Η συμμετοχή ιδιωτών όμως άργησε, αφού στο παρελθόν η ανάπτυξη σκευασμάτων κατά τη διάρκεια υγειονομικών έκτακτων αναγκών δεν ήταν επικερδής, όπως στην περίπτωση των ιών Zika και Sars.

Ενδεικτική είναι έκθεση της ΜΚΟ «Ιδρυμα Προσβασιμότητας στα Φάρμακα», που δημοσιεύτηκε αυτήν την εβδομάδα και σημειώνει: «Η βιομηχανία κινητοποιήθηκε για την Covid-19 όταν έγινε ξεκάθαρο ότι η πανδημία επηρεάζει τις πλούσιες περιοχές, γιατί τότε διαφάνηκε η δύναμη να έχουν σημαντικά, επαναλαμβανόμενα φαρμακευτικά έσοδα».

Αλλωστε, αν ο κορονοϊός αποκτήσει ενδημικό χαρακτήρα, παραμείνει για αρκετά χρόνια και απαιτούνται τακτικές δόσεις του εμβολίου, τότε το περιθώριο κέρδους αυξάνεται σημαντικά. Η παραγωγή εμβολίων κατά του κορονοϊού είναι μια δυνητικά κερδοφόρα επιχείρηση, όμως οι αναλυτές δυσκολεύονται να προβλέψουν τα κέρδη των εταιριών και πώς θα διαμορφωθεί η αγορά εμβολίων μακροπρόθεσμα.

 Μετά την εκπλήρωση των συμβολαίων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ κυβερνήσεων/οργανισμών και των φαρμακοβιομηχανιών, το οικονομικό τοπίο θα βρίσκεται σε… αχαρτογράφητα νερά.

Εξαρτάται από το διάστημα που θα διαρκέσει η ανοσία, πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα εμβόλια μετά τη χορήγησή τους στον πληθυσμό και αν η παραγωγή και η διανομή θα κινηθούν χωρίς προβλήματα – ήδη κατά τους πρώτους μήνες εμβολιασμών καταγράφονται σοβαρές καθυστερήσεις.

Η Εμιλι Φιλντ από την Barclays σημειώνει πως το περιθώριο για κέρδη θα είναι προσωρινό. Ακόμη κι αν οι «πρωτοπόροι» δεν κάνουν γνωστή τη… μαγική συνταγή για τα εμβόλια που ανέπτυξαν, υπάρχουν τουλάχιστον 50 εμβόλια που βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών. «Σε δύο χρόνια μπορεί να υπάρχουν 20 εμβόλια στην αγορά. Θα είναι δύσκολο να θέσει κανείς υψηλή τιμή», υποστηρίζει.

Η ίδια εκτιμά πως η επιτυχία θα μεταφραστεί σε φήμη και κύρος για τις εταιρίες, αφού η επιτυχημένη ανάπτυξη, η παραγωγή και η διανομή των εμβολίων θα ανοίξουν στη συνέχεια πόρτες για την πώληση θεραπειών Covid ή άλλων προϊόντων. Είναι πιθανόν να βελτιώσουν το εταιρικό προφίλ τους, αφού, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, μόλις το 28% των Αμερικανών έχει θετική άποψη για τις φαρμακοβιομηχανίες – στο ίδιο επίπεδο με τις καπνοβιομηχανίες και τις εταιρίες πετρελαίου. Ακτιβιστικές οργανώσεις και παρατηρητήρια για τα δικαιώματα σημειώνουν πως οι τακτικές που ακολουθούν οι φαρμακευτικές είναι επιζήμιες. Ερευνα του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας καταλήγει πως οι φαρμακευτικοί όμιλοι πλήρωσαν 27 δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία 13 χρόνια σε πρόστιμα για παράνομες κινήσεις και πρακτικές.

Η πιο σημαντική παράμετρος και ένας από τους λόγους που εκτοξεύτηκε η χρηματιστηριακή αξία της BioNTech και της Moderna είναι η χρήση της τεχνολογίας RNA, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά για άλλες χρήσεις και εμβόλια. «Ολοι εντυπωσιάστηκαν με το πόσο αποτελεσματικό είναι. Μπορεί να αλλάξει το τοπίο στα εμβόλια», δηλώνει η Φιλντ. Πριν από το εμβόλιο κατά της Covid, η BioNTech εργαζόταν σε εμβόλιο για τον καρκίνο του δέρματος και η Moderna σε εμβόλιο με την τεχνολογία RNS για τον καρκίνο των ωοθηκών. Αν κάποια από τα δύο πετύχει, η ανταμοιβή θα είναι τεράστια.

 Εν αντιθέσει με τα φάρμακα και τις θεραπείες, τα εμβόλια δεν είναι επικερδή. Η αγορά είναι μικρότερη και έχει λιγότερους «παίκτες». Ενδεικτικό είναι πως πριν από την πανδημία η παγκόσμια αγορά των εμβολίων ανερχόταν σε 20 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο – ισχνό μέρος από την αγορά φαρμάκων που έχει ετήσια κέρδη 1,1 τρισεκατομμύριο ευρώ (2019).

Δεδομένης της πίεσης να δοθούν εμβόλια σε κάθε γωνιά του πλανήτη, οι εταιρίες δεσμεύτηκαν σε χαμηλό κόστος για τα σκευάσματα, κυμαίνονται από 3 ευρώ έως 30 ευρώ. Το γόητρο που θα κερδίσουν όταν «νικήσουν» την πανδημία θα είναι εξαιρετικά σημαντικό, όμως ακόμη δεν μπορεί να μετρηθεί με οικονομικούς όρους. Οπως σημειώνουν οι ειδικοί, εν μέσω πανδημίας η αγορά είναι μεγαλύτερη -απ’ ό,τι για το εμβόλιο της γρίπης- και το περιθώριο κέρδους μικρότερο, λόγω του επείγοντος της υγειονομικής κρίσης.

Εκτιμούν πως τα προβλεπόμενα κέρδη για τις εμπλεκόμενες φαρμακοβιομηχανίες θα είναι μόλις 8,2 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο μέχρι να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία (ένα με δύο χρόνια). Την ίδια ώρα, η φαρμακευτική Merck έχει έσοδα 5,7 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο μόνο από αντικαρκινικό φάρμακο. Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley εκτιμά πως η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία Pfizer και η γερμανική εταιρία βιοτεχνολογίας BioNTech θα καταγράψουν κέρδη 10,7 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος από τις πωλήσεις των εμβολίων, χρήματα τα οποία θα μοιράσουν ίσα μεταξύ των δύο εταιριών. Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, το εμβόλιο κατά της Covid-19 θα ξεπεράσει το ευπώλητο εμβόλιο κατά της πνευμονίας της Pfizer, που το 2019 έκανε τζίρο 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι αναλυτές προβλέπουν πως τα έσοδα θα κάνουν «ρελάνς» μετά την αναχαίτιση της πανδημίας. Το πιθανότερο είναι ο κορονοϊός να συνεχίσει να κυκλοφορεί για μερικά χρόνια και έτσι η ανθρωπότητα θα χρειάζεται επαναληπτικές δόσεις για να περιορίσει την εξάπλωση. Μακροπρόθεσμα οι εταιρίες θα έχουν τη δυνατότητα να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τον τιμοκατάλογό τους. Οικονομολόγοι σημειώνουν πως τα επόμενα χρόνια αρκετές εταιρίες που αναπτύσσουν τώρα εμβόλια ή τα σκευάσματά τους βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο κλινικών δοκιμών θα έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν και να παραγάγουν τα δικά τους εμβόλια, παίρνοντας μερίδιο της «πίτας».

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

 Η αμερικανική Moderna βασίστηκε στο «μοντέλο της υστεροφημίας» και έκανε ξεκάθαρο από την αρχή ότι αντιμετωπίζει την πανδημία ως επιχειρηματική ευκαιρία και απέρριψε πρόταση των ΗΠΑ για χρηματοδότηση. Χρησιμοποίησε δικά της κεφάλαια -2 δισεκατομμυρίων δολαρίων- και συνεργάστηκε με το γερμανικό εργαστήριο BioNTech. Αντιθέτως, η μικρότερη ευρωπαϊκή εταιρία BioNTech έλαβε χρηματοδότηση 375 εκατομμυρίων ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση και ακόμη 100 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα. Το «δίδυμο» έχει όμως και την υψηλότερη τιμή ανά δόση εμβολίου (20-30 ευρώ).

Η αμερικανική Johnson & Johnson και η AstraZeneca, η οποία συνεργάστηκε με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ανακοίνωσαν πως θα χρεώσουν τα εμβόλια έναντι ενός συμβολικού ποσού κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τιμή που θα αυξήσουν όταν πλέον ο κορονοϊός δεν θα συνιστά υγειονομική απειλή.

O αντίκτυπος της πανδημίας

Το 2020, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και τις πρωτοφανείς αλλαγές που έφερε στις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων, το βλέμμα όλων στράφηκε στις φαρμακοβιομηχανίες, που ξεκίνησαν αγώνα για την ανάπτυξη αποτελεσματικού εμβολίου. Ομως, οι κολοσσοί του κλάδου δεν έμειναν ανεπηρέαστοι από τη σαρωτική εξάπλωση του ιού. Η συντριπτική πλειονότητα των εταιριών κατέγραψε πτώση των εσόδων της, καθώς, λόγω των περιοριστικών μέτρων, μειώθηκαν οι πωλήσεις τους και οι διαφημιστικές δραστηριότητες.

Ενδεικτικά, η οικονομική δραστηριότητα το 2020:

Pfizer: 23,8 δισ. δολάρια (α’ εξάμηνο) – Μείωση 10% από το 2019.

Merck & Co: 10,9 δισ. δολάρια (α’ τετράμηνο) – Μείωση 8% από το 2019.

Sanofi: 8,2 δισ. δολάρια (α’ τετράμηνο) – Μείωση 4,9%.

AstraZeneca: 12,6 δισ. δολάρια (α’ εξάμηνο) -Αύξηση κερδών 12%.

Από την  έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr