Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν δύο πλουσιότατες ταφές, που βρέθηκαν σε λάκκο της Μεσομινωικής Ια (2100-2000 π.Χ.). Πρόκειται για μία «πρωτογενή ανδρική, κτερισμένη με χάλκινο εγχειρίδιο», όπως αναφέρει ανακοίνωση της ανασκαφέα, «το πρώτο όπλο του νεκροταφείου του Πετρά», καθώς και μία «δευτερογενή γυναικεία συνοδευόμενη από μεγάλο αριθμό χρυσών χανδρών εξαιρετικής τέχνης, καθώς και χάνδρες από ασήμι, ορεία κρύσταλλο, καρνελίνη και ίασπι».

Πλούσια ήταν και «η πρωτογενής ταφή της Πρωτομινωικής ΙΙ (2600-2300 π.Χ.) επίσης κτερισμένη με δεκάδες χρυσές χάνδρες με εξαιρετική εμπίεστη διακόσμηση σπειρών, καθώς και εκατοντάδες επίσης χρυσές αλλά και ασημένιες χάνδρες διαμέτρου 1 χιλιοστού, προφανώς επιρραμένες σε ένδυμα», ενώ «μοναδικός για τον Πετρά κιβωτιόσχημος τάφος Πρωτοκυκλαδικού τύπου, κτισμένος από κάθετες σχιστολιθικές πλάκες, με δάπεδο επίσης από πλάκες» περιείχε δύο δευτερογενείς ταφές παιδιών κάτω των 10 ετών και δύο χρυσά βραχιόλια από λεπτά ελάσματα χρυσού.

Το νεκροταφείο του Πετρά έχει αποδειχθεί μακράν ως το μεγαλύτερο της Κρήτης για την εποχή του. Ανήκε αποκλειστικά σε ελίτ οικογένειες του ανακτορικού οικισμού και περιλαμβάνει μέχρι στιγμής 26 ταφικά κτίρια 45-150 τ.μ. και πέντε ταφικούς λάκκους, οριζόμενους από ακανόνιστους λίθους ή μικρούς τοίχους. «Υπάρχουν επίσης άλλα τέσσερα ή πέντε ταφικά κτίρια τα οποία εντοπίσθηκαν το 2018, αλλά δεν έχουν αριθμηθεί διότι δεν έχουν ανασκαφεί πλήρως οι κατόψεις τους», το δε νεκροταφείο «περιλαμβάνει επίσης δύο εκτεταμένους χώρους τελετουργιών (ΜΜ ΙΒ – ΜΜ ΙΙΒ, 1900-1700 π.Χ.) και δύο περιβόλους στα ανατολικά και τα δυτικά» σημειώνει, μεταξύ άλλων, η κ. Τσιποπούλου.

Ο Πετράς διέθετε μεγάλο λιμάνι και υπήρξε η πύλη εισόδου στην ανατολική Κρήτη για την Προ- και την Παλαιο-ανακτορική περίοδο πρώτων υλών, αντικειμένων και ιδεών από τη Συρία και την Αίγυπτο, κυρίως. Στην ΥΜ ΙΙΙΑ (14ος αιώνας π.Χ.) περίοδο, μετά την καταστροφή του ανακτόρου του Πετρά παρατηρήθηκε οικοδομική δραστηριότητα στο νεκροταφείο, η οποία σχετίζεται με απόδοση τιμής προς τους προγόνους. Αυτή η δραστηριότητα διήρκεσε μέχρι τον 12ο αιώνα π.Χ.. «Από τα στρώματα της ΥΜ ΙΙΙ προέκυψε φέτος χάλκινο κάτοπτρο εξαιρετικής διατήρησης» προστίθεται στην ανακοίνωση.

Στην ανασκαφή του νεκροταφείου του Πετρά συμμετείχαν, το 2018, 19 μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Κρήτης, Θεσσαλονίκης, Καλαμάτας, Μαδρίτης, Χάρβαρντ, Rhodes και Τορόντο, οι καθηγητές David Rupp, Miriam Clinton και Σέβη Τριανταφύλλου, καθώς και η δρ Μαρία Ρελάκη και εννέα εργάτες από τη Σητεία. Η ομάδα μελέτης, εξάλλου, περιλαμβάνει 26 αρχαιολόγους από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Η χρηματοδότηση της ανασκαφής, της στερέωσης της αρχιτεκτονικής, της συντήρησης των ευρημάτων και της μελέτης προέρχεται αποκλειστικά από το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας των ΗΠΑ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ