Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ σημειώνουν πως πιθανόν να διατηρηθεί κάποιου είδους κοινωνικός περιορισμός έως το 2022. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι οι παγκόσμιες κρίσεις έχουν την τάση να αφήνουν τη δική τους… κληρονομιά, επιταχύνοντας κοινωνικές αλλαγές που υπό άλλες συνθήκες θα «σέρνονταν» για χρόνια. Για την αντιμετώπιση τις πανδημίας, οι κυβερνήσεις έλαβαν μέτρα κοινωνικού περιορισμού και απομόνωσης, που άλλαξαν την καθημερινότητα των ανθρώπων και οι ειδικοί υποστηρίζουν πως κάποιες από τις αλλαγές θα… επιζήσουν του ιού. Η «Γενιά C» (Coronavirus) -τα μωρά που θα γεννηθούν μετά την πανδημία, τα παιδιά, οι μαθητές, οι φοιτητές και όσοι εργάζονται στην πρώτη δουλειά τους μετά το πτυχίο- εκτιμάται ότι θα είναι η πιο ευάλωτη ομάδα, αλλά και αυτή που θα καθιερώσει τις νέες αλλαγές.

› Τηλεργασία

Πριν από δέκα χρόνια, η δουλειά από το σπίτι ήταν ευφημισμός για το ρεπό. Ο συντονισμός, το ομαδικό πνεύμα και ο παραγωγικός χρόνος στο γραφείο είναι τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της δουλειάς στον επαγγελματικό χώρο. Ομως, τις τελευταίες εβδομάδες, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι κλήθηκαν να βρουν τρόπους να δουλεύουν αποδοτικά, ομαδικά και παραγωγικά από το σπίτι τους. Η βελτίωση των πλατφορμών επικοινωνίας και τα εργαλεία συντονισμού δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα και για τις δύο πλευρές. Είναι πιθανόν η τηλεργασία να ενισχυθεί και σταδιακά οι συνθήκες της να βελτιωθούν περαιτέρω μετά την άρση των μέτρων. Η στιγμή της επιστροφής στον επαγγελματικό χώρο ενδέχεται να καθυστερήσει και όταν έρθει η ώρα, ίσως, να μην υπάρχει επαγγελματική «στέγη» και να έχει γίνει ολική μετάβαση στην τηλεργασία.

› Τηλεκπαίδευση

Οπως σημειώνει ο διεθνής Τύπος, λίγα εκπαιδευτικά ιδρύματα στον κόσμο βρίσκονται στο σημείο μηδέν αναφορικά με την ψηφιακή διδασκαλία. Αυτό όμως αναμένεται να αλλάξει στη μετα-Covid-19 εποχή. Η περίοδος μετά την πανδημία θα είναι καθοριστική για την εκπαίδευση, αφού σχολεία, πανεπιστήμια, κολέγια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρόκειται να σχεδιάσουν και να χρηματοδοτήσουν διαδικτυακά μαθήματα.

Σχεδόν σε όλο τον κόσμο, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα κολέγια δεν ήταν έτοιμα για την έλευση μιας πανδημίας ή, έστω, για την απότομη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Αν και στη διαδικτυακή διδασκαλία υπάρχουν πολλοί αστερίσκοι, μεταξύ αυτών και σε ό,τι αφορά τα προσωπικά δεδομένα, αναμένεται να υπάρξει μια «στροφή» προς την ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό θα επανεξεταστεί ακόμη και η αναγκαιότητα να συνεχίσει η εκπαίδευση να γίνεται μέσα στις τάξεις και όχι από τα δωμάτια των μαθητών.

› Επικοινωνία

Η σχέση με τις κλήσεις και τις βιντεοκλήσεις άλλαξε. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έκλειναν τηλεφωνικό «ραντεβού», κανόνιζαν πάρτι κατ’ οίκον, ομαδική γυμναστική, απογευματινό τσάι και επανενώσεις με συμμαθητές από το σχολείο. Πολλοί είχαν ανοιχτή βιντεοκλήση με φίλους ή συγγενείς, απλώς για να κάνουν δουλειές στο σπίτι ή για να μαγειρέψουν με παρέα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία. Ακόμη και άνθρωποι που δεν είχαν ασχοληθεί ποτέ αναγκάστηκαν να βρουν τρόπους να μιλήσουν με φίλους, συναδέλφους, να δουν εγγόνια, να παρακολουθήσουν ένα καλλιτεχνικό δρώμενο σε κάποια διαδικτυακή πλατφόρμα. Εφαρμογές όπως το facebook, το skype, το whatsapp ή το snapchat ήταν δημοφιλείς πριν από την πανδημία και αναμένεται να μας ακολουθήσουν την επόμενη μέρα, αφού πλέον δεν θα τις χρησιμοποιούν μόνο οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, που εξοικειώθηκαν με τις νέες τεχνολογίες και τα εργαλεία της.

Ενδεικτικά, η εταιρία ερευνών NPD στις ΗΠΑ ανακοίνωσε πως τον Μάρτιο η αύξηση στις πωλήσεις ασύρματων ηλεκτρονικών υπολογιστών άγγιξε το 10%. Από την άλλη, οι πωλήσεις κινητών τηλεφώνων κατρακύλησαν κατά 14%. Κατ’ αρχάς, λόγω των κλειστών εργοστασίων παραγωγής στην Κίνα, την πρώτη πληγείσα χώρα, και στη συνέχεια λόγω της αυτοαπομόνωσης και του «λουκέτου» σε καταστήματα. Φυσικά, η οικονομική δυσχέρεια και η ανασφάλεια δεν αφήνουν πολλές επιλογές…

› Συμπεριφορά

«Δεν πιστεύω ότι θα δώσουμε ποτέ ξανά χειραψία, για να είμαι ειλικρινής», δήλωσε ο Αντονι Φαούτσι, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων και επικεφαλής της διαχείρισης της πανδημίας στις ΗΠΑ, δίνοντας το στίγμα των αλλαγών στη συμπεριφορά που θα αφήσει πίσω του ο Covid-19. Η χειραψία αποτελεί τον «ντε φάκτο» χαιρετισμό σχεδόν στο σύνολο των κοινωνικών και επαγγελματικών επαφών. «Οταν απλώνεις το χέρι σου, απλώνεις ένα βιολογικό όπλο», σημειώνει ο Γκρέγκορι Πόλαντ της Mayo Clinic, ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά ερευνητικά ινστιτούτα των ΗΠΑ. Αν και θεωρείται μια κίνηση που έχει «γραφτεί» στο DNA των ανθρώπων επί αιώνες, οι ειδικοί υπενθυμίζουν πως στην περίπτωση της μαύρη πανώλης οι Γάλλοι σταμάτησαν τα φιλιά στο μάγουλο για αιώνες. Τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη χειραψία; Το χτύπημα μεταξύ των αγκώνων είναι η πρόταση της Πολωνίας, που σήμερα μπορεί να δείχνει περίεργο, ωστόσο στο μέλλον ίσως σώσει ζωές.