Προς το παρόν, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι τρομοκρατικοί πυρήνες της Ισπανίας λάμβαναν οικονομική ενίσχυση από τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο οι ομάδες που δρουν στην Ευρώπη στο όνομα του χαλιφάτου σύντομα θα έχουν στη διάθεσή τους περισσότερα οικονομικά μέσα, καθώς οι τζιχαντιστές δίνουν την εντύπωση ότι προσπαθούν να βγάλουν όσο πιο πολλά χρήματα μπορούν από το Ιράκ και τη Συρία, προτού το «κράτος» τους καταρρεύσει εντελώς ως διοικητική και οικονομική οντότητα.

«Μοιράζουν την οικογενειακή περιουσία και διασπείρουν τα χρήματα παντού, ώστε η οργάνωση να παραμείνει ενεργή όταν δεν θα υπάρχει πια το χαλιφάτο», δήλωσε ένας Τούρκος μαυραγορίτης που συνεργάζεται με το ISIS στη μεταφορά και ανταλλαγή χρημάτων στην πόλη Αντάκια (Αντιόχεια) στην περιοχή της Αλεξανδρέττας.
Το μεγάλο πλεονέκτημα των τζιχαντιστών είναι ότι εξακολουθούν να έχουν υπό τον έλεγχό τους τις δύο μεγαλύτερες πετρελαιοπηγές της Συρίας, στην περιοχή του Ντεΐρ αλ Ζορ. Πρόκειται για τα κοιτάσματα Αλ Ομάρ και Αλ Τανάκ, με ημερήσια παραγωγή έως 25.000 βαρέλια. Το ISIS τα πουλάει προς 20-45 δολάρια το βαρέλι, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις στις διεθνείς αγορές. Αυτό το εμπόριο αποφέρει γύρω στα 1 εκατομμύριο δολάρια την ημέρα.

Κύρια πύλη μεταφοράς πετρελαίου και χρημάτων του ISIS παραμένει η Τουρκία, αυτό όμως που δίνει το φιλί της ζωής στις πετρελαϊκές του μπίζνες είναι η συνεργασία με το… καθεστώς του Ασαντ, με το οποίο, κατά τα άλλα, σκοτώνεται στα πεδία των μαχών.

Οι επαρχίες που ανακατέλαβε ο κυβερνητικός στρατός έχουν μεγάλο πρόβλημα ανεφοδιασμού εξαιτίας των διεθνών κυρώσεων, με αποτέλεσμα οι πιστοί του Ασαντ να μην έχουν άλλη διέξοδο από το Ιράν και τις «φάλαινες» του ISIS. «Φάλαινες» στην τοπική αργκό λέγονται τα φορτηγά που μεταφέρουν παράνομα έως και 220 βαρέλια αργού πετρελαίου το καθένα, με τους οδηγούς να πληρώνονται έως 130 δολάρια για κάθε δρομολόγιο.
Αναλυτές του ΙΗS Markit εκτιμούν ότι τα πετρελαϊκά έσοδα του χαλιφάτου έχουν υποστεί μείωση 88% σε σχέση με το 2015 και ότι οι τζιχαντιστές έχουν χάσει το 90% των πετρελαιοπηγών τους. Ετσι εξηγείται η πρεμούρα τους να βγάλουν όσο περισσότερα μπορούν, προτού επέλθει το μοιραίο.

Με αυτή την προοπτική, το ISIS επενδύει μέσω τρίτων και αχυρανθρώπων σε νόμιμες επιχειρήσεις (καταστήματα, νοσοκομεία, ακόμη και φαρμακεία!), ενώ μια αναφορά που τέθηκε υπόψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ εκφράζει φόβους ότι τα τζιχαντιστικά κεφάλαια θα συμμετάσχουν στο πάρτι της ανοικοδόμησης του Ιράκ και της Συρίας!

Δικό του νόμισμα

Στους εναπομείναντες θύλακες επιρροής, το ΙSIS εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το νόμισμα που έκοψε το 2015. Χρυσά «δηνάρια» χαλιφάτου, αργυρά «ντιρχάμ» και χάλκινα «φιλ», αναγκάζοντας τους ντόπιους να πληρώνουν τους λογαριασμούς νερού, τηλεφώνου και το λεγόμενο θρησκευτικό φόρο «ζακάτ». Οι κάτοχοι συριακών λιρών και δολαρίων υποχρεώνονται να τα μετατρέψουν σε χρυσά δηνάρια (ζυγίζουν 4,25 γραμμάρια το ένα και αποτιμώνται ακριβότερα από την αξία του βάρους τους), με αποτέλεσμα οι τζιχαντιστές να θησαυρίζουν σε δολάρια από την πώληση άνω των 100.000 χρυσών δηναρίων.

Τα κέρδη του ISIS δεν πηγαίνουν μόνο στα στελέχη του αλλά ένα μέρος διαχέεται και στον πληθυσμό, που διαφορετικά θα λιμοκτονούσε. Το σίγουρο είναι πως όλο αυτό το δίκτυο μεταφοράς και ανταλλαγής χρημάτων, σε Ιράκ, Συρία και τρίτες χώρες, δεν θα μπορούσε να υπάρχει χωρίς το λεγόμενο hawala και τους «λειτουργούς» του. Hawala ονομάζεται στα αραβικά το άτυπο δίκτυο μεταφοράς χρημάτων από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό, που επιτρέπει την κυκλοφορία των μετρητών για την αγορά όπλων, εκρηκτικών, πυρομαχικών, λιπασμάτων, υπολογιστών κ.ά. Ενα μέρος καταλήγει στο εξωτερικό, ένα άλλο ξεπλένεται σε νομιμοφανείς επιχειρήσεις κι ένα τρίτο κινεί την τοπική οικονομία, καλύπτοντας καθημερινές ανάγκες.

Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπαθούν να πατάξουν το κύκλωμα, η Τουρκία αδιαφορεί και η Ευρώπη -ως φαίνεται- είναι αυτή που θα μάθει την ύπαρξή του τελευταία. «Αν το ISIS ήθελε να στείλει 1 εκατομμύριο δολάρια στην Ευρώπη, θα μπορούσε να το κάνει άνετα», είπε ένας hawala-ντίλερ στους «Financial Times»: «Ποιοι όμως θα ήταν οι παραλήπτες τους, το ξέρουν μόνο τo ISIS και ο Θεός».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής