Οι Κούρδοι έχασαν μέσα σε 24 ώρες το Κιρκούκ με τις πετρελαιοπηγές του -είχαν αποκτήσει τον έλεγχό του το 2014 εκδιώκοντας τους μαχητές του ISIS- και οι δυνάμεις του Ιράκ με την υποστήριξη των ιρανικών πολιτοφυλάκων ελέγχουν πλέον την πόλη. Ακόμα και το φράγμα της Μοσούλης ελέγχεται από τις δυνάμεις της Βαγδάτης.
Στο άλλο μεγάλο «θέατρο μαχών», τη Ράκα της Συρίας -όπου οι τζιχαντιστές του ISIS είχαν το «στρατηγείο» τους κι εκπαίδευαν μαχητές-, η συμμαχία των Κούρδων του ΥPG με τις δυνάμεις του Ασαντ πέτυχαν μεγάλη νίκη και ελέγχουν πλήρως την περιοχή.

Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Βορείου Ιράκ έφερε καταστροφή για τους Κούρδους. Η επιμονή του Κούρδου ηγέτη Μασούτ Μπαρζανί, που υποστηρίχθηκε μόνο από το Ισραήλ, ξύπνησε τα αντανακλαστικά της Τουρκίας, του Ιράν και του Ιράκ, που αντέδρασαν και αποφάσισαν να βάλουν «φρένο» στις κουρδικές φιλοδοξίες. Ετσι, μέσα σε λίγες εβδομάδες οι Κούρδοι υποχώρησαν στα σύνορα του 2014 και έχασαν το Κιρκούκ με τις πλούσιες πετρελαιοπηγές του. Οι Ενοπλες Δυνάμεις του Ιράκ σε συνεργασία με τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράν (Ηasdi Sabi) μέσα σε 24 ώρες κατέλαβαν όλη την πόλη.

Η κατάληψη του Κιρκούκ από τις ιρακινές δυνάμεις προκάλεσε αλληλοκατηγορίες μεταξύ των κυβερνητικών στελεχών και των πολιτοφυλακών του Β. Ιράκ. Η κυβέρνηση του Ερμπίλ κατηγορεί για προδοσία τις δυνάμεις Πατριωτικής Ενωσης του Κουρδιστάν (PUK) που ελέγχονται από τον Μπαφίλ Ταλαμπανί, καθώς δεν έδωσαν καμία μάχη για να κρατήσουν την πόλη.

Ο έλεγχος του Κιρκούκ είναι περίπλοκη υπόθεση, καθώς έχει διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες: Κούρδους, Αραβες, Τουρκομάνους κ.λπ. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως ο Μπαρζανί με την υπερβολική του σιγουριά κατέστρεψε το όνειρο των Κούρδων για ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Ικανοποίηση Ερντογάν

«Η διοίκηση του Βορείου Ιράκ ισχυρίστηκε πως της ανήκει το Κιρκούκ. Eμείς δεν θα επιτρέψουμε να υπάρχει εκεί το PKK και το Ισλαμικό Κράτος και δεν θα επιτρέψουμε στο ΥPG (Ενοπλες Δυνάμεις των Κούρδων της Συρίας) να δημιουργήσει ζώνες ελέγχου διοίκησης. Κι αν χρειαστεί, θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Τετάρτη, μετά την πτώση του Κιρκούκ, απειλώντας εμμέσως τους Κούρδους.
Αν και η Αγκυρα ικανοποιήθηκε από την εξέλιξη, καθώς δεν θέλει την ανεξαρτησία των Κούρδων, ο Τούρκος πολιτικός αναλυτής Χασάν Τζεμάλ αναφέρει πως «κάποιοι πανηγυρίζουν για το Κιρκούκ που χάθηκε από τα χέρια των Κούρδων. Μήπως πρέπει να σκεφθούν αν στο Κιρκούκ εισέβαλε το Ιράκ ή το Ιράν;», διερωτάται ο ίδιος τονίζοντας ότι η κυβέρνηση της Βαγδάτης σε μεγάλο βαθμό ελέγχεται από την Τεχεράνη. Και συνεχίζει λέγοντας πως η Τουρκία δεν πρέπει να απομακρυνθεί από τους Κούρδους γιατί θα απομονωθεί: «Οι Ενοπλες ιρανικές Δυνάμεις του Hasdi Sabi παραμένουν εκεί… Εχετε την εντύπωση πως ενώ το Ιράν αυξάνει τη ζώνη επιρροής του στο Κιρκούκ, στο Ιράκ και τη Συρία, θα αδιαφορήσουν οι σουνιτικές δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου ή το Ισραήλ;».

Ο αρθρογράφος της «Hürriyet» Τάχα Ακγιολ προσθέτει πως «αυτή τη στιγμή στη Μέση Ανατολή δύο χώρες αυξάνουν ραγδαία τη δύναμή τους: η Ρωσία και το Ιράν. Εμείς θα πρέπει να αναθεωρήσουμε την εξωτερική μας πολιτική».

«Επεσε» και η Ράκα στη Συρία,«πρωτεύουσα» του χαλιφάτου

Οι Κούρδοι της Βόρειας Συρίας (ΥPG) ελέγχουν εδώ και λίγες ημέρες τη Ράκα, κάμπτοντας την αντίσταση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, που την είχε καταστήσει «πρωτεύουσα» του αυτοαποκαλούμενου «χαλιφάτου του». Στην ανακατάληψη της Ράκα συνέβαλαν οι 3.200 νταλίκες με βαρέα όπλα που έστειλαν οι ΗΠΑ στους Κούρδους της Βόρειας Συρίας. Με τον αμερικανικό εξοπλισμό τους, οι Κούρδοι της Συρίας ελέγχουν μια μεγάλη περιοχή που συνορεύει με την Τουρκία σε μήκος περίπου 800 χιλιομέτρων.

Η Αγκυρα έχει εκφράσει επανειλημμένως τις ανησυχίες της για τη στρατιωτική βοήθεια της Ουάσιγκτον προς τις δυνάμεις του ΥPG, καθώς θεωρεί αυτή την ένοπλη κουρδική οργάνωση ως παρακλάδι του PKK. Ως μια μορφή αντιποίνων, οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις σε συνεργασία με το Ιράν και τη Ρωσία εισέβαλαν στην πόλη Ιντλίμπ με το αιτιολογικό της απομάκρυνσης των τζιχαντιστών. Ο πραγματικός στόχος πάντως της Αγκυρας θεωρείται η παρεμπόδιση των Κούρδων να ανοιχτούν στη Μεσόγειο και να ενώσουν δύο καντόνια στο συριακό Βορρά.
«Οι Κούρδοι της Συρίας -δηλαδή το PKK- μάχονται υπέρ των ΗΠΑ. Ευελπιστούν στη μελλοντική στήριξη των ΗΠΑ ως ανταμοιβή για τις μάχες που έδωσαν εναντίον των τζιχαντιστών. Ομως γνωρίζουν πως οι δουλειές στη Συρία δεν κλείνονται χωρίς την έγκριση της Ρωσίας. Αρα μελλοντικά μπορούν να στραφούν υπέρ της Μόσχας με ένα συμβιβασμό για αυτονομία στη Βόρεια Συρία», αναφέρει ο πολιτικός αναλυτής Μουράτ Γετκίν.

Οι Κούρδοι της Συρίας ιδεολογικά δεν έχουν καλές σχέσεις με τον ηγέτη του Ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί και δεν είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι από τη στρατιωτική ήττα του στο Κιρκούκ. Οι φατρίες των Κούρδων προσπαθούν να δημιουργήσουν δικές τους ζώνες επιρροής. Πάντως οι Κούρδοι σε μια κρίσιμη καμπή των εξελίξεων δεν είναι ενωμένοι και το ενδεχόμενο δημιουργίας οποιουδήποτε κράτους τους απομακρύνεται. Η Τουρκία, το Ιράν και η Ρωσία με τις παρεμβάσεις τους και τη συνεργασία τους έχουν αλλάξει τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή και άγνωστη παραμένει ποια θα είναι η αντίδραση της Ουάσιγκτον, αλλά κυρίως του Ισραήλ, που διαπιστώνει πως το Ιράν μέσω των παραστρατιωτικών οργανώσεών του βρίσκεται εντός του Ιράκ και της Συρίας.

To Ισλαμικό Κράτος έχει απολέσει το 87% των εδαφών που κατείχε

Η πτώση της Ράκα ήταν η τελευταία από τις πολλές ήττες του ISIS στη Συρία και το Ιράκ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του διεθνούς συνασπισμού που ιδρύθηκε το 2014 με πρωτοβουλία του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, το Ισλαμικό Κράτος έχει χάσει σχεδόν το 87% των εδαφών που είχε καταλάβει το 2014 στις δύο χώρες. Ο συνασπισμός κατά του ISIS μαζί με τους Κούρδους και τους Αραβες μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) έχει ανακαταλάβει έκταση μεγαλύτερη των 93.790 τετραγωνικών χιλιομέτρων. «Ακόμη μερικές χιλιάδες τρομοκρατών (υπολογίζονται από 3.000 έως 7.000) εξακολουθούν να μάχονται στο Ιράκ και τη Συρία», τονίζεται στην ανακοίνωση του συνασπισμού.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΩΣΤΙΔΗΣ
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής