Χειρότερες δεν θα μπορούσαν να είναι οι σχέσεις ανάμεσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και το Πατριαρχείο της Μόσχας. Μήλο της έριδος, η ανακήρυξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας σε αυτοκέφαλη, που αναμένεται να γίνει το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου. Μια διένεξη με πολλές δραματικές πτυχές και εκρηκτικές πολιτικές διαστάσεις. Ο Ρούντολφ Πρόσκι, εκκλησιαστικός ιστορικός και εμπειρογνώμων σε θέματα Ανατολικών Εκκλησιών, σε συνέντευξη στη Deutsche Welle δίνει το πλαίσιο της διένεξης.

Εξουσία και οργάνωση

«Εδώ και αιώνες η Ουκρανία ήθελε να αποκτήσει καθεστώς αυτοκέφαλης εκκλησίας και τώρα προσανατολίζεται προς τη Δύση» υπογραμμίζει. «Για πολλούς Ρώσους κάτι τέτοιο φαίνεται ανήκουστο, γιατί θεωρούν ότι και πολιτικά και θρησκευτικά, Ρώσοι, Ουκρανοί και Λευκορώσοι ανήκουν όλοι μαζί». Βέβαια η διένεξη έχει από καιρό ξεπεράσει θέματα πίστης. Πρόκειται κυρίως για πτυχές που αφορούν σε θέματα εξουσίας και οργάνωσης. Μέχρι τώρα η ισχυρή Ουκρανική Εκκλησία ήταν προσδεδεμένη στη Μόσχα» λέει ο ειδικός από τη Βιέννη. «Αλλά και η ίδια η ουκρανική εκκλησία εμφανίζεται διαιρεμένη. Γιατί εκτός από τη σύνδεση με το Πατριαρχείο Μόσχας υπάρχουν ήδη εκκλησίες που αποσχίστηκαν από τη Μόσχα, αλλά το σχίσμα δεν έχει αναγνωριστεί από του Ορθόδοξους. Ο ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο έχει κάνει επανειλημμένες κρούσεις στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να αλλάξει το καθεστώς της ορθοδοξίας στη χώρα του, αλλά έχει αποτύχει μέχρι τώρα».

Η κατάσταση έγινε εκρηκτική όταν οι Ρώσοι μποϊκόταραν την ιστορική Πανορθόδοξη Σύνοδο, την πρώτη μετά το 1056, που έγινε το 2016 στην Κρήτη. «Λάδι στη φωτιά έριξε επιπλέον η προσάρτηση της Κριμαίας» υπενθυμίζει ο Ρούντολφ Πρόσκι. «Μου φαίνεται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο βρίσκεται κάπως υπό την πίεση των ΗΠΑ και των πολλών πιστών του».

Επιστροφή του διαθρησκευτικού διαλόγου δεκαετίες πίσω

Ο αυστριακός ιστορικός υποστηρίζει ότι όλα τα μηνύματα δεν δείχνουν ότι η διένεξη θα λυθεί ειρηνικά. Και το στηρίζει στο ότι στις ανατολικές εκκλησίες κυριαρχεί το εθνικό στοιχείο πολύ πιο έντονα από ότι στις εκκλησίες της Δύσης. Κι αυτό βγαίνει αυτήν την εποχή περισσότερο στην επιφάνεια, λέει. Εκείνο που επισημαίνει είναι ότι γίνεται εμφανής μια ταύτιση ή η εγγύτητα ανάμεσα στο Πατριαρχείο της Μόσχας με το Κρεμλίνο.«Και ο Στάλιν προσπάθησε να εργαλειοποιήσει την εκκλησία, αλλά αυτό που συμβαίνει με τον πρόεδρο Πούτιν είναι εντυπωσιακό. Ο Πούτιν ήταν πράκτορας της KGB, αλλά έμαθε πολύ γρήγορα να κάνει τον σταυρό του ορθόδοξα και να ανάβει κερί» λέει χαρακτηριστικά ο Πρόσκι. «Στις θρησκευτικές γιορτές οι πολιτικοί κάνουν την εμφάνισή τους στις εκκλησίες γιατί έχει μιντιακό αντίκτυπο. Για πολλούς ο Πούτιν έχει γίνει υπερασπιστής της πίστης. Ο ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί το χαρτί των παραδοσιακών αξιών για να διαχωρίζει τη θέση του από τη Δύση».

Το επικείμενο σχίσμα θα μπορούσε να δυσκολέψει πολύ τον οικουμενικό διάλογο είναι το σχόλιο του εμπειρογνώμονα για τις εξελίξεις. «Οι Ρώσοι έχουν ήδη ακυρώσει τη συμμετοχή τους σε διαθρησκευτικές εκδηλώσεις όπου επικεφαλής είναι εκπρόσωποι του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και όταν η ρωσική ορθοδοξία δεν είναι παρούσα σε σημαντικές εκδηλώσεις οικουμενικού διαλόγου, τότε ο οικουμενικός διάλογος θα πάει δεκαετίες πίσω. Γι’ αυτό είναι σημαντικό η Καθολική και η Ευαγγελική Εκκλησία να μείνουν ουδέτερες και να δημιουργούν συνεχώς πλατφόρμες στις οποίες να συμμετέχουν και οι δύο πλευρές» επισημαίνει ο Ρούντολφ Πρόσκι.

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]