Η «Deutsche Welle» πρόσφατα μίλησε για «βαλκανική άνοιξη» ύστερα από άλλο ένα Σάββατο με μεγάλες διαδηλώσεις στο Βελιγράδι, τα Τίρανα και την Ποντγκόριτσα. Ωστόσο, οι διαδηλώσεις γίνονται για εντελώς διαφορετικούς λόγους στην κάθε βαλκανική χώρα από τις προαναφερόμενες, ενώ τα επιμέρους στοιχεία μάλλον δεν δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό «άνοιξη», που θυμίζει τις μεγάλες αιματηρές εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο για την ανατροπή των αυταρχικών μοναρχιών και ισλαμικών «δημοκρατιών».

Στη Σερβία, εδώ και τρεις μήνες, κάθε Σάββατο απόγευμα, διαδηλωτές συγκεντρώνονται στην πλατεία Δημοκρατίας, στο κέντρο του Βελιγραδίου, καταγγέλλοντας τον πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς για αυταρχισμό και ζητώντας εκλογές.

Οι διαδηλωτές έχουν συνταχθεί με τη «Συμμαχία για τη Σερβία» που «συμπυκνώνει» πολλά κόμματα και οργανώσεις της αντιπολίτευσης που κατηγορούν τον Σέρβο πρόεδρο για χειραγώγηση των ΜΜΕ, κομματικοποίηση της κυβέρνησης και διευθέτηση του θέματος του Κοσόβου ύστερα από συμβιβασμούς με την Πρίστινα.

Οι φιλειρηνικές διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν την περασμένη εβδομάδα σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, που προσπάθησε να εμποδίσει το πλήθος να εισβάλει στο κτίριο της κρατικής τηλεόρασης και στο προεδρικό μέγαρο. Αιτία ήταν η υποβάθμιση του θέματος των διαδηλώσεων από το κρατικό κανάλι.

Επειδή οι διαδηλώσεις στο Βελιγράδι συνέπεσαν χρονικά με την αναταραχή που διαρκεί εδώ και αρκετό καιρό στην Αλβανία, πολλοί έσπευσαν να μιλήσουν για την επερχόμενη «βαλκανική άνοιξη», θεωρώντας ότι συνισταμένη των αιτημάτων των πολιτών είναι οι παραιτήσεις των κυβερνώντων. Οπως αναφέρει ο δημοσιογράφος Aleks Eror στο «Foreign Policy», δεν υπάρχουν κοινά στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, συνεπώς δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για… «Βαλκανική Ανοιξη»!

Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς δεν δείχνει «στριμωγμένος» και αποκαλεί τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης «φασίστες», που θέλουν να πάρουν την εξουσία με τη βία. Αν και πολλοί από τους διαδηλωτές εμπνέονται πραγματικά από ακροδεξιές θέσεις, οπωσδήποτε ο Βούτσιτς βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη κρίση της επτάχρονης εξουσίας του κι ας έχει γνωρίσει και στο παρελθόν διαδηλώσεις.

«Ο Βούτσιτς είναι αναστατωμένος, επειδή οι διαδηλώσεις διαρκούν τόσο πολύ» δήλωσε στην «Deutsche Welle» ο πολιτικός επιστήμονας Μπόμπαν Στογιάνοβιτς, υπογραμμίζοντας ότι ο Σέρβος πρόεδρος προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει την προβολή εικόνων αστυνομικής βίας. Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι η κατάληξη της αναταραχής μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές.

Το ατού του Βούτσιτς είναι ότι προς το παρόν, δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη εναλλακτική λύση από την αντιπολίτευση ούτε ενιαία πολιτική πλατφόρμα. Κοινό στοιχείο που ενώνει ως κάποιο βαθμό το «αντι-Βούτσιτς κίνημα» είναι ενδεχομένως ο αντιευρωπαϊσμός.

Επικεφαλής των αντικυβερνητικών διαδηλωτών ήταν ο Μπόσκο Ομπράντοβιτς, ο οποίος έχει αναδειχθεί σε «ηγέτη» της κίνησης «Ενωση για τη Σερβία» που εκπροσωπεί μεγάλη γκάμα πολιτικών της σερβικής αντιπολίτευσης: από ακροδεξιούς, μετριοπαθείς δεξιούς μέχρι και αριστερούς πολιτικούς.

Ο Ομπράντοβιτς είναι ο αρχηγός του μικρού ακροδεξιού κόμματος Dveri κι έχει ελάχιστα κοινά με τον αριστερό Mπόρκο Στεφανόβιτς (η επίθεση εναντίον του αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της αντιπολιτευτικής έκρηξης) ή με τον πρώην δήμαρχο του Βελιγραδίου Ντράγκαν Τζίλας, ο οποίος υπήρξε ο ιδρυτής της αντιπολιτευόμενης «Συμμαχίας για τη Σερβία».

Ο Ομπράντοβις, ένας μη δημοφιλής μέχρι πρότινος πολιτικός, με αντιευρωπαϊκές, εθνικιστικές και ομοφοβικές απόψεις, έλαβε μόνο 2,3% στις εκλογές του 2017. Τον δε Τζίλας συνοδεύουν φήμες ότι πλούτισε στη διάρκεια της θητείας του. Ούτε εκείνος ούτε άλλος πολιτικός της αντιπολίτευσης στη Σερβία έχει προσφέρει μέχρι τώρα μια ρεαλιστική πρόταση για την έξοδο από τη φτώχεια, την καταπολέμηση της διαφθοράς και το «φρένο» στη μετανάστευση της νεολαίας.

Ακόμη και αν το Προοδευτικό Κόμμα, που στηρίζεται από το Σοσιαλιστικό, χάσει την εξουσία, δεν υπάρχει καμιά βεβαιότητα ότι θα αλλάξουν αυτομάτως οι χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού και της πολιτικής κουλτούρας.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής