Το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ στην ετήσια αναφορά του, δεδομένου των προβλέψεων, συνιστά στις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να στραφούν προς πιο βιώσιμες λύσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η επιβίωση της ανθρωπότητας σε βάθος χρόνου.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός που σήμερα είναι 7,6 δισεκατομμύρια αναμένεται να φτάσει τα 8,6 δισ. μέχρι το 2030 και η αύξησή του να συνεχιστεί το 2050 στα 9,8 δισ. και το 2100 στα 11,2 δισ. Οι προβλέψεις δείχνουν τη συνεχόμενη αύξηση του πληθυσμού παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά γονιμότητας έχουν πτωτική τάση.

Τα νέα στοιχεία εμφανίζουν μερικές εντυπωσιακές αλλαγές στο δημογραφικό προφίλ του κόσμου. Η Κίνα (με 1,4 δισ. κατοίκους) και η Ινδία (με 1,3 δισ. κατοίκους) παραμένουν οι πιο πολυπληθείς χώρες, αποτελώντας το 19% και το 18% αντίστοιχα του παγκόσμιου πληθυσμού, ωστόσο το 2024 ο πληθυσμός της Ινδίας αναμένεται να ξεπεράσει αυτόν της Κίνας.

Η Νιγηρία (7η πολυπληθέστερη σήμερα) πάντως διατηρεί τα πρωτεία της χώρας με τον ταχύτερα αυξανόμενο πληθυσμό, αφού ως το 2050 εκτιμάται πως θα καταλάβει τη θέση των Ηνωμένων Πολιτειών που σήμερα βρίσκεται στην τρίτη θέση.

Αλλωστε, η ομάδα των 47 λιγότερο αναπτυσσόμενων χωρών συνεχίζουν να έχουν υψηλά ποσοστά γεννήσεων, αφού κάθε γυναίκα γεννά περισσότερες από τέσσερις φορές (4,3 καταγράφηκαν την περίοδο 2010-2015). Οπως επισημαίνεται, ως το 2050 οι πληθυσμοί των 26 αφρικανικών χωρών αναμένεται τουλάχιστον να διπλασιαστούν!

Η συγκέντρωση της αύξησης του πληθυσμού στις φτωχότερες χώρες αποτελεί φυσικά μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των κυβερνήσεων και ολόκληρης της παγκόσμιας κοινότητας. Ζητήματα όπως η φτώχεια, η πείνα, η εξάπλωση και η βελτίωση των συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και εκπαίδευσης, η επίτευξη ισότητας φύλων, η ισχυροποίηση της θέσης της γυναίκας και η μείωση των ανισοτήτων είναι εξαιρετικά κρίσιμα και η αδυναμία αντιμετώπισής τους απειλεί ευθέως και άμεσα την επιβίωση των ανθρώπων.

Τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός γεννήσεων έχει μειωθεί σε σχεδόν όλες τις περιοχές του κόσμου, ακόμη και στην Αφρική, με την Ευρώπη να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση. Ενδεικτικό είναι πως ολοένα και περισσότερες χώρες, τουλάχιστον 83, έχουν ποσοστά γεννήσεων πολύ χαμηλότερα από αυτά που απαιτούνται για την επιτυχημένη «ανανέωση» του πληθυσμού και την αλλαγή γενεών.

Αυτό φυσικά έχει ως αποτέλεσμα τόσο τη μείωση του ρυθμού της αύξησης του πληθυσμού αλλά και την ταυτόχρονη γήρανσή του. Σε σχέση με το 2017, ο αριθμός των ανθρώπων 60 ετών και άνω αναμένεται να διπλασιαστεί ως το 2050 και να τριπλασιαστεί ως το 2100 – από 962 εκατομμύρια σε 2,1 δισ. και 3,1 δισ. αντίστοιχα. Ακόμη και η Αφρική που διαθέτει τον νεαρότερο πληθυσμό αναμένεται να έρθει αντιμέτωπη με τη νέα πραγματικότητα, αφού από 5% σήμερα εκτιμάται πως ο γηρασμένος πληθυσμός θα φτάσει το 9% το 2050 και στο 20% το 2100.

Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφηκε σημαντική άνοδος στο προσδόκιμο ζωής, παρά το μεγάλο χάσμα που παρατηρείται μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών, το οποίο αναμένεται να μειωθεί εντυπωσιακά ως το 2045-2050. Ενδεικτικό είναι πως το 2015 το προσδόκιμο ζωής κυμαινόταν στα 70,5 έτη και αναμένεται το 2050 να φτάσει 77,1 έτη.

Αθηνά Σούτζου
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου