Η εξαφάνισή μας κόντεψε να γίνει πραγματικότητα πολύ καιρό πριν. Συγκεκριμένα, η ανθρωπότητα κινδύνευσε να «σβηστεί» από προσώπου γης πριν από σχεδόν ένα εκατομμύριο χρόνια. Τότε, είχαν μείνει περίπου 1.300 άνθρωποι συνολικά σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ ο αριθμός τους παρέμεινε στα ίδια περίπου επίπεδα για μία περίοδο 100.000 ετών.

Ο κίνδυνος να εξαφανιστούμε μπορεί να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των σύγχρονων ανθρώπων και των πλησιέστερων γνωστών εξαφανισμένων συγγενών τους, των Νεάντερταλ και των μυστηριωδών Ντενίσοβαν, εξηγούν ερευνητές.

Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι προήλθαν από Αφρική και «γεννήθηκαν» πριν από περίπου 300.000 χρόνια. Με τόσα λίγα απολιθώματα από εκείνη την εποχή, πολλά παραμένουν αβέβαια για το πώς εξελίχθηκε η ανθρώπινη γενεαλογία πριν εμφανιστούν οι σύγχρονοι άνθρωποι.

Για να μάθουν περισσότερα για την περίοδο της εξέλιξης του σύγχρονου ανθρώπου, οι επιστήμονες ερεύνησαν τα γονιδιώματα περισσότερων από 3.150 σημερινών σύγχρονων ανθρώπων από 10 αφρικανικούς πληθυσμούς και 40 μη αφρικανικούς πληθυσμούς. Ανέπτυξαν ένα νέο αναλυτικό εργαλείο για να διαπιστώσουν μέγεθος της ομάδας που αποτελούσαν τους προγόνους των σύγχρονων ανθρώπων, εξετάζοντας την ποικιλομορφία των γενετικών αλληλουχιών που παρατηρούνται στους απογόνους τους.

Τα γενετικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι μεταξύ 813.000 και 930.000 ετών πριν, οι πρόγονοι των σύγχρονων ανθρώπων αντιμετώπισαν μία «συμφόρηση πληθυσμού», όπως λέγεται, χάνοντας περίπου το 98,7% του αναπαραγωγικού πληθυσμού τους.

«Οι πρόγονοί μας αντιμετώπισαν μία τόσο σοβαρή “συμφόρηση” πληθυσμού για ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, που αντιμετώπισαν υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης», δήλωσε στο Live Science ο συν-επικεφαλής της μελέτης Wangjie Hu, από το Icahn School of Medicine στο Mount Sinai στη Νέα Υόρκη.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο σύγχρονος ανθρώπινος πληθυσμός αναπαραγωγής αριθμούσε περίπου 1.280 άτομα, για περίπου 117.000 χρόνια.

«Το εκτιμώμενο μέγεθος πληθυσμού για την προγονική μας καταγωγή είναι μικροσκοπικό και σίγουρα θα τους είχε φέρει κοντά στην εξαφάνιση», είπε στο Live Science ο Κρις Στρίνγκερ, παλαιοανθρωπολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου που δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι αυτή η πληθυσμιακή συντριβή συνέπεσε με έντονη ψύξη του πλανήτη, που είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση παγετώνων, πτώση της θερμοκρασίας της επιφάνειας των ωκεανών και ίσως μακροχρόνιες ξηρασίες στην Αφρική και την Ευρασία. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη το πώς αυτή η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να έχει επηρεάσει την ανθρωπότητα, επειδή τα ανθρώπινα απολιθώματα και τα τεχνουργήματα εκείνης της εποχής που έχουν βρεθεί είναι σχετικά λίγα, ίσως επειδή ο πληθυσμός ήταν τόσο χαμηλός.

Πώς εξελίχθηκε και επιβίωσε η ανθρωπότητα

Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος που μοιράστηκαν οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβαν έζησε περίπου 765.000 έως 550.000 χρόνια πριν, περίπου την ίδια εποχή που συνέβη η πληθυσμιακή «συμφόρηση». Αυτό υποδηλώνει ότι η παρ’ ολίγον εξάλειψη του ανθρώπινου είδους ήταν πιθανώς κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με την εξέλιξη του τελευταίου κοινού προγόνου των σύγχρονων ανθρώπων, των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν.

Εάν αυτός ο τελευταίος κοινός πρόγονος έζησε κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το σημείο συμφόρησης, το σημείο συμφόρησης μπορεί να έπαιξε ρόλο στη διάσπαση των αρχαίων ανθρώπινων ομάδων σε σύγχρονους ανθρώπους, Νεάντερταλ και Ντενίσοβαν, εξήγησε ο Στρίνγκερ. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μπορεί εξαιτίας της συμφόρησης να χωρίστηκαν σε μικροσκοπικές ξεχωριστές ομάδες και με την πάροδο του χρόνου, οι διαφορές μεταξύ αυτών των ομάδων θα αποδεικνύονταν αρκετά σημαντικές ώστε να χωρίσουν αυτούς τους επιζώντες σε διαφορετικούς πληθυσμούς – σύγχρονους ανθρώπους, Νεάντερταλ και Ντενίσοβαν, είπε.

Επιπλέον, προηγούμενη εργασία πρότεινε ότι περίπου 900.000 έως 740.000 χρόνια πριν, δύο αρχαία χρωμοσώματα συντήχθηκαν για να σχηματίσουν αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως χρωμόσωμα 2 στους σύγχρονους ανθρώπους. Δεδομένου ότι αυτό συμπίπτει με το σημείο συμφόρησης, αυτά τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η σχεδόν εξάλειψη των ανθρώπων μπορεί να έχει κάποια σχέση με αυτή τη σημαντική αλλαγή στο ανθρώπινο γονιδίωμα, σημείωσαν οι ερευνητές.

«Εφόσον οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβαν μοιράζονται αυτή τη συγχώνευση μαζί μας, πρέπει να συνέβη πριν χωριστούν οι γενεαλογίες μας η μία από την άλλη», είπε ο Στρίνγκερ.

Η μελλοντική έρευνα μπορεί να εφαρμόσει αυτή τη νέα αναλυτική τεχνική «σε άλλα γονιδιωματικά δεδομένα, όπως αυτό των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν», είπε ο Στρίνγκερ. Αυτό θα μπορούσε να αποκαλύψει αν παρομοίως υπέστησαν σημαντικά σημεία συμφόρησης.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε διαδικτυακά την Πέμπτη (31 Αυγούστου) στο τεύχος της 1ης Σεπτεμβρίου του περιοδικού Science.

Ειδήσεις σήμερα

Εκεχειρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ – Παρέδωσαν τα όπλα οι Αρμένιοι

Βασιλιάς Κάρολος: Τριήμερη επίσκεψη στη Γαλλία – Η συνάντηση με Μακρόν

Έλον Μασκ: Στρατολογεί κόσμο για να του «φυτέψει» τσιπάκια στον εγκέφαλο – Έξι χρόνια θα κρατήσουν τα πειράματα