Ο «Λουκάς» της «17 Νοέμβρη» θα μπορεί, εκτός απροόπτου, να υποβάλει εκ νέου αίτημα για χορήγηση άδειας εξόδου μετά από δύο μήνες, με το νόμο να προβλέπει για τους κρατούμενους μέχρι και 45 ημέρες συνολικά αδείας το χρόνο! Αρκεί βέβαια, το πειθαρχικό συμβούλιο των φυλακών να αποφανθεί και τις επόμενες φορές πως ο επιχειρησιακός αρχηγός της τρομοκρατικής οργάνωσης πληροί όλες τις προϋποθέσεις και δεν είναι ύποπτος φυγής ή τέλεσης νέων εγκλημάτων.

Υπενθυμίζουμε ότι οι μόνες προϋποθέσεις που καταγράφονται για έναν κρατούμενο είναι η έκτιση 8 πραγματικών χρόνων σε περίπτωση που πρόκειται για ισοβίτη, να μην εκκρεμεί κατά του καταδίκου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό κακουργήματος, να μην υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων και να συντρέχουν λόγοι που να δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της άδειάς του.

Για να διαπιστωθεί αν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση εκτιμώνται ιδίως:

• Η προσωπικότητα του κατάδικου και η εν γένει συμπεριφορά του μετά την τέλεση της πράξης, κατά τη διάρκεια της κράτησης, σε συνδυασμό με το κατά πόσο ελέγχεται πειθαρχικά και κατά τη διάρκεια των αδειών, που ενδεχομένως να έχουν ήδη χορηγηθεί.
• Η ατομική, η επαγγελματική και κοινωνική κατάσταση του ίδιου και της οικογένειάς του, καθώς και οι τυχόν οικογενειακές του υποχρεώσεις.
• Η ωφέλεια την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα του καταδίκου και τη μελλοντική του εξέλιξη η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας.

Οι άδειες

Ας δούμε όμως τι προβλέπει το «αλφαβητάρι» του κρατουμένου στο θέμα των αδειών:

• Τακτική άδεια για τη σταδιακή επανένταξη του κρατουμένου προβλέπεται από 1 έως 6 ημέρες. H διάρκεια της άδειας μπορεί να αυξάνεται έως 9 ημέρες, μόλις ο κρατούμενος συμπληρώσει τα 2/5 της ποινής ή τα 12 έτη σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης.
• Νέα άδεια μπορεί να ζητήσει μετά από δίμηνο από την ημερομηνία εξόδου. Συνολικά οι ημέρες της τακτικής άδειας, χωρίς τα οδοιπορικά, μπορεί να είναι το μέγιστο 45 ημέρες το χρόνο.
• Εκτακτη άδεια από τον εισαγγελέα επόπτη μπορεί να δοθεί για 24 ώρες κατ’ ανώτατο όριο είτε με συνοδεία είχε χωρίς. Η έκτακτη άδεια χορηγείται για την εκπλήρωση οικογενειακών, επαγγελματικών ή άλλων έκτακτων και απρόβλεπτων αναγκών εξαιρετικού χαρακτήρα.
• Την έκτακτη άδεια χορηγεί και το προσωπικό και ο διευθυντής του καταστήματος κράτησης, ενημερώνοντας τον εισαγγελέα επόπτη, για κηδεία συζύγου ή συγγενούς μέχρι και δευτέρου βαθμού και για επίσκεψη σε σύζυγο ή συγγενή μέχρι και δευτέρου βαθμού, σε κατεπείγουσες κρίσιμες καταστάσεις της υγείας τους.

Νομικός γρίφος

Ενα πολύπλοκο νομικό κουβάρι που είναι σχεδόν αδύνατον να λυθεί αυτή τη στιγμή, είναι το πότε και βάσει ποιων διατάξεων θα μπορούσαν να αποφυλακιστούν ο Δημήτρης Κουφοντίνας και ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Η ιδιαιτερότητα των περιπτώσεών τους και η πολυπλοκότητα των νομικών διατάξεων επιτρέπει μόνο την ανάπτυξη κάποιων σεναρίων, χωρίς αυτά να είναι η «τελική κρίση». Πάντως, όπως όλα δείχνουν, μάλλον δεν θα περάσουν πολλά χρόνια -αναλογικά με την επιβληθείσα ποινή- προτού οι δύο βασικότεροι καταδικασθέντες της «17Ν» θα έχουν τη δυνατότητα να περάσουν μόνιμα την έξοδο της φυλακής.

Τα σενάρια που βάζουν στο τραπέζι νομικοί είναι πάρα πολλά, όσες και οι ρυθμίσεις, εξαιρέσεις και διατάξεις που προβλέπει ο νόμος, όσα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε κρατουμένου. Η τελική κρίση για το αν και πότε θα αποφυλακιστούν ανήκει αποκλειστικά στο αρμόδιο συμβούλιο, το οποίο, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, θα ελέγξει αν καλύπτονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει για όλους τους καταδικασθέντες ανεξαιρέτως.

Βασική αρχή είναι το γεγονός ότι όσο εξοντωτικές και αν είναι οι ποινές -ο Δ. Κουφοντίνας έχει καταδικαστεί σε 11άκις ισόβια κάθειρξη και σε 25ετή κάθειρξη, ενώ ο Αλ. Γιωτόπουλος σε 17άκις ισόβια κάθειρξη και σε 25ετή κάθειρξη- τα χρόνια της ισόβιας ποινής που θα εκτιθούν, όσες φορές κι αν έχει επιβληθεί η ποινή, δεν ξεπερνούν τα 25, με πραγματική έκτιση των 20 ετών.

Από εκεί και πέρα μπορεί να εφαρμοστεί σειρά διατάξεων που αφορά στους κατάδικους που δικαιούνται να απολυθούν. Υπάρχει ασφαλώς και η πρόβλεψη του άρθρου 187Α Π.Κ. για την τρομοκρατία, όπου ορίζεται πως αν επιβληθεί η ποινή της ισόβιας κάθειρξης, εφόσον ο καταδικασθείς έχει εκτίσει (πραγματικά) ποινή 25 ετών αποφυλακίζεται, δίχως να κάνει λόγο για τις λοιπές επιβληθείσες ποινές πέραν των ισοβίων. Η διάταξη αυτή μπήκε στον Ποινικό Κώδικα το 2004 και ακόμη και αν δεν εφαρμοστεί, εφαρμόζονται οι διατάξεις που αφορούν στους καταδίκους που δικαιούνται να απολυθούν.

Για τον Δ. Κουφοντίνα ενδεχομένως να υπάρξει η δυνατότητα χρήσης του άρθρου 105 Π.Κ., που ορίζει πως θα πρέπει αρχικά να εκτίσει, λόγω της ισόβιας κάθειρξης, τουλάχιστον 19 έτη, με πραγματική έκτιση, ενώ εξαιτίας της επιπλέον πρόσκαιρης κάθειρξης των 25 χρόνων, δεν αποκλείεται, είτε με τη χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου, να χρειαστεί να εκτίσει τα 3/5 αυτών, προτού του δοθεί το δικαίωμα να αιτηθεί την υπό όρους αποφυλάκισή του, είτε να εκτίσει πραγματικά 25 έτη προτού αποκτήσει σχετικό δικαίωμα.

Αντίθετα, ο Αλ. Γιωτόπουλος ανήκει σε μία διαφορετική κατηγορία, λόγω της ηλικίας του. Εχοντας ήδη συμπληρώσει το 70ό έτος, ενδέχεται να έχει τη δυνατότητα να εκτίσει είτε τα 19 πραγματικά χρόνια, όπως και ο Δ. Κουφοντίνας, ώστε να μπορέσει να αιτηθεί απόλυση υπό όρους, είτε να επικαλεστεί τις ευεργετικές διατάξεις που του παρέχει ο νόμος λόγω ηλικίας, περιορίζοντας τα 19 έτη σε 15. Ωστόσο, στη δεύτερη περίπτωση ο χρόνος προσαυξάνεται κατά τα 2/5 των λοιπών ποινών (δηλαδή των 25 χρόνων κάθειρξης) που του έχουν επιβληθεί, εφόσον αυτές συντρέχουν σωρευτικά, με αποτέλεσμα τελικά η έκτιση της ποινής υπερβαίνει τα πρώτα 19 έτη. Σε κάθε περίπτωση ανώτατο όριο παραμένουν τα 25 χρόνια πραγματικής έκτισης ποινής.

Και οι δύο καταδικασθέντες της «17Ν» έχουν εκτίσει ήδη 15 πραγματικά χρόνια κάθειρξης, καθώς συνελήφθησαν το 2002, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστούν άλλα τόσα για να αποφυλακιστούν. Η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από τις ενδεχόμενες ρυθμίσεις που μπορεί να έχουν νομοθετηθεί το διάστημα αυτό, τις ευεργετικές διατάξεις που μπορεί να επικαλεστούν οι κρατούμενοι, αλλά και την κρίση του συμβουλίου των φυλακών, που είναι αρμόδιο να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις…

«Πόλεμος» μεταξύ πολιτικών και νομικών κύκλων

Δεν λέει να κοπάσει ο πόλεμος που ξέσπασε μεταξύ πολιτικών και νομικών κύκλων με αφορμή την πρώτη 48ωρη άδεια που εγκρίθηκε στον Δημήτρη Κουφοντίνα. Στο δίνη του κυκλώνα μπήκε φυσικά η κυβέρνηση αφού με την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ και τις αλλαγές που υπερψήφισε το 2015 αναφορικά με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη χορήγηση τακτικής άδειας καταδίκου, άνοιξε την «πόρτα» στον «Λουκά» της «17Ν». Ταυτόχρονα, σημείο νομικής και πολιτικής έριδας γίνεται το σκεπτικό με το οποίο το αρμόδιο συμβούλιο των φυλακών άναψε το πράσινο φως, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι από την τελευταία φορά που το αντίστοιχο αίτημά του είχε απορριφθεί. Ηταν τον περασμένο Ιούλιο, όταν ο τότε εισαγγελικός λειτουργός που μετέχει στο αρμόδιο συμβούλιο διαφώνησε με τα άλλα δύο μέλη που είχαν κάνει δεκτό το αίτημα αδείας, καθώς «ουδόλως έχει διαφοροποιηθεί το συνειδησιακό του υπόβαθρο». Δεδομένου ότι η κρίση του εισαγγελικού λειτουργού είναι καταλυτική, το αίτημα απορρίφθηκε.

Το ίδιο το ηγετικό στέλεχος της «17Ν», ένα χρόνο νωρίτερα, δήλωνε αμετανόητος: «Οσο με αφορά, τη μόνη δήλωση που μπορώ να υποβάλω είναι ότι δεν πρόκειται να υπογράψω ποτέ δήλωση μετάνοιας ούτε δήλωση αποκήρυξης των ιδεών μου».

Πολλοί νομικοί, ανάμεσά τους οι πρώην υπουργοί Χαράλαμπος Αθανασίου και Μιχάλης Σταθόπουλος, ο συνταγματολόγος Σταύρος Τσακυράκης, ο συνταγματολόγος και ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος όπως και τα περισσότερα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εξέφρασαν τις σοβαρές επιφυλάξεις τους για το αν πληρούνται όχι οι τυπικές αλλά οι ουσιαστικές προϋποθέσεις. Κομβικό σημείο του σκεπτικού τους είναι ότι ο Δημήτρης Κουφοντίνας δηλώνει πολιτικός κρατούμενος και δεν δήλωσε ποτέ μετάνοια για τα εγκλήματα που διέπραξε, άρα θα μπορούσε ενδεχομένως να τα επαναλάβει.

Η αναφορά μάλιστα ορισμένων στο γεγονός της αλλαγής του εισαγγελικού λειτουργού, με την υπενθύμιση μάλιστα πως είχαν γίνει αρκετές «ακτιβιστικές» εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από το σπίτι της προηγούμενης επόπτριας εισαγγελέως με κυρίαρχο αίτημα να συναινέσει στην άδεια Κουφοντίνα, προκάλεσε την οργή του υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή, ο οποίος χαρακτήρισε ως «χειροβομβίδα» στους θεσμούς τις καταγγελίες της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση τοποθέτησε τον εισαγγελέα του συμβουλίου των φυλακών, προκειμένου να λάβει την επίμαχη άδεια ο Δημ. Κουφοντίνας.

Κόντρα Γιωτόπουλου-Κουφοντίνα: Το ξύλο στις φυλακές και τα αλληλοκαρφώματα 

 Η «17 Νοέμβρη» ήταν από την αρχή μέχρι και την τελική της κατάρρευση μία οργάνωση με πειθαρχία, σεβασμό στην ιεραρχία, προσήλωση, συντονισμό και ενδελεχή σχεδιασμό της κάθε κίνησης, ενώ τα μέλη της ήταν «δεμένα» και φρόντιζαν πάντοτε να «καλύπτουν το σύντροφο». Η «αλυσίδα» -παρά το γεγονός πως είχε ως «κρίκους» τα κοινά δολοφονικά ιδεώδη- έσπασε με τη σύλληψη των μελών της και την παράδοση του «επιχειρησιακού συντονιστή» Δημήτρη Κουφοντίνα στις αρχές στις 5 Σεπτεμβρίου 2012. Από τότε ξεκίνησε να «σιγοκαίει» στους κόλπους της οργάνωσης μία κόντρα μεταξύ του «Λουκά» της οργάνωσης, όπως ήταν το παρατσούκλι του Κουφοντίνα, και του φερόμενου ως γενικού αρχηγού της, «Λάμπρου», όπως ήταν η ονομασία που είχε δοθεί στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, η οποία στο πέρασμα των ετών «φούντωσε» για τα καλά.

Ο Δημήτρης Κουφοντίνας εδώ και αρκετά χρόνια δεν εκφέρει ούτε το επίθετο του «Λάμπρου», ενώ όταν απευθύνεται στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο τον χαρακτηρίζει ως «κ. Γ.». Η συγκεκριμένη κόντρα ξεκίνησε όταν έφτασε στην πύλη της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής και είπε: «Είμαι ο Δημήτρης Κουφοντίνας και θέλω να παραδοθώ». Εκείνη την ημέρα η ομολογία του φαίνεται πως έφερε σε δύσκολη θέση τον φερόμενο ως αρχηγό της «17 Νοέμβρη» Αλέξανδρο Γιωτόπουλο. Την ίδια στιγμή, ο συλληφθείς τότε Χριστόδουλος Ξηρός, από τις 29 Ιουνίου 2016, είχε κατονομάσει με την προανακριτική του κατάθεση στις αρχές τον «Λάμπρο», τον οποίο είχε αναγνωρίσει και σε φωτογραφίες, «δίνοντας» με αυτό τον τρόπο τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, ανεξάρτητα από το γεγονός πως στη συνέχεια άλλαξε στάση.

Πριν ακόμη προλάβουν να καταδικαστούν τα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης δημιουργήθηκαν δύο στρατόπεδα γεμάτα μίσος και θυμό: οι αδερφοί Ξηροί προσηλώθηκαν στον Κουφοντίνα, ενώ ο Βασίλης Τζωρτζάτος πήγε κοντά στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο. Ηδη από την εποχή της δίκης υπήρχαν βίαιοι καβγάδες, ενώ η κατάσταση ξέφυγε το καλοκαίρι του 2009 όταν ένα βίαιο περιστατικό ανάγκασε τη διοίκηση των φυλακών Κορυδαλλού να χωρίσει τις ομάδες χωροταξικά.

Ολα έγιναν ένα πρωινό όταν ο Βασίλης Τζωρτζάτος, που άκουγε ραδιόφωνο με τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, είπε μία κουβέντα που πείραξε τον Δημήτρη Κουφοντίνα την ώρα που εκείνος έβαζε μπουγάδα. Τότε ο «Λουκάς» και ο «Λάμπρος» πιάστηκαν στα χέρια, ενώ ο Χριστόδουλος Ξηρός έτρεξε να συνδράμει το «σύντροφό» του Κουφοντίνα, κάνοντας επίθεση με γροθιές στον Γιωτόπουλο, ενώ του δάγκωσε και το πόδι. Η «βεντέτα» των δύο άλλοτε ισχυρών ανδρών της -διψασμένης για αίμα και γοητευμένης με δολοφονίες- οργάνωσης από εκείνη την ημέρα παγιώθηκε και έλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις, γεγονός που ανάγκασε τη διοίκηση των φυλακών να τους χωρίσει σε δύο διαφορετικές μεριές της πτέρυγας που χωρίζονται από μία πόρτα.

«Σηκώνεται ο Τζωρτζάτος, πάει πίσω από την καλαμωτή που μας χώριζε και ακούω φωνές, χωρίς να δω ακριβώς τι συμβαίνει. Ο υπάλληλος Χόντος ήταν παρών εκεί, από την άλλη πλευρά. Δεν έδωσα πολλή σημασία γιατί νόμιζα ότι απλά λογοφέρανε. Ξαφνικά, ακούω τον Κουφοντίνα να κραυγάζει, να μου πετάει το ραδιόφωνο, προσπάθησε να πετάξει και το τραπέζι, αλλά ο φύλακας τον εμπόδισε. Νομίζω ότι ο Τζωρτζάτος είχε φύγει», είχε καταθέσει τότε για το συμβάν ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Εκείνη την ημέρα Ξηρός και Κουφοντίνας αρνήθηκαν να καταθέσουν για το συμβάν.

Στις 28 Ιουλίου 2008 ο Βασίλης Τζωρτζάτος δίνει συνέντευξη στα «Νέα», με τίτλο «Αποκάλυψη Τζωρτζάτου: Ο οδηγός της “17 Νοέμβρη” κυκλοφορεί ελεύθερος». Λίγες μέρες αργότερα ο Δημήτρης Κουφοντίνας με επιστολή του στην εφημερίδα απάντησε στη συνέντευξη, για την οποία υποστήριξε πως γράφτηκε διά χειρός του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου, ενώ λίγο πριν από το τέλος της ανέφερε για τον «κ. Γ.» πως «αυτήν ακριβώς την ώρα που ο κόσμος καίγεται, διαλέγει για να προβάλει τις πιο ιδιοτελείς και άθλιες σκέψεις του. Ας τραβήξει μόνος του τον κατήφορο που διάλεξε».

Το 2014 με επιστολή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» από τις φυλακές ο Δημήτρης Κουφοντίνας απάντησε στην επιστολή του Βασίλη Τζωρτζάτου, τον οποίο χαρακτήρισε ως φερέφωνο του Γιωτόπουλου. Ο καταδικασμένος για την υπόθεση της «17 Νοέμβρη» Τζωρτζάτος είχε γράψει για την «εικόνα κατάντιας της “17Ν” το 2002».

άλιστα, ο Δημήτρης Κουφοντίνας ανέφερε πως οι Γιωτόπουλος και Τζωρτζάτος είχαν βάλει στο στόχαστρο το βιβλίο του.

Το 2016 ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος επανεμφανίστηκε μέσω επιστολής του στην εφημερίδα «Το Εθνος», στην οποία έκανε λόγο για πυρήνα ασύλληπτων μελών της οργάνωσης, ενώ αφήνει αιχμές για το περιβόητο 45άρι της οργάνωσης, αλλά και για ορισμένους από τους συλληφθέντες. Σε απάντησή του, με συνέντευξή του στην εφημερίδα «Documento», ο Δημήτρης Κουφοντίνας, λίγους μήνες αργότερα, ανέφερε πως ο «Λάμπρος» τού προκαλεί «θλίψη και αηδία», ενώ επέστρεψε τους υπαινιγμούς του Γιωτόπουλου για συνεργασία του με τις Αρχές.

Το 2017 με νέα επιστολή του στην εφημερίδα «Το Εθνος» ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος ανέφερε πως οι «Πυρήνες» πήραν χαμπάρι τον Ξηρό και τον κατήγγειλαν, ενώ υποστήριξε πως τον αντικατέστησαν στη θέση Α των φυλακών με «τον κολλητό του, τον Ντόναλτσον της “17Ν”», «φωτογραφίζοντας» τον Δημήτρη Κουφοντίνα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Ντένις Ντόναλτσον ήταν στέλεχος του IRA και για μία 20ετία ήταν έμμισθος πράκτορας των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών, χωρίς να τον καταλάβει ποτέ κανένας.

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής