Σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, ένα προϊόν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως light όταν η θερμιδική του αξία ανέρχεται στο 50% της θερμιδικής αξίας του αντίστοιχου τροφίμου. Τα προϊόντα με 0% λίπος συχνά ονομάζονται και «προϊόντα ελεύθερα λίπους», ενώ τα προϊόντα που περιέχουν μέχρι 25% λιγότερο λίπος αναφέρονται και ως «προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας». Στη διατροφική ετικέτα των προϊόντων πρέπει να αναγράφονται η θερμιδική αξία του κάθε προϊόντος και η σύνθεσή του σε θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες-πρωτεΐνες-λίπη).

Η πρώτη κατηγορία των προϊόντων light είναι τα προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, με κυριότερο εκπρόσωπο τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα ημιαποβουτυρωμένα (1,5% λίπος) και τα αποβουτυρωμένα (0% λίπος) γάλατα και γιαούρτια αποτελούν την πλειονότητα των προϊόντων light που καταναλώνονται στην Ελλάδα. Τα light γαλακτοκομικά έχουν λιγότερα ή και καθόλου κορεσμένα λίπη, τα οποία, ως γνωστόν, επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό σύστημα. Ωστόσο, πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα light γαλακτοκομικά (1,5% λίπος όσον αφορά στο γάλα και 1% ή 2% λίπος όσον αφορά στα γιαούρτια) δεν στερούνται το ασβέστιο αλλά ούτε και τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά του γάλακτος.

Οσον αφορά στην αντικατάσταση της ζάχαρης στα light προϊόντα, χρησιμοποιούνται διάφορες γλυκαντικές ουσίες (ακεσουλφαμικό κάλιο, σακχαρίνη), με πρωταγωνίστρια την ασπαρτάμη, η οποία αποδίδει στον οργανισμό μας ακριβώς τις ίδιες θερμίδες με τη ζάχαρη. Ομως, το γεγονός ότι η γλυκαντική ισχύς της είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της ζάχαρης (200 φορές πιο γλυκιά) σας επιτρέπει να δίνετε γλυκιά αίσθηση σε τρόφιμα με πολύ μικρότερη ποσότητα απ’ ό,τι αν χρησιμοποιούσατε ζάχαρη. Ετσι, λοιπόν, «γλιτώνετε» θερμίδες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ποσότητα των τεχνητών γλυκαντικών ουσιών που χρησιμοποιούνται δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία, επειδή είναι μικρότερη από τα συνιστώμενα ημερήσια όρια. Η κατανάλωση 40 mg ασπαρτάμης/Kg σωματικού βάρους την ημέρα θεωρείται μια ασφαλής ποσότητα, με εξαίρεση όσους πάσχουν από φαινυλκετονουρία.

Τελικά, βοηθούν στην απώλεια βάρους;

Παρόλο που η κατανάλωση των light προϊόντων συνεχώς και αυξάνεται, το πρόβλημα της παχυσαρκίας παραμένει. Οι περισσότεροι καταναλωτές πέφτουν σε μια παγίδα: Θεωρούν ότι, αφού τα light προϊόντα δεν παχαίνουν, μπορούν να τα υπερκαταναλώνουν. Θα πρέπει να μπει στη συνείδηση του καταναλωτή ότι light δεν σημαίνει πάντα χωρίς θερμίδες. Ο καταναλωτής πρέπει να μάθει να διαβάζει κάθε φορά τις ετικέτες των τροφίμων και να μη σταματά απλώς στην ένδειξη light, παρατηρώντας τα ποσά ολικού λίπους, κορεσμένου λίπους, αλατιού, ζάχαρης και θερμίδων που αποδίδουν τα προϊόντα και να επιλέγει αυτά με τις χαμηλότερες τιμές των συστατικών αυτών.

Για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν σωστά τα προϊόντα light στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής θα πρέπει:

• Να μην αυξάνεται η κατανάλωση άλλων τροφίμων, ως αποτέλεσμα της χρήσης προϊόντων light.
•  Να ελέγχει ο κάθε καταναλωτής ότι τα light προϊόντα που επιλέγει, εκτός από λιγότερο λίπος ή ζάχαρη, να είναι και μειωμένης θερμιδικής περιεκτικότητας.
•  Να καταναλώνονται σε ίσες και όχι μεγαλύτερες ποσότητες απ’ ό,τι τα αντίστοιχα πλήρους περιεκτικότητας τρόφιμα.
• Παρ’ όλα αυτά, τα προϊόντα light μπορούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην απώλεια βάρους, εφόσον καταναλώνονται σωστά και με μέτρο.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποια τρόφιμα light, όπως για παράδειγμα κάποιες κρέμες γάλακτος, μαγιονέζες, τυριά κ.λπ., τα οποία, παρότι περιέχουν λιγότερο λίπος από τα κανονικά προϊόντα, εξακολουθούν να είναι τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε μικρές ποσότητες και πάντα στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.

*Από τη Γεωργία Καπώλη, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο, ΜSc, επιστημονική διευθύντρια Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Νεμέας