Βάσει μιας πενταετούς συμφωνίας που υπογράφηκε το 2019, η Ουκρανία είχε επιτρέψει στη Ρωσία να διοχετεύει αέριο στην Ευρώπη μέσω του εδάφους της. Οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας σταμάτησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της 1ης Ιανουαρίου, καθώς το Κίεβο αρνήθηκε να διαπραγματευθεί μια νέα συμφωνία διαμετακόμισης.

Αν και η Ευρώπη αγωνίστηκε για να απαλλαγεί από την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο από τότε που ο Βλαντιμίρ Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, αρκετά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης εξακολουθούσαν να προσβλέπουν στη Μόσχα για μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών τους. Αυτή η στάση αντιπροσώπευε μια συνεχή ροή εσόδων για το Κρεμλίνο, την οποία ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιθυμούσε να εξαλείψει διότι τα έσοδα τροφοδοτούσαν την πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου.

Σχεδόν το ένα τρίτο του ρωσικού φυσικού αερίου που πωλείτο στην Ευρώπη μεταφερόταν μέσω της εδαφικής επικράτειας του Κιέβου. Το υπόλοιπο μεταφέρεται μέσω του αγωγού TurkStream κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα στη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ουγγαρία, ή αλλιώς με αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Τα στοιχεία από την ουκρανική εταιρία OGTSU έδειξαν ότι οι παραδόσεις μέσω του μοναδικού σημείου εισόδου ρωσικού φυσικού αερίου στην Ουκρανία μειώθηκαν στο μηδέν από την 1η Ιανουαρίου του 2025, με τις απώλειες της Ρωσίας να είναι μεγάλες.

Η κατάσταση είναι στην πιο κρίσιμη φάση για τη Μολδαβία, η οποία συνορεύει με την Ουκρανία και έχει να αντιμετωπίσει τους αυτονομιστές της Υπερδνειστερίας που υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Το μικροσκοπικό κράτος είχε μπει ήδη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 60 ημερών νωρίτερα αυτόν τον μήνα εν αναμονή της περικοπής του Κιέβου.

Ο Μολδαβός πρωθυπουργός, Ντόριν Ρεσάν, είπε ότι Πούτιν «θέλει να αφήσει τον πληθυσμό της Υπερδνειστερίας χωρίς φυσικό αέριο προκειμένου να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση στη Μολδαβία». Το Κρεμλίνο έχει καταφύγει για άλλη μια φορά σε ενεργειακό εκβιασμό προκειμένου να επηρεάσει τις βουλευτικές εκλογές του 2025 και να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή πορεία της.

Η Gazprom είχε ήδη μειώσει τις παραδόσεις της στη Μολδαβία από την αρχή της εισβολής, με τη ρωσική εταιρία να προμηθεύει αποκλειστικά τη μη αναγνωρισμένη αποσχισθείσα οντότητα της Υπερδνειστερίας. Στη στρατηγική αποσταθεροποίησης της Μολδαβίας, η Υπερδνειστερία δεν είναι τίποτα άλλο από παράπλευρη ζημία και ο Πούτιν χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως «γεωπολιτικό όπλο» για να υπονομεύσει την περιοχή, να τροφοδοτήσει τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού για να επηρεάσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία και να σπείρει τους σπόρους της διχόνοιας σε όλη την Ευρώπη.

Με το φυσικό αέριο που μεταφέρεται μέσω της Ουκρανίας να αποτελεί μόλις το 5% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ύψους 14 δισ. κυβικών μέτρων, η Ε.Ε. δήλωσε ότι ήταν έτοιμη για τη διακοπή της ροής. Επειτα από την απόφαση της Αυστρίας τον Δεκέμβριο να τερματίσει τη μακροχρόνια σύμβασή της με τη Gazprom, επηρεάζεται μόνο η Σλοβακία.

Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, είπε χθες ότι υπάρχουν εναλλακτικές διαδρομές παροχής φυσικού αερίου από τις διεθνείς αγορές, όπως ένας τερματικός σταθμός στην Κροατία και συνδέσεις από τη Γερμανία και την Πολωνία. Αυτές οι διαδρομές θα πρέπει να διερευνηθούν ώστε η Ρωσία να μη βγάζει χρήματα από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Πολωνία εισάγει φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και τη Βόρεια Θάλασσα μέσω της Νορβηγίας.