Η δολοφονία του Ιλιάνες, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου μετά την απαγωγή του την Πέμπτη από μεταλλωρύχους διαδηλωτές, προκάλεσε σοκ στη Βολιβία. Η υπόθεση αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις με τις οποίες έχει βρεθεί αντιμέτωπος ο αριστερός πρόεδρος Έβο Μοράλες αφότου ανέλαβε την εξουσία, το 2006.

Η εισαγγελία άσκησε δίωξη σε βάρος τριών προσώπων για τον φόνο, συμπεριλαμβανομένου του Κάρλος Μαμάνι, του προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Μεταλλευτικών Συνεταιρισμών της Βολιβίας (FENCOMIN).

Την περασμένη εβδομάδα, η Συνομοσπονδία απέκλεισε τον οδικό άξονα που συνδέει την πρωτεύουσα Λα Πας με την πόλη Ορούρο. Ακολούθησαν εκτεταμένα βίαια επεισόδια, στα οποία σκοτώθηκαν δύο μεταλλωρύχοι και τραυματίστηκαν 17 αστυνομικοί, καθώς διαδηλωτές χρησιμοποίησαν εναντίον τους δυναμίτιδα. Η κυβέρνηση εξήγησε πως ο Ιλιάνες στάλθηκε ως διαμεσολαβητής να κάνει επαφή με τους διαδηλωτές σε μια προσπάθεια να αρχίσει διάλογος.
Οι μεταλλωρύχοι, οι οποίοι εργάζονται για συνεταιρισμούς, όχι ιδιωτικές εταιρείες, πλήττονται από τη μείωση των τιμών των πρώτων υλών διεθνώς και οι εκπρόσωποί τους απαιτούσαν από την κυβέρνηση να άρει τους περιορισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος, να αυξήσει τις επιδοτήσεις και να τους επιτρέψει να αναλαμβάνουν συμβάσεις εκμετάλλευσης για λογαριασμό ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ακόμη, απέρριπταν τη δημιουργία συνδικάτων στους συνεταιρισμούς.
Σε βάρος του Μαμάνι, ο οποίος συνελήφθη την Παρασκευή, απαγγέλθηκαν κατηγορίες για φόνο, διακεκριμένη κλοπή, σύσταση και συμμορία, οπλοκατοχή και επίθεση εναντίον στελεχών των υπηρεσιών ασφαλείας.

Μετά τον φόνο του υφυπουργού, τα μπλόκα εγκαταλείφθηκαν και οι κινητοποιήσεις ανεστάλησαν, γνωστοποίησαν οι αρχές.

Ο πρόεδρος Μοράλες, εμφανώς ταραγμένος, χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις και τα βίαια επεισόδια μέρος μιας «πολιτικής συνωμοσίας» με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησής του, η οποία έχει την υποστήριξη της δεξιάς αντιπολίτευσης, και «όχι μια κοινωνική διεκδίκηση»
«Συγκεντρώνουμε πληροφορίες και ανακαλύπτουμε έγγραφα που λένε ότι όλο αυτό έχει στόχο να πέσει η κυβέρνηση», είπε ο Μοράλες.

Ηγετικά στελέχη της αντιπολίτευσης αρνήθηκαν οποιαδήποτε ανάμιξη.

«Ζητάμε από τον πρόεδρο αυτή την ώρα θλίψης να μην διασπείρει ψευδείς θεωρίες συνωμοσίας», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος της χώρας Χόρχε Κιρόγκα.

Η κυβέρνηση απέκλεισε μετά τη δολοφονία τον διάλογο με τη FENCOMIN, η οποία ως το πρόσφατο παρελθόν συγκαταλεγόταν στους συμμάχους του Μοράλες, ενώ κάλεσε να επιβληθεί η βαρύτερη ποινή – 30 χρόνια κάθειρξη – σε όσους κριθούν ένοχοι για τον φόνο.

Η κηδεία του Ιλιάνες, 56 ετών, δικηγόρου, επί σειρά ετών συμμάχου και συνεργάτη του Μοράλες, ο οποίος είχε διοριστεί υφυπουργός τον Μάρτιο, θα γίνει σήμερα στη Λα Πας. Η κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο πένθος, χωρίς πάντως να διακοπεί η λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών.

Ο Μοράλες, ο πρώτος ιθαγενής που αναδείχθηκε στην εξουσία στη Βολιβία, είναι ένας από τους τελευταίους αριστερούς ηγέτες που παραμένουν στην εξουσία στη Λατινική Αμερική. Οι πολιτικές του για την αναδιανομή του πλούτου και για να αποκτήσουν φωνή περιθωριοποιημένες ομάδες κέρδισε πολλούς τα πρώτα χρόνια του στην εξουσία. Αλλά το τελευταίο διάστημα η κυβέρνησή του έχει γίνει στόχος κατηγοριών για νεποτισμό και διαφθορά, ενώ δυσκολεύεται να ικανοποιήσει τα αιτήματα διαφόρων κοινωνικών ομάδων εν μέσω της μείωσης των κρατικών εσόδων.

Τα μεταλλεία και τα ορυχεία της Βολιβίας συνεισφέρουν πάνω από το ένα τέταρτο των εξαγωγών της χώρας. Ανήκουν κατά 80% σε κρατικές επιχειρήσεις και κατά το 20% σε συνεταιρισμούς.