δικαστήριο να μην μπει στην ουσία της υπόθεσης, ο αριθμός των διασκέψεων θα είναι πολύ μικρός.

Στην σημερινή Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας θα συμμετέχουν 30 μέλη. Εκτός του πρόεδρου Νικολάου Σακελλαρίου, συμμετέχουν 3 αντιπρόεδροι, σύμβουλοι Επικρατείας και 3 πάρεδροι του ΣτΕ (οι τελευταίοι δεν έχουν δικαίωμα ψήφου). Εισηγητής είναι ο σύμβουλος Επικρατείας Γιώργος Παπαγεωργίου. Οι προσφυγές των τηλεοπτικών σταθμών έχουν συζητηθεί ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ στις 4 Ιουλίου 2016.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχουν προσφύγει οι τηλεοπτικοί σταθμοί Alpha, Antenna, Epsilon TV (E-TV), Mega Channel, Skai, Star Channel και η Ένωση Ιδιοκτητών Τηλεοπτικών Σταθμών και ζητούν την ακύρωση των κυβερνητικών αποφάσεων για την χορήγηση των 4 αδειών «επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας (high definition)».

Οι θέσεις των τηλεοπτικών σταθμών

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί στρέφονται με νομικά επιχειρήματα, κατά κύριο λόγο, κατά της από 1.3.2016 απόφασης του (4297/2016) υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά, με την οποία μεταβιβάζονται οι αρμοδιότητες της διαγωνιστικής διαδικασίας των αδειών επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής «ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας» και παράλληλα ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα της διαγωνιστικής διαδικασίας.

Ακόμη, στρέφονται κατά του νόμου 4339/2015 για την αδειοδότηση της επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρωεκπομπής, αλλά και όλων των άλλων προγενέστερων και μεταγενέστερων υπουργικών αποφάσεων σχετικών με το ζήτημα της χορήγησης των 4 αδειών τηλεοπτικών σταθμών επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας (High definition), όπως είναι π.χ. ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία του ελέγχου των φακέλων συμμετοχής των υποψηφίων.

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί υποστηρίζουν βασικά, ότι τόσο ο νόμος 4339/2015 όσο και η 4297/1.3.2016 απόφαση του κ. Παππά με την οποία μεταβιβάζει τις αρμοδιότητες της διαγωνιστικής διαδικασίας των αδειών τηλεόρασης στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης παρακάμπτοντας έτσι το κατά το Σύνταγμα αρμόδιο ΕΣΡ, είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), όπως επίσης είναι αντίθετες στην Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία.

Ο υπουργός Επικρατείς αναρμοδίως και παρανόμως εξέδωσε τις επίμαχες υπουργικές αποφάσεις, καθώς ο νόμος 4339/2015 προσκρούει στις επιταγές του άρθρου 15 του Συντάγματος που καθιστά αποκλειστικά αρμόδιο για τη χορήγηση των αδειών στα κανάλια το ΕΣΡ, υποστηρίζουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Όμως, προσθέτουν ότι ο κ. Παππάς παραβιάζει και το άρθρο 14 του Συντάγματος που αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μέσων ενημέρωσης, όπως και την ΕΣΔΑ.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, αποκλειστικά αρμόδια αρχή για τη χορήγηση των προκηρυσσόμενων αδειών είναι το ΕΣΡ, που παρέχει αυξημένες εγγυήσεις αμεροληψίας και διαφάνειας ως συνταγματικά κατοχυρωμένης ανεξάρτητης αρχής, υπογραμμίζουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί και «όχι ο υπουργός Επικρατείας, ο οποίος είναι μέλος της Κυβέρνησης και όργανο της κεντρικής διοίκησης του κράτους».

Ακόμη, το Σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα των πολιτών σε μια πολυφωνική ενημέρωση, δηλαδή ενημέρωση με τρόπο αντικειμενικό, πολυφωνικό και με βάση την αρχή του σεβασμού και διακίνηση όλων των ιδεών και απόψεων που αναπτύσσονται σε μια πλουραλιστική δημοκρατική πολιτεία, κάτι που μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο από ένα ανεξάρτητο συνταγματικά κατοχυρωμένο μη κρατικό φορέα που δεν είναι άλλος από το ΕΣΡ.

Αλλά, ούτε συντρέχει κάποιος λόγος κατεπειγόντως ή ανωτέρας βίας που να δικαιολογεί την παράκαμψη του ΕΣΡ. Το ότι η ανεξάρτητη αυτή αρχή αντιμετωπίζει αδυναμία συγκρότησής της θα μπορούσε να λυθεί με την παράταση της θητείας των μελών της, όπως επανειλημμένα έχει συμβεί στο παρελθόν, αλλά η Κυβέρνηση προτίμησε να επικαλεστεί την αδυναμία συνεδρίασης της διάσκεψης των προέδρων της Βουλής να επιλέξουν μέλη του ΕΣΡ, προκειμένου να παρακάμψει την ανεξάρτητη αυτή αρχή.

Τα προβλήματα συγκρότησης του ΕΣΡ τα προκάλεσε η ίδια η Κυβέρνηση, παύοντας μέλη του και αυξάνοντας τον αριθμό τους από 7 σε 9, προκειμένου να δικαιολογήσει την δήθεν αναγκαιότητα της παράκαμψής του. Δηλαδή, η Κυβέρνηση για να παρακάμψει το ΕΣΡ, «επικαλείται ένα λόγο που η ίδια δημιούργησε».

Η ανάθεση της διενέργειας της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη χορήγηση των αδειών στον υπουργό Επικρατείας -δηλαδή μέλος της Κυβέρνησης- εισάγει ανεπίτρεπτο περιορισμό στην πολυφωνία και την διαφάνεια που κατοχυρώνουν τόσο το Σύνταγμα, όσο η ΕΣΔΑ.

Και αυτό γιατί, η μη διενέργεια διαγωνισμού και η μη χορήγηση των αδειών από ένα ανεξάρτητο έναντι της Κυβέρνησης όργανο, «το οποίο θα αποτελούσε εγγυητή μιας αμερόληπτης και διαφανούς από οιαδήποτε αθέμιτη, κυβερνητική πρακτική αδειοδοτική διαδικασία, εν εγγυάται αποτελεσματική πολυφωνία και πλουραλισμό, διότι παρέχει την δυνατότητα στο κράτος να κυριαρχήσει στα οπτικοακουστικά μέσα, και έτσι να ασκήσει πίεση στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, περιορίζοντας τη συντακτική τους ελευθερία και υποβαθμίζοντας τον θεμελιώδη ρόλο της ελευθερίας εκφράσεως σε δημοκρατική κοινωνία».

Παράλληλα, οι τηλεοπτικοί σταθμοί υπογραμμίζουν, ότι η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων στον υπουργό Επικρατείας έρχεται σε σύγκρουση με τις συνταγματικές επιταγές και την ΕΣΔΑ, καθώς:

1) όσο το κράτος ελέγχει το πληροφορείν, τόσο περιορίζεται η ελευθερία εκφράσεως, ο πλουραλισμός και η πολυφωνία στην ενημέρωση. Έτσι, αντί η λαϊκή κυριαρχία να διαμορφώσει την κρατική βούληση, όπως συμβαίνει στα δημοκρατικά πολιτεύματα, το κράτος «δια του ελέγχου των μέσων ενημέρωσης και της πληροφορίας, διαμορφώνει την λαϊκή βούληση» και

2) εάν ο υπουργός Επικρατείας εκδώσει τελικά τις 4 άδειες ισχύος 10 ετών, αυτός μόνο θα είναι ο αρμόδιος να τις ανακαλέσει, όταν «η εκάστοτε Κυβέρνηση θα θεωρεί ότι ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός δεν ικανοποιεί τις συνταγματικές απαιτήσεις της αντικειμενικότητας και της ποιότητας, όπως αυτή τις αντιλαμβάνεται».

Μάλιστα, σημειώνουν ότι σύμφωνα με την νομολογία του ΣτΕ, τον έλεγχο της πληροφορίας δεν μπορεί να την έχει το κράτος, ειδικά στο πεδίο των ραδιοτηλεοπτικών αδειών, λόγω της μεγάλης εμβέλειας, της χρονικής αμεσότητας και της ιδιαίτερης δύναμης επιρροής της ραδιοτηλεόρασης» και για το λόγο αυτό «ο έλεγχος αυτός ανατέθηκε σε ανεξάρτητη διοικητική αρχή (ΕΣΡ)».

Αφού παρακάμφθηκε το ΕΣΡ, προθέτουν οι καναλάρχες, προκειμένου ο διαγωνισμός να διενεργηθεί από τον υπουργό Επικρατείας, τότε εκείνος απεκδύεται του συνόλου των αρμοδιοτήτων που ανέθεσε ο ίδιος στον εαυτό του και οι συναρμόδιοι υπουργοί Οικονομικών, Εργασίας και Υποδομών και τις μεταβιβάζει στην Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, ο γενικός γραμματέας της οποίας στην συνέχεια τις παραχωρεί σε ιδιωτική ελεγκτική εταιρεία ορκωτών ελεγκτών.

Με άλλα λόγια, ο επίμαχος διαγωνισμός θα διενεργηθεί από ιδιώτες κατά παράβαση τόσο του Συντάγματος όσο του ίδιου του νόμου 4339/2015, αφού ο ιδιωτικός φορέας θα ασκεί τον πλήρη έλεγχο των δικαιολογητικών των υποψηφίων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, υποκαθιστώντας έτσι πλήρως της αρμόδιες αρχές.

Αδιαφανή και αναιτιολόγητη, χαρακτηρίζουν την τιμή εκκίνησης των 4 δημοπρατούμενων αδειών στο ποσό των 3.000.000 ευρώ, την στιγμή μάλιστα που η σχετική μελέτη της Σχολής της Φλωρεντίας την οποία έχει λάβει υπόψη του ο κ. Παππάς, τόσο για τον καθορισμό του αριθμού των αδειών σε 4, όσο και για τα λοιπά στοιχεία, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «καίτοι το εύρος της τιμής εκκινήσεως κάθε δημοπρατούμενης άδειας κυμαίνεται μεταξύ των 500.000 ευρώ και 3.500.000 ευρώ εν τούτοις προτείνεται να καθοριστεί η τιμή εκκινήσεως μεταξύ 500.000 ευρώ και 2.000.000 ευρώ».

Όμως οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν ενστάσεις και ως προς τον αριθμό των αδειών που έπρεπε να χορηγηθούν από την Κυβέρνηση. Και αυτό, γιατί σύμφωνα με τους διεθνούς και μη κανόνες της βιωσιμότητας των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, της απελευθέρωσης της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς, του ψηφιακού φάσματος, του καταμερισμού των συχνοτήτων εκπομπής, του πληθυσμού της χώρας, κ.λπ., έπρεπε να προκηρυχθούν 16 τηλεοπτικές άδειες υψηλής ευκρίνειας εθνικής εμβέλειας και όχι 4 όπως έπραξε η Κυβέρνηση.

Προβλήματα αντιμετωπίζει, κατά τους καναλάρχες και η συγκρότηση της επιτροπής διενεργείας του διαγωνισμού αφού είναι αντίθετη στις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της διαφάνειας και της δημοσιότητας της δημόσιας διοίκησης.

Το Mega θέτει επιπρόσθετα και ζητήματα παράβασης της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Υποστηρίζει ότι σύμφωνα με το εφαρμοστέο ενωσιακό δίκαιο η όλη διαδικασία αδειοδότησης, πλέον του ότι είναι αντίθετη στα Ευρωπαϊκά νομοθετικά δρώμενα είναι και αντισυνταγματική, λόγω της παράκαμψης του ΕΣΡ. Δεν παραλείπει πάντως να υπενθυμίζει το Mega Channel ότι μέτοχοί του είναι και εταιρείες που εδρεύουν σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι το Λουξεμβούργο και η Κύπρος.

Ποιές αποφάσεις ζητούν οι καναλάρχες να ακυρωθούν

Όλοι οι τηλεοπτική σταθμοί πλέον του ότι ζητούν να ανασταλεί και να ακυρωθεί ο νόμος 4339/2015, ζητούν να έχουν την ίδια τύχη και οι εξής αποφάσεις:

1. Του υπουργού Επικρατείας με αριθμό 4297/2016 γι την «μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψεως εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου στην Γενική Γραμματεία Ενημερώσεως και Επικοινωνίας και ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων της διαγωνιστικής διαδικασίας».

2. Του υπουργού Επικρατείας με αριθμό 7230/2016 για την «μεταβίβαση αρμοδιότητας στην Γενική Γραμματεία Ενημερώσεως και Επικοινωνίας για τη σύσταση Ειδικής Επιτροπής Ενστάσεων στο πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψεως εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας (high definition)».

3. Του γενικού γραμματέα Ενημερώσεως και Επικοινωνίας (Α. Π.7752/8.4.2016) με την οποία εγκρίνεται η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού με σταθμισμένα κριτήρια για την παροχή ελεγκτικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της διενέργειας της διαδικασίας αδειοδοτήσεως παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψεως εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου σε εφαρμογή των άρθρων 5 παρ. 6 και 6 παρ. 5 ν. 4339/2015 και με την οποία καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν προσφορές.

4. Των υπουργών Οικονομικών και Επικρατείας με αριθμό 7984/2016 για τον «καθορισμός τιμής εκκλήσεως για τις δημοπρατούμενες άδειες παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψεως εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας (high definition)».

5. Των υπουργών Εργασίας, Υποδομών και Επικρατείας με αριθμό 7577/2016 για τον καθορισμό ελάχιστου αριθμού εργαζομένων πλήρους απασχόληση ανά ειδικότητα των παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψεως εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου.