Η καταφυγή σε αυτή την -αμφίβολης νομιμότητας, σύμφωνα με Βρετανούς νομομαθείς- πρακτική, αποτελεί όρο επιβίωσης για πολλά βρετανικά ιδρύματα. Κι αυτό επειδή η μεταβατική περίοδος του Brexit λήγει στις 31 Δεκεμβρίου χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζοντα εμπορική συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-Ε.Ε.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Politico, τουλάχιστον ένα βρετανικό ΑΕΙ προσφέρει «αυτόματη μείωση διδάκτρων» σε επίδοξους φοιτητές από τις 27 χώρες της Ενωσης, προκειμένου να ρίξει το κόστος των σπουδών τους σε επίπεδα ανάλογα με των Βρετανών σπουδαστών. Βρετανοί δικηγόροι ωστόσο, αμφισβητούν κατά πόσο ένα τέτοιο μέτρο είναι νόμιμο, από τη στιγμή που παραβιάζει την αρχή της ισότητας, εισάγοντας διακρίσεις ανάμεσα στον φοιτητικό πληθυσμό.

Από την 1η Ιανουαρίου 2021 όσοι Ευρωπαίοι πολίτες δεν είναι ήδη κάτοικοι Ηνωμένου Βασιλείου ή πολίτες της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας δεν θα υπάγονται πλέον στο καθεστώς των «εγχώριων διδάκτρων» (home fee). Aυτό σημαίνει ότι δεν θα πληρώνουν τα ίδια με τους Βρετανούς υπηκόους και θα χάσουν την πρόσβαση στις κρατικές επιδοτήσεις κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Αν λοιπόν δεν αλλάξει κάτι, οι φοιτητές από τις 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε. θα επιβαρυνθούν με τα ίδια υψηλά δίδακτρα που ισχύουν για πολίτες τρίτων κρατών.

Προτού ακόμη ξεσπάσει η κρίση του κορονοϊού, η βρετανική κυβέρνηση «προϋπολόγισε» μείωση έως και 20% των φοιτητών από την ηπειρωτική Ευρώπη για τα ακαδημαϊκά έτη που έρχονται. Γι’ αυτό κάποια πανεπιστήμια ξεκίνησαν ήδη τις εκπτώσεις και τα πακέτα προσφορών. Π.χ. το Royal Holloway University του Λονδίνου ανακοίνωσε ότι από αυτό το φθινόπωρο οι υποψήφιοι από την Ε.Ε. που πληρούν τα κριτήρια φοίτησης, δικαιούνται «αυτόματη μείωση διδάκτρων, ώστε να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο δαπανών με τους Βρετανούς συμφοιτητές τους».

Ωστόσο, δύο Βρετανοί δικηγόροι με ειδίκευση σε εκπαιδευτικά ζητήματα προειδοποίησαν ότι αυτό συνιστά διάκριση υπέρ των αλλοδαπών φοιτητών και παραβιάζει τη θεσμοθετημένη αρχή της ισότητας. Ο ένας εξ αυτών τόνισε πως το πανεπιστήμιο ίσως χρειαστεί να αποδείξει στα δικαστήρια, ότι η ευνοϊκή μεταχείριση των Ευρωπαίων εξυπηρετεί «ειδικό σκοπό για την αντιπροσώπευση συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας».

Το Royal Holloway απάντησε ότι το μέτρο της μείωσης διδάκτρων για φοιτητές της Ε.Ε. είναι προσωρινό και θα λήξει σταδιακά το 2024. Ανακοίνωσε συγκεκριμένα το ίδρυμα: «Αποφασίσαμε να απαλύνουμε την αύξηση διδάκτρων μέσα από μια τριετή μεταβατική περίοδο, προσφέροντας συγκεκριμένες υποτροφίες σε Ευρωπαίους φοιτητές, ώστε να τους βοηθήσουμε να αντισταθμίσουν την επιβάρυνση. Ο υποτροφίες θα μειώνονται σε κάθε νέα φουρνιά σπουδαστών, ώσπου να καταργηθούν εντελώς το 2024».

Ανάλογα μέτρα λαμβάνουν άλλα βρετανικά ιδρύματα για να προσελκύσουν φοιτητές από την Ε.Ε. μετά τη μεταβατική περίοδο, που λήγει στις 31/12/2020. Ειδικότερα, το πανεπιστήμιο του Εσεξ προσφέρει υποτροφίες, που οδηγούν σε έκπτωση του κόστους σπουδών έως και κατά 5.000 στερλίνες στο πρώτο έτος φοίτησης.

Το ενδιαφέρον είναι ότι παρά τις αντιρρήσεις κάποιων νομικών, η βρετανική κυβέρνηση διάκειται θετικά σε αυτά τα μέτρα, που στο τέλος φέρνουν συνάλλαγμα στη χώρα σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι αρκετά πανεπιστήμια σε Σκοτία, Β. Ιρλανδία Αγγλία έχουν μπει σε λοκντάουν λόγω μετατροπής τους σε εστίες υπερμετάδοσης του κορονοϊού και οι φοιτητές κινδυνεύουν να μην κάνουν μαθήματα παρά μόνο διαδικτυακά.

Το λόμπι των βρετανικών πανεπιστημίων, που εκπροσωπείται από την ομάδα Universities UK, δεν χρειάστηκε να πιέσει πολύ το υπουργείο Παιδείας για να βγάλει την κάτωθι ανακοίνωση: «Τα πανεπιστήμια καθορίζουν τα δικά τους δίδακτρα για τους ξένους φοιτητές και όσοι κάνουν αιτήσεις εγγραφής θα πρέπει να συνεννοηθούν με το ίδρυμα που τους ενδιαφέρει για το ύψος των διδάκτρων. Ως αυτόνομοι θεσμοί, τα πανεπιστήμια έχουν την ευθύνη να αποφασίζουν για τα δίδακτρα και να διασφαλίζουν ότι οι ενέργειές τους συμμορφώνονται με τον νόμο». Η τελευταία αποστροφή ρίχνει ουσιαστικά το μπαλάκι στη βρετανική Δικαιοσύνη, που ως φαίνεται σύντομα θα κληθεί να αποφανθεί για τη νομιμότητα των «εκπαιδευτικών προσφορών».

Σε κάθε περίπτωση, η βρετανική κυβέρνηση έχει ένα λόγο παραπάνω να κάνει τα στραβά μάτια, καθώς ο υπουργός Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ έκανε μαύρες οικονομικές προβλέψεις για τον χειμώνα λόγω κορονοϊού και η προσπάθεια των Ευρωπαίων (Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μισέλ Μπαρνιέ, Χάικο Μάας) να πείσουν την κυβέρνηση Τζόνσον να αφήσει τις μονομερείς ενέργειες και να σεβαστεί τη Συμφωνία Εξόδου από την Ε.Ε., πέφτουν μέχρι στιγμής στο κενό.

Από την έντυπη έκδοση