Σε μία κίνηση που χαιρετίστηκε από οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων και μακροχρόνιους κριτικούς του συστήματος κερδοσκοπικών φυλακών, το υπουργείο είπε ότι σκόπευε να αφήσει τα συμβόλαια διαχείρισης των φυλακών από ιδιώτες να λήξουν ή να τα περιορίσει σε επίπεδο που συμφωνεί με τις πρόσφατες μειώσεις στον αριθμό φυλακισμένων στις ΗΠΑ.

Οι μετοχές των δύο μεγαλύτερων εταιρειών ιδιωτικών φυλακών έδειξαν κάθετη πτώση με την ανακοίνωση. Η GEO Group έπεσε κατά 39% (σε 19,51 δολάρια η μετοχή) στο Χρηματιστήριο Μετοχών της Νέας Υόρκης ενώ η Corrections Corp of America έχασε 35%, κλείνοντας στα 17,57 δολάρια η μετοχή.

Η σταδιακή εγκατάλειψη της χρήσης των ιδιωτικών εταιρειών διαχείρισης ακολουθεί την πολιτική και τις προσπάθειες του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα να αναμορφώσει το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στις ΗΠΑ μετά από δηλώσεις του ότι φυλακίζει υπερβολικά πολλά άτομα, ιδιαίτερα μέλη μειοψηφικών ομάδων του πληθυσμού.

Το 2015, οι ΗΠΑ κατείχαν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού κρατούμενων, παρότι έχουν μόνο το 5% του πληθυσμού της Γής, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Συνολικά οι ΗΠΑ έχουν 146 ομοσπονδιακές φυλακές. Δεκατρείς από αυτές διατελούν υπό ιδιωτική διαχείριση και κρατούν 22.600 άτομα, σύμφωνα με στοιχεία του Δεκεμβρίου 2015, δείχνοντας μια μείωση φυλακισμένων από τους 40.000 το 2014.

Οι πρώτες συμφωνίες με ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης υπογράφηκαν το 1997, μια εποχή όπου οι φυλακές ήταν υπερπλήρεις. Σύμφωνα με την αναπληρώτρια γενική εισαγγελέα των ΗΠΑ Σάλι Γιέιτς, η οποία ανακοίνωσε τις αλλαγές σε υπηρεσιακό σημείωμα μετά από αναφορά του υπουργείου την περασμένη εβδομάδα για τις ελλείψεις στις ιδιωτικές φυλακές, οι ιδιωτικές φυλακές δεν απέφεραν σημαντικές μειώσεις εξόδων στο κράτος για να διατηρηθούν.

Η απόφαση αναμένεται να επηρεάσει και το σύστημα των πολιτειακών φυλακών, όπου βρίσκεται η πλειοψηφία των κρατούμενων στη χώρα. Το υπουργείο Δικαιοσύνης δεν έχει άμεση δικαιοδοσία στις ιδιωτικές φυλακές, οι οποίες είχαν περισσότερους από 91.000 κρατούμενους το 2014. Επίσης, το υπουργείο δεν έχει καμία απολύτως δικαιοδοσία στις φυλακές που αφορούν μετανάστες, γιατί ανήκουν σε ξεχωριστό σύστημα ιδιωτικών εταιρειών οι οποίες συνάπτουν συμφωνίες με το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας.

Στο σημείωμά της η Γιέιτς είπε ότι ο αριθμός των κρατούμενων σε ομοσπονδιακές φυλακές με ιδιωτική διαχείριση αναμένεται να καταγράψει πτώση 50% μέχρι τον Μάιο του 2017, από το ύψιστο σημείο που είχε φτάσει το 2013.