Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε τη «μερική επιστράτευση», που ξεκίνησε αμέσως, μετά από μια ομιλία που μεταδόθηκε στο έθνος στις 21 Σεπτεμβρίου, σχεδόν επτά μήνες αφότου εξαπέλυσε μια μεγάλης κλίμακας εισβολή που προφανώς πίστευε ότι θα «γονάτιζε» το Κίεβο μέσα σε 3-4 ημέρες. Η επιλογή της επιστράτευσης έρχεται καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις προχώρησαν επιτυχώς σε μια αντεπίθεση στα βορειοανατολικά (Χάρκοβο), η οποία αποκάλυψε την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού της Ρωσίας, ως και άλλες στρατιωτικές ελλείψεις (εξοπλιστικές, επιχειρησιακές και επιμελητείας), σε ένα μέτωπο που εκτείνεται εκατοντάδες χιλιόμετρα από το Λουγκάνσκ μέχρι τη Χερσώνα και μέρος της Ζαπορίζια.
Η επιστράτευση μπορεί να επεκτείνει μερικώς τη ρωσική ικανότητα στο να διατηρήσει κατά κάποιο τρόπο αυτό τον πόλεμο, αλλά δεν πρόκειται να αλλάξει τη συνολική τροχιά και το αποτέλεσμα, αφού η Μόσχα βρίσκεται μπροστά σε κυκεώνα προβλημάτων και δυσχερειών. Δηλαδή, η επιστράτευση μπορεί να λύσει το πρόβλημα του ανθρώπινου δυναμικού «για μερικούς μήνες», αλλά δεν μπορεί να είναι μια μακροπρόθεσμη λύση. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η Ουκρανία έχει πολλά πλεονεκτήματα στο μέλλον και στις επικείμενες επιχειρήσεις.
Ο Πούτιν είπε ότι η «μερική επιστράτευση» θα περιοριστεί σε μέλη των εφέδρων, και ειδικά σε εκείνους που έχουν εμπειρία μάχης ή ειδικές δεξιότητες. Οι αναλυτές αμφισβήτησαν αμέσως την ικανότητα της Ρωσίας να στρατολογήσει, να εκπαιδεύσει, να διαθέσει τροφή, ως και να εξοπλίσει μια τόσο μεγάλη δύναμη σύντομα και απλά ο συγκεκριμένος αριθμός είναι μια «πλασματική δύναμη». Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας είχε αφήσει το σύστημα επιστράτευσης να «καταρρεύσει» εδώ και χρόνια, επειδή δεν περίμενε να διεξαγάγει εκ νέου έναν χερσαίο πόλεμο μεγάλης κλίμακας, για αυτό και συνολικά η επιστράτευση θα αποτύχει.
Η Ρωσία έχει περισσότερους από 2 εκατομμύρια πρώην στρατεύσιμους και συμβασιούχους σε εφεδρεία «στα χαρτιά», όμως λίγοι από αυτούς είναι ενεργά εκπαιδευμένοι ή προετοιμασμένοι για πόλεμο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα μέλη της εφεδρείας λαμβάνουν μέρος σε μηνιαίες ασκήσεις, ως και σε ετήσια σκληρή εκπαίδευση δύο εβδομάδων. Στη Ρωσία, ανεξάρτητα από το πόσο προσωπικό κινητοποιούν -όποιον αριθμό κι αν φαντάζεστε-, ο στρατός είναι στην πραγματικότητα αρκετά περιορισμένος ως προς τον αριθμό των στρατευμάτων που μπορεί να διατηρήσει και να διοικήσει στο θέατρο των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Τηλεφώνημα Σολτς - Πούτιν για την Ουκρανία: Τι είπαν καγκελαρία και Κρεμλίνο
Ο Πούτιν διέταξε μερικές από τις καλύτερες δυνάμεις της Ρωσίας να εισβάλουν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου με την προφανή υπόθεση ότι θα τους χαιρετίσουν ως απελευθερωτές (!), μία από τις πολλές και βαθιά λανθασμένες προσδοκίες που προήλθαν από κακές πληροφορίες και από άλλους παράγοντες. Οι ουκρανικές δυνάμεις προέβαλαν σκληρή αντίσταση, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον ρωσικό στρατό. Στις αρχές Αυγούστου, πριν από την αντεπίθεση της Ουκρανίας στα ανατολικά, ένας αξιωματούχος του Πενταγώνου υπολόγισε ότι 70.000 με 80.000 Ρώσοι στρατιώτες είχαν σκοτωθεί ή τραυματιστεί. Η Ρωσία προσπάθησε να αυξήσει τις δυνάμεις το καλοκαίρι προσφέροντας στους εθελοντές που συμφώνησαν να υπογράψουν βραχυπρόθεσμες συμβάσεις, μηνιαίους μισθούς πολύ πάνω από τον εθνικό μέσο όρο. Η εκστρατεία απέτυχε να προσελκύσει σημαντικό αριθμό εθελοντών, καταδεικνύοντας την έλλειψη ενδιαφέροντος μεταξύ των Ρώσων για μάχες στην Ουκρανία και μετά τη στρατιωτική πρόοδο του Κιέβου μέσα στον Σεπτέμβριο ο Πούτιν αποφάσισε να προχωρήσει σε μια κίνηση μερικής επιστράτευσης, ύστερα από μήνες δισταγμού λόγω πολιτικών ανησυχιών.
Ενώ η κινητοποίηση των εφέδρων θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος του ανθρώπινου δυναμικού της Ρωσίας στους επόμενους μήνες, ο στρατός της υποφέρει επίσης από έλλειψη επαγγελματιών στρατιωτών, ηγετών και εκπαιδευτών, και χαρακτηρίζεται από χαμηλό ηθικό. Οταν μιλάμε για ανθρώπινο δυναμικό, δεν είναι μόνο η ποσότητα που είναι σημαντική. Εχει να κάνει με το πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι αυτοί οι στρατιώτες, πόση συνοχή έχουν στη μονάδα, ποιο είναι το ηθικό, όλα αυτά τα είδη άυλων πραγμάτων που επηρεάζουν το πόσο χρήσιμοι είναι στις μονάδες. Αυτός ο πόλεμος θα διεξάγεται όλο και περισσότερο από εθελοντές από την ουκρανική πλευρά, που έχουν κίνητρα και έχουν ηθικό. Από τη ρωσική πλευρά θα δούμε όλο και μεγαλύτερο μερίδιο ανθρώπων που δεν θέλουν να είναι εκεί. Οι Ουκρανοί στρατεύσιμοι και εθελοντές υποβάλλονται σε πολύ επαγγελματική εκπαίδευση από τις βρετανικές, καναδικές, σκανδιναβικές και αμερικανικές δυνάμεις και αυτό θα γίνει πιο σημαντικό με την πάροδο του χρόνου, με αποτέλεσμα οι Ρώσοι θα δεχθούν πολύ βαριά πλήγματα.
Πολλοί Ρώσοι αξιωματικοί που εκπαιδεύουν εφέδρους στάλθηκαν στο μέτωπο νωρίτερα αυτή τη χρονιά ως αντικαταστάτες ή για να ηγηθούν επιπρόσθετων δυνάμεων, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα προετοιμάσει και θα ηγηθεί των επιστρατευμένων ανδρών. Η επιστράτευση για να αποδώσει θα απαιτήσει μήνες ως ένα χρόνο για να συσταθεί μια καλά εκπαιδευμένη τεθωρακισμένη μονάδα που θα έχει κάποια ευκαιρία να πολεμήσει ικανοποιητικά στον μεγαλύτερο πόλεμο στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ρωσία ανέπτυξε το νεοσύστατο 3ο Σώμα Στρατού στην περιοχή του Χάρκοβο, στα τέλη Αυγούστου, μετά από περίπου μόνο ένα μήνα εκπαίδευσης. Καταστράφηκε γρήγορα από τις ουκρανικές δυνάμεις.
Κάποιοι είπαν ότι η Ρωσία είναι πιθανό να στείλει την πρώτη ομάδα νεοσύλλεκτων στην πρώτη γραμμή, όπου ορισμένες από τις μάχιμες μονάδες έχουν υποστεί βαρύτατες απώλειες. Οι πρώην στρατεύσιμοι, που είναι εκτός μάχιμης δύναμης για χρόνια, δεν θα είναι σε θέση να κάνουν πολλά μετά από δύο εβδομάδες εκπαίδευσης, αν δεν έχουν ήδη προηγμένες εμπειρίες. Να κάθεσαι σε ένα χαράκωμα και να πυροβολείς κάποιον; Μπορούν να το κάνουν αυτό. Αλλά να κάνουν επιθετικές επιχειρήσεις; Θα αγωνιστούν; Προφανώς, όχι.