Αυτό αποκαλύπτει και το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε τα ξημερώματα και το οποίο, αφού σημειώνει πως παρά τις προσπάθειες των δύο ηγετών δεν επιτεύχθηκαν οι αναμενόμενες συγκλίσεις, με αποτέλεσμα οι δύο πλευρές να επιστρέψουν τώρα στην Κύπρο και να μελετήσουν πως θα προχωρήσουν από ‘δω και μπρος. Ο κ. Άιντε θα ενημερώσει για την αποτυχία τον ΓΓ του ΟΗΕ.

Οι δύο πλευρές είχαν μεγάλες διαφορές στο βασικότερο των κριτηρίων που αναδείκνυε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σύμφωνα με την εφημερίδα Πολίτης Κύπρου, αυτό του αριθμού των προσφύγων που θα επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση.

Ο κ. Ακιντζί φέρεται να υπαναχώρησε από την προηγούμενη του θέση που έφθανε τις 70 χιλιάδες και συζητούσε για μικρότερο αριθμό. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε υποχωρήσει από τις 100 χιλιάδες στις 90, αλλά η νέα θέση Ακιντζί δεν άφηνε πολλά περιθώρια συμφωνίας. Σύμφωνα με πληροφορίες μας υπήρχε μια διαφορά 13 χιλιάδων προσφύγων. Ο κ. Ακιντζί εισηγήθηκε να αφήσουν το θέμα αυτό για την πολυμερή, ο Πρόεδρος όμως απέρριψε την πρόταση αυτή.

Ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ επιχείρησε με διμερείς συναντήσεις να μειώσει το χάσμα, χωρίς ωστόσο επιτυχία μέχρι της 1 μετά τα μεσάνυκτα.

Ελλάδα-Τουρκία

Η διαφοροποίηση του σκηνικού, δεν φαίνεται να είναι άσχετη με την εμπλοκή της Ελλάδας και της Τουρκίας στο θέμα της πολυμερούς διάσκεψης για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Η θέση της Αθήνας να υπάρξει μια σχετική προεργασία προκειμένου να βρεθεί τουλάχιστον ένα κοινό πλαίσιο προσέγγισης του θέματος της ασφάλειας, δεν ενθουσίασε την Άγκυρα η οποία ήθελε οπωσδήποτε καθορισμό ημερομηνίας για την πολυμερή διάσκεψη και μάλιστα εντός Δεκεμβρίου. Γι’ αυτό άλλωστε ο Ταγίπ Ερντογάν αρνήθηκε να δεσμευτεί σε συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα, παραπέμποντας τον Έλληνα Πρωθυπουργό να συζητήσουν ξανά το ενδεχόμενο αυτό μετά το αποτέλεσμα του Μοντ Πελεράν. Κι αυτό παρά τις πληροφορίες που κυκλοφορούσαν χθες και οι οποίες μιλούσαν για συμφωνία συνάντησης Ερντογάν-Τσίπρα στις αρχές Δεκεμβρίου.

Εκφράζεται η εκτίμηση ότι το Κυπριακό έχει πλέον εμπλακεί σε ένα ευρύτερο παιχνίδι πολιτικών χειρισμών που έχουν να κάνουν τόσο με τους προσωπικούς σχεδιασμούς του Ταγίπ Ερντογάν όσο και με τις εξελίξεις στο χώρο της Ευρώπης. Πληροφορίες μιλούσαν για απειλές της Άγκυρας ότι θα τερματίσει τις προσπάθειες στο Κυπριακό εάν εγκριθεί αρνητικό ψήφισμα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις σχέσεις της χώρας με την ΕΕ. Εξάλλου στις 15-16 Δεκεμβρίου θα συζητηθεί η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπου τα πράγματα είναι πολύ αρνητικά για τη χώρα ακόμα και από τους παραδοσιακούς της φίλους.

Κρίση-δίλημμα

Από τουρκικής πλευράς διατυπωνεται η θέση ότι αυτός που υπαναχώρησε είναι η ελληνική πλευρά. Και σε αυτό περιλαμβάνουν τόσο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσο και την ελληνική κυβέρνηση. Θεωρούν αδικαιολόγητη τη θέση να συζητηθεί εκ των προτέρων το θέμα της ασφάλειας και διατυπώνουν την άποψη ότι είναι η δεύτερη φορά που η ελληνική πλευρά αρνείται να δεσμευτεί σε ημερομηνία για σύγκληση πολυμερούς. Κάνουν δε λόγο για «ελληνικά παιχνίδια» που οδήγησαν στο ναυάγιο και το Μοντ Πελεράν όπου οι δύο πλευρές είχαν φθάσει πολύ κοντά σε συμφωνία στο εδαφικό.

Δεδομένου ότι πάγια θέση της τουρκικής πλευράς ήταν το εδαφικό να οδηγηθεί στην πολυμερή και να γίνει εκεί το πάρε δώσε με την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, η πρωινή κρίση επαναφέρει ουσιαστικά στο προσκήνιο τη συγκεκριμένη αξίωση. Αναδεικνύοντας ουσιαστικά το δίλημμα «πολυμερής με όλα στο τραπέζι ή ναυάγιο».Την ίδια στιγμή δεν αποκλείεται η Τουρκία να αξιοποιεί την κατάσταση για να εξασφαλίσει ανταλλάγματα από την ΕΕ.

Η διαπραγμάτευση

Χθες το πρωί η διαπραγμάτευση άρχισε επί της ουσίας. Μετά το χαμένο 24ωρο της προηγούμενης μέρας, οι δύο ηγέτες μπήκαν αμέσως στα κριτήρια του εδαφικού χωρίς, ωστόσο, μέχρι το μεσημέρι να υπάρξει δραματική διαφοροποίηση των δεδομένων. Η συζήτηση ήταν ουσιαστική και εποικοδομητική. Σύμφωνα όμως με πληροφορίες μας, ειδικά στο κριτήριο που αφορά τον αριθμό των προσφύγων που θα επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, τέθηκε θέμα να δηλώσει η κάθε πλευρά μια ελαστική προσέγγιση (από τόσους μέχρι τόσους). Σε αυτό οι πληροφορίες μας λένε ότι ο κ. Ακιντζί έδειξε να κατεβάζει τους αριθμούς σε σχέση με την προηγούμενη διαβούλευση που έκαναν με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στο Μοντ Πελεράν. Κάτι το οποίο υπέδειξε ο κ. Αναστασιάδης με αποτέλεσμα ο κ. Ακιντζί να αναφέρει, λίγο πριν τη διακοπή της συζήτησης για γεύμα το μεσημέρι, ότι θα επανεκτιμήσει τους αριθμούς του.

Αν και χωρίς αποτέλεσμα, οι δύο πλευρές αναγνώριζαν ότι έγινε ουσιαστική συζήτηση ακόμα και σε πτυχές του εδαφικού που δεν είχαν προηγουμένως συζητηθεί. Για παράδειγμα, συζητήθηκε σε έκταση εάν στο αριθμό που θα συμφωνηθεί, θα περιλαμβάνονται και όσοι από τους πρόσφυγες έχουν εν τω μεταξύ πεθάνει. Δεν αναφέρθηκαν όμως περιοχές, ούτε και έγινε συζήτηση για την ιδέα των «ομοσπονδιακών πάρκων».

Σταθερή θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς ήταν από την αρχή ότι στην περίπτωση που θα συμφωνηθούν τα κριτήρια, αυτά πρέπει να αποτυπωθούν σε χάρτη. Δεν υπήρχε δηλαδή περίπτωση να καθοριστεί ημερομηνία σύγκλησης πολυμερούς διάσκεψης, εάν στα χέρια του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν είχε χάρτη.

Η ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών  και ο έντονος προβληματισμός

Των όσων δραματικών για την έκβαση των γεγονότων στο Μοντ Πελερέν γίνονταν κατά τη διάρκεια της χθεσινής βραδιάς, ήρθε να επιβεβαιώσει η ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών. Αρμόδιες πηγές τόνισαν πως και το ύφος αυτής, δεν αφήνει άλλα περιθώρια ανάγνωσης πέραν του προβληματισμού που επικρατεί πλέον. Ειδικότερα ο προβληματισμός αυτός εστιάζεται στα περαιτέρω βήματα για τους ηγέτες με την επιστροφή τους στην Κύπρο.

Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Ο Ελληνοκύπριος ηγέτης Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί έχουν εμπλακεί σε σοβαρές και διαρκείς διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων ημερών στο Μοντ Πελεράν. Παρά τις καλύτερες των προσπαθειών τους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί δεν μπόρεσαν να επιτύχουν τις απαραίτητες περαιτέρω συγκλίσεις στα κριτήρια για εδαφικές προσαρμογές που θα άνοιγαν το δρόμο για την τελευταία πράξη των συνομιλιών. Οι δυο πλευρές αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κύπρο και να προβληματιστούν (reflect) για τη μετέπειτα πορεία».

Τέλος σημειώνεται πως ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ των ΗΕ Έσπεν Μπαρθ `Ειντε θα θέσει αυτές τις εξελίξεις υπόψη του Γενικού Γραμματέα.