Νέα συνθήκη

Ενώ κάθε νεοσύστατη δημοκρατική μορφή διακυβέρνησης είναι πολύ καλύτερη από το βάναυσο καθεστώς του Ασαντ, η μεταβατική φάση μπορεί να επιφέρει περισσότερες κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές αστάθειες και να προκαλέσει περισσότερες εξωτερικές παρεμβάσεις από πριν. Ως εκ τούτου, ενώ η Συρία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα χρειαζόταν την υποστήριξη μεγάλων διεθνών παραγόντων για να λάβει ελαφρύνσεις κυρώσεων και ανθρωπιστική βοήθεια, θα χρειαζόταν περισσότερη βοήθεια για την ανασυγκρότηση των ήδη μαστιζόμενων κοινωνικοοικονομικών θεσμών.

Η ουδετερότητα πρέπει να διατηρηθεί για να αποφευχθεί η παρέμβαση των γειτόνων.

Ωστόσο, η Τουρκία έχει ήδη ανοίξει «κανάλι» επικοινωνίας με το HTS. Επίσης, Ισραήλ και ΗΠΑ έχουν συμφέροντα στη χώρα. Από την άλλη πλευρά, Ρωσία και Ιράν θα προσπαθήσουν να αντισταθμίσουν την επιρροή που έχασαν στη χώρα μετά την πτώση του Ασαντ.

Σταθερότητα

Ενώ το καθεστώς Ασαντ βρισκόταν στη σφαγή ενός παρατεταμένου εμφυλίου πολέμου από το 2011, παρείχε ωστόσο μικρή αναγκαστική σταθερότητα σε μια διαλυμένη και οικονομικά κατεστραμμένη κοινωνία ανάμεσα σε πληθώρα ομάδων ανταρτών που συναγωνίζονταν για επιρροή σε διαφορετικούς θύλακες της χώρας σε συνεργασία με τους εξωτερικούς προστάτες τους.

Η «Freedom House» -η οποία διεξάγει ετήσια έρευνα για το επίπεδο της ελευθερίας σε χώρες που περιγράφονται στην έκθεσή της για το 2023- χαρακτηρίζει τη Συρία υπό τον Ασαντ ως «ένα από τα πιο καταπιεστικά καθεστώτα στον κόσμο» που «καταστέλλει σκληρά την ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι» με «αναγκαστικές εξαφανίσεις, στρατιωτικές δίκες και βασανιστήρια».

Οι διαδηλώσεις κατά του δεσποτικού καθεστώτος Ασαντ ξεκίνησαν ειρηνικά το 2011, υπό την «ομπρέλα» της Αραβικής Ανοιξης, στην οποία οι δυνάμεις του Ασαντ απάντησαν με σφαίρες και εκτελέσεις. Η ειρηνική διαμαρτυρία μετατράπηκε γρήγορα σε εμφύλιο. Η σύγκρουση διεθνοποιήθηκε το 2015 όταν ο Πούτιν έστειλε ειδικές δυνάμεις και αεροσκάφη για να βομβαρδίσουν ομάδες αντίστασης σε πόλεις όπως το Χαλέπι.

Με παρόμοιο τρόπο, το Ιράν ενίσχυσε το καθεστώς Ασαντ. Η αδιαλλαξία του Ασαντ να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ομάδες ανταρτών τελικά έληξε με τον ίδιο να εγκαταλείπει τη χώρα. Το HTS αξιοποιώντας τον καταπιεσμένο θυμό και τα παράπονα της συριακής κοινωνίας τερμάτισε την 53χρονη διακυβέρνηση του Ασαντ και της οικογένειάς του μέσω μιας απροσδόκητα γρήγορης και σαρωτικής στρατιωτικής επίθεσης.

Μπρα ντε φερ

Η Τουρκία αντικαθιστά το Ιράν ως ο κυρίαρχος παίκτης στη Συρία, αφού αντάρτες του ΗΤS ανέτρεψαν τον Ασαντ. Συμπεριλαμβανομένων των φατριών που υποστηρίζονται από την Αγκυρα, έχει ουσιαστικά καταστεί κυρίαρχος ξένος παράγοντας εις βάρος του Ιράν και της Ρωσίας. Τουρκία και Ιράν ανταγωνίζονταν για χρόνια για επιρροή στον Νότιο Καύκασο (Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν) και αυτή η αντιπαλότητα φαίνεται να έχει επεκταθεί τώρα στο Λεβάντε. Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είχε από πριν δυσανασχετήσει με την τουρκική επιρροή στη Συρία και αυτή η ενόχληση αναμένεται να μεγεθυνθεί εκθετικά. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη Συρία δεν θα γίνει παράγοντας για να χαλάσουν οι σχέσεις Αγκυρας-Τεχεράνης.

Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011, το Ιράν και η Ρωσία υποστήριξαν τον Ασαντ, ενώ η Τουρκία υποστήριξε ανταρτικές ομάδες. Το Ιράν χρειαζόταν τον Ασαντ στην εξουσία, ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τη Συρία ως έδαφος για να χρηματοδοτήσει και να εξοπλίσει τους πληρεξούσιους και τους εταίρους του, ειδικά τη λιβανική Χεζμπολάχ. Για τη Ρωσία, η διακυβέρνηση του Ασαντ σήμαινε ότι η Μόσχα μπορούσε να διατηρήσει την αεροπορική της βάση Χμέιμιμ και τη ναυτική της βάση στο Ταρτούς, γεγονός που της έδινε ευκολότερη πρόσβαση στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο.

Τρεις στόχοι

Η Αγκυρα ήθελε μια κυβέρνηση στη Συρία πιο ευθυγραμμισμένη με τις πολιτικές της, ειδικά εκείνες που θα περιόριζαν τις κουρδικές ομάδες στη βορειοανατολική Συρία. Ενας συνασπισμός κουρδικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Κόμματος Δημοκρατικής Ενωσης (PYD), ηγείται της Αυτόνομης Διοίκησης της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας. Η ένοπλη πτέρυγα του PYD, οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), ηγείται των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.

Η Τουρκία είχε και έχει τρεις βασικούς στόχους στη Συρία:

• Να πολεμήσει το YPG/PYD.
• Να επιτρέψει την επιστροφή των Σύρων προσφύγων στη Συρία.
• Να αποτρέψει περαιτέρω ροές προσφύγων στην Τουρκία.

Η Συρία κυβερνάται πλέον ουσιαστικά από την οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham (HTS) και τους συμμάχους της (ορισμένοι από τους οποίους συνδέονται με την Τουρκία, την αντίπαλο του Ιράν). Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη Συρία θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της στη Μεσόγειο αν η Αγκυρα υπογράψει θαλάσσια συμφωνία με τις νέες αρχές στη Δαμασκό (όπως το μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη).

Ντόμινο

Η ανάπτυξη της Τουρκίας και η αποδυναμωμένη θέση του Ιράν στη Συρία θα μπορούσαν να έχουν συνέπειες για τις εξελίξεις στον Νότιο Καύκασο, όπου Ιράν, Ρωσία και Τουρκία ανταγωνίζονται για επιρροή.

Από την άλλη, Τουρκία και Ιράν μπορεί να συμμαχήσουν έναντι του Ισραήλ, καθώς ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν μετακινηθεί στο συριακό έδαφος μετά την πτώση του Ασαντ. Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το Ιράν θα επιδιώξει να υπονομεύσει την Τουρκία με την ελπίδα η Συρία να επιστρέψει στον άξονα επιρροής του.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

Το κουρδικό ζήτημα «καίει» την Αγκυρα

Η υποστήριξη των ΗΠΑ προς τους Κούρδους (SDF) έχει ελαττωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων. Η Αγκυρα, η οποία ξεκίνησε εισβολή στη βόρεια Συρία το 2019 κατά των κουρδικών δυνάμεων, βρίσκεται τώρα σε ακόμη καλύτερη θέση για να χτυπήσει τους Κούρδους.

Η παρουσία 2.000 στρατιωτών των ΗΠΑ σε βάσεις στον Ευφράτη μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία στους Κούρδους, αλλά η κατάσταση παραμένει επισφαλής. Η νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό πιθανότατα θα προτιμήσει την Τουρκία από τους Κούρδους. Η κατάσταση είναι δύσκολη για τους Κούρδους αν δεν καταλήξουν σε συμφωνία με το HTS. Ο ηγέτης του HTS, Aχμέτ αλ Σάραα, θέλει να ενώσει όλες τις ένοπλες ομάδες στη Συρία. Αλλά αν οι SDF προσχωρήσουν στην «ομπρέλα» του αλ Σάραα, τότε θα είναι σαν να εκχωρούν την αυτονομία τους στη Συρία.

Ειδήσεις σήμερα

Ανάλυση stratfor: Η Ε.Ε. αναζητά λύση στους δασμούς Τραμπ

Πάλι τα ίδια με τον Ρούμπεν Σεμέδο – Συνελήφθη για ενδοοικογενειακή βία

Νότια Κορέα: Τι είπε ο επιζών από τη φονική συντριβή του αεροσκάφους [σοκαριστικά βίντεο]

Τουρκία: Θετική ανταπόκριση Οτζαλάν στην πρόταση Μπαχτσελί για επίλυση του Κουρδικού

Αζερμπαϊτζάν: Ο πρόεδρος Αλίεφ κατηγορεί την Μόσχα ότι απέκρυψαν τα αίτια της συντριβής του αεροσκάφους στο Καζακστάν