Σύμβολο των ελπίδων του Τρίτου Κόσμου και των απελευθερωτικών κινημάτων στην αρχή της επανάστασής του το 1959, ο “Barbudo” (γενειοφόρος) με την πράσινη στρατιωτική στολή στο χρώμα της ελιάς μετατράπηκε ωστόσο σιγά σιγά σε έναν αυταρχικό και δογματικό ηγέτη, αρνούμενος κάθε φιλελευθερποίηση και εμποδίζοντας κάθε αντιπολίτευση.

Γιος ενός γαιοκτήμονα ισπανικής καταγωγής, ο Φιντέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1926 στην πόλη Μπιράν της επαρχίας Οριέντε (ανατολικά). Φοίτησε σε σχολείο των Ιησουιτών και έλαβε το πτυχίο της Νομικής από το Πανεπιστήμιο της Αβάνας.

Μετά το πραξικόπημα του στρατηγού Φουλχένσιο Μπατίστα το 1952, οργανώνει τον ένοπλο αγώνα μαζί με τον αδελφό του Ραούλ. Στις 26 Ιουλίου 1953, επιχειρεί να επιτεθεί στον στρατώνα Μονκάδα στο Σαντιάγο ντε Κούβα (ανατολικά) αλλά αποτυγχάνει. Συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε κάθειρξη 15 ετών. Αμνηστεύεται και αποφυλακίζεται δύο χρόνια αργότερα.

Εξόριστος στο Μεξικό, αποβιβάζεται μαζί με 81 άνδρες –μεταξύ των οποίων ο Ερνέστο “Τσε” Γκεβάρα– τον Δεκέμβριο του 1959 στη νότια ακτή της χώρας. Η αποστολή αποδεκατίζεται. Καταφεύγει με μια χούφτα αντάρτες στους λόφους της Σιέρα Μαέστρα, καταφέρνει να αναδιοργανωθεί και να πάρει τον έλεγχο ενός τμήματος της επαρχίας Οριέντε.

Τον Αύγουστο του 1958 ξεκινά μια μεγάλη επίθεση η οποία θα καταλήξει στην κατάρρευση του καθεστώτος του Μπατίστα την 1η Ιανουαρίου 1959. Στις 8 Ιανουαρίου, περιβαλλόμενος από τους “barbudos” του –τον αδελφό του Ραούλ, τον “Τσε” Γκεβάρα, τον χαρισματικό Καμίλο Σιενφουέγος– ο Φιντέλ Κάστρο εισέρχεται θριαμβευτικά στην Αβάνα.

Πρωθυπουργός τον Φεβρουάριο του 1959, συγκεντρώνει σύντομα όλες τις εξουσίες προτού ιδρύσει το νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας το 1965, μοναδικό κόμμα μέχρι σήμερα. Παραχώρησε το αξίωμα του πρώτου γραμματέα του κόμματος στον αδελφό του Ραούλ τον Απρίλιο του 2011.

Το 1961 ανακηρύσσει “τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα” της επανάστασης κατά την απόπειρα εισβολής εξόριστων Κουβανών, που υποστηρίζονται από τη CIA, στον Κόλπο των Χοίρων.

Οι Αμερικανοί, που εξακολουθούν μέχρι σήμερα να επιβάλλουν εμπάργκο στο νησί, δεν του συγχώρεσαν ποτέ ότι οδήγησε τον κόσμο το 1962 στο χείλος του πυρηνικού πολέμου, επιτρέποντας στους Σοβιετικούς να αναπτύξουν πυρηνικούς πυραύλους στην Κούβα σε απόσταση μικρότερη των 200 χλμ. από τις αμερικανικές ακτές.

Παρά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, που του στέρησε έναν οικονομικό υποστηρικτή και έναν απαράμιλλο σύμμαχο, κατάφερε να παραμείνει στην ηγεσία της χώρας του, συνεχίζοντας να σηκώνει κεφάλι στην Ουάσινγκτον και αρνούμενος κάθε χαλάρωση του καθεστώτος του.

Στις 31 Ιουλίου του 2006, αναγκάστηκε, έπειτα από σοβαρή εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε, να παραδώσει την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ, τον ακατάλυτο υπουργό Άμυνας και δεύτερο στην ιεραρχία του καθεστώτος, στην αρχή προσωρινά και στη συνέχεια οριστικά τον Φεβρουάριο του 2008.