Μια παρέμβαση της ύστατης ώρας πριν από την πιθανή καθαίρεσή της, που θα σημάνει το τέλος των 13 ετών διακυβέρνησης της κεντροαριστεράς στη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής.

Παρότι όλα τα προγνωστικά είναι εναντίον της, η 68χρονη άλλοτε αντάρτισσα, η οποία φυλακίστηκε και βασανίστηκε επί στρατιωτικής δικτατορίας (1964-1985), θα πάει σε αυτό το ιστορικό ραντεβού «ήρεμη», «όπως πάντα», όπως διαβεβαίωσε ένας από τους συμβούλους της το Γαλλικό Πρακτορείο.

«Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι», είπε η Ρουσέφ απευθυνόμενη σε υποστηρικτές της την περασμένη εβδομάδα.

Θα πάει να αντιμετωπίσει τους γερουσιαστές – η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων υποστηρίζει την καθαίρεσή της, σύμφωνα με έρευνες βραζιλιάνικων μέσων ενημέρωσης – συνοδευόμενη από τον πολιτικό της μέντορα Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, προκάτοχό της στην προεδρία (2003-2010), τον διάσημο τραγουδιστή Τσίκο Μπουάρκε, στρατευμένο επί δεκαετίες στην αριστερά, και πάνω από δέκα πρώην υπουργούς.

Υποστηρικτές της θα πάνε με λεωφορεία στην Μπραζίλια για να διαδηλώσουν σε ένδειξη υποστήριξης στο πρόσωπό της και ορισμένοι ελπίζουν να μπορέσουν να της προσφέρουν τριαντάφυλλα για να την ενθαρρύνουν.

Χθες, Κυριακή, μια κινητοποίηση υπέρ της Ρουσέφ δεν συγκέντρωσε παρά περίπου 200 ανθρώπους στην πρωτεύουσα, ένδειξη της μεγάλης πτώσης της απήχησης του Κόμματος Εργατών (PT).

Επί μήνες, η πρώτη γυναίκα η οποία εξελέγη στην προεδρία της Βραζιλίας το 2010 διακηρύσσει την αθωότητά της και καταγγέλλει ένα θεσμικό «πραξικόπημα» που λέει πως απεργάστηκε ο μεγάλος κερδισμένος της διαδικασίας της παραπομπής της σε δίκη: ο πρώην αντιπρόεδρος της που μετατράπηκε στον πιο σκληρό πολιτικό της αντίπαλο, ο Μισέλ Τέμερ (PMDB, κεντροδεξιά), 75 ετών.

Ο Τέμερ ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος αφότου η Ρουσέφ παύθηκε προσωρινά την 12η Μαΐου, με τις ψήφους των δύο τρίτων και πλέον των γερουσιαστών· θα παραμείνει αρχηγός του κράτους ως τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές οι οποίες θα διεξαχθούν στη Βραζιλία στα τέλη του 2018 εάν η Ρουσέφ καθαιρεθεί.

30 λεπτά

Η Ρουσέφ θα έχει τον λόγο για τριάντα λεπτά και θα αποφασίσει κατόπιν εάν θα δεχθεί ή όχι ερωτήσεις από τα μέλη της Γερουσίας. Στην περίπτωση που δεχθεί, θα έχει πέντε λεπτά για να απαντήσει σε καθεμιά.

Θα ακολουθήσει η μακροσκελής διαδικασία συζήτησης και η τελική ψηφοφορία, που αναμένεται να διεξαχθεί αύριο Τρίτη ή μεθαύριο Τετάρτη. Απαιτείται το «ναι» των δύο τρίτων των μελών της Γερουσίας – 54 ψήφοι από τις συνολικά 81 – για να καθαιρεθεί η πρόεδρος, κάτι που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της Βραζιλίας.

Εάν η Ρουσέφ καθαιρεθεί, δεν θα μπορεί να αναλάβει δημόσιο αξίωμα για οκτώ χρόνια. Εάν κριθεί αθώα, η οικονομολόγος αυτή, η δημοτικότητα της οποίας έχει κατακρημνιστεί στο 13%, θα αποκατασταθεί στο αξίωμα.

Σε μια ατμόσφαιρα συχνά θυελλώδη, τα μέλη της Γερουσίας, τα μισά και πλέον εκ των οποίων βαρύνουν υποψίες για διαφθορά ή βρίσκονται σε εξέλιξη έρευνες σε βάρος τους, άκουσαν από την Πέμπτη τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης, μια διαδικασία που συντόνισε ο πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Ανώτατου Δικαστηρίου Ρικάρντο Λεβαντόφσκι, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα.

Οι υπέρμαχοι και οι πολέμιοι της καθαίρεσης της Ρουσέφ αναφέρθηκαν σε οξείς τόνους στις κατηγορίες σε βάρος της προέδρου, ότι δηλαδή παραποίησε τα στοιχεία για το δημόσιο έλλειμμα και ενέκρινε με διατάγματα δημόσιες δαπάνες χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου. Διέπραξε «τη σοβαρότερη δημοσιονομική απάτη στην ιστορία της χώρας» κατά τον γερουσιαστή Κάσιου Κούνια Λίμα (PSDB-PB, δεξιά). Δεν έκανε «τίποτε παράνομο» κατά τον πρώην υπουργό Οικονομίας Νέλσον Μπαρμπόσα, ο οποίος κλήθηκε ως μάρτυρας υπεράσπισης: όλοι οι προκάτοχοί της είχαν επιδοθεί στις ίδιες πρακτικές, χωρίς να ανησυχήσουν για τίποτα.

Τεταμένο πολιτικό κλίμα

Την ώρα που η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής διέρχεται μια ιστορική ύφεση, το πολιτικό κλίμα είναι εξαιρετικά πολωμένο.

Το βραζιλιάνικο «θαύμα» δεν είναι πλέον παρά μακρινή ανάμνηση: έπειτα από τέσσερα χρόνια οριακής ανάπτυξης, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 3,8% το 2015 κι αναμένεται να υποχωρήσει κατά άλλο ένα 3,1% το 2016.

Πάνω από 11 εκατομμύρια πολίτες είναι άνεργοι, ο πληθωρισμός έχει απογειωθεί και το δημόσιο έλλειμμα ξεπέρασε τα 45 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η κοινωνική δυσαρέσκεια γενικεύτηκε αφού ξέσπασε το σκάνδαλο γιγαντιαίων διαστάσεων στην κρατική επιχείρηση πετρελαίου της Βραζιλίας, την Petrobras, το οποίο κηλιδώνει τόσο το PT, όσο και το κόμμα του Τέμερ και γενικά μεγάλο μέρος της πολιτικής ελίτ.

Ακόμη και το αστέρι του Λούλα, ο οποίος ως πρόσφατα θεωρείτο δυνητικά υποψήφιος για την προεδρία το 2018, τρεμοπαίζει: ο πρώην πρόεδρος, ο οποίος πιστώνεται ότι με τα κοινωνικά του προγράμματα έβγαλε από τη φτώχεια 30 εκατομμύρια Βραζιλιάνους, αντιμετωπίζει δικαστικές διώξεις για απόπειρα παρακώλυσης της δικαιοσύνης, παθητική διαφθορά και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα στο πλαίσιο της υπόθεσης της Πετρομπράς.

Εξίσου αντιδημοφιλής με την αντίπαλό του, ο Τέμερ θα κληρονομήσει, εάν η Ρουσέφ καθαιρεθεί, την εξουσία σε μια χώρα αντιμέτωπη με την κρίση και τα σκάνδαλα. Την Τρίτη ή την Τετάρτη, σχεδιάζει να ταξιδέψει στην Κίνα για τη σύνοδο της G20 προκειμένου να προσπαθήσει να αποκαταστήσει την εικόνα της χώρας του.