Γράφει η Γεωργία Ν. Βερλεκη*

Πράματι, οι επιλογές τους, η στάση τους και η αντιμετώπιση των υπόλοιπων μελών της οικογένειας την ώρα του γεύματος φανερώνει τα όσα τα παιδιά έμαθαν ή δεν έμαθαν για το φαγητό από την νηπιακή και την προσχολική περίοδο, ενώ σε μεμονωμένα περιστατικά, όπου η συμπεριφορά τους δεν είναι η συνηθισμένη, τα παιδιά θέλουν να περάσουν το μήνυμα τους.

Στο δημοτικό η επιρροή των γονέων είναι ακόμα μεγάλη. Τα παιδιά θα περάσουν το στάδιο της αδιαφορίας για το φαγητό, όπως πιθανότατα έκαναν και στην προσχολική ηλικία, όμως ακόμα σας ακούνε! Πλέον, μπορούν να συμμετέχουν πιο ενεργά στα ψώνια της εβδομάδας και τη μαγειρική, και από μία ηλικία κι έπειτα είναι σίγουρα σε θέση να προετοιμάζουν από το προηγούμενο βράδυ τα σνακ του σχολείου για την επόμενη ημέρα. Ορίστε μαζί τουλάχιστον μία ημέρα της εβδομάδας που θα σας βοηθήσουν στο μαγείρεμα, ενώ όταν έρθουν μαζί σας για ψώνια ενθαρρύνετέ τα να επιλέξουν μόνα τους τα φρούτα που θέλουν. Τέλος, εάν προετοιμάσουν μόνα τους το σνακ του σχολείου, είναι βέβαιο ότι λίγες θα είναι πλέον οι φορές που θα επιστρέψουν το μεσημέρι στο σπίτι και θα είναι άθικτο στην τσάντα.

Διατηρήστε σταθερές απόψεις και πρόγραμμα για τη διατροφή του παιδιού, υιοθετήστε τη μέθοδο της ρουτίνας και στη σχολική και εφηβική ηλικία, εντάσσοντας πολύχρωμες πινελιές και ποικιλία στις πρώτες ύλες και τις μαγειρικές τεχνικές, πάντα πλαισιωμένα από ελκυστικές εικόνες και ευχάριστες γεύσεις. Όταν προσπαθείτε να εντάξετε κάτι νέο στο τραπέζι, προτιμήστε να το κάνετε μέσα από ήπια παρότρυνση και θετικά σχόλια γύρω από την εμφάνιση του πιάτου και τη γεύση του τροφίμου, χωρίς να εστιάζετε στη θρεπτική του αξία – δεν είναι κάτι που μπορεί να πείσει σε αυτό το στάδιο τα παιδιά. Όταν θέλετε να ενισχύσετε ή να περιορίσετε την κατανάλωση κάποιου τροφίμου, χρησιμοποιήστε την τακτική του «περισσότερο» ή «λιγότερο» και όχι του «όλο» ή «καθόλου». Η υπερβολική πίεση σίγουρα δεν θα βοηθήσει!

Και περνώντας στην εφηβεία ίσως παρατηρήσετε τα παρακάτω…

«Η εμφάνιση της εφηβείας θα σημάνει την προσθήκη και άλλων συνιστωσών στην περίπλοκη σχέση του ανθρώπου με την τροφή του.»

Σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη περίοδο της ζωής και του έφηβου, αλλά και της υπόλοιπης οικογένειας, οι αλλαγές που παραμονεύουν είναι πολλές και θα κάνουν αίσθηση μόλις εμφανιστούν με τις ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά να είναι πολύ υψηλές. Το σώμα του παιδιού μεταβάλλεται ραγδαία και το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν το «καινούργιο σώμα» είναι αρεστό στον κάτοχό του ή όχι. Αν δεν είναι, δια μέσου της τροφής, που αποτελεί το βασικό μέσο ανάπτυξης και συντήρησης του, θα προσπαθήσει να το αφανίσει, είτε μειώνοντας αισθητά την πρόσληψή της τροφής, είτε τρώγοντας πολύ περισσότερο από όσο χρειάζεται για να το καλύψει με πάχος. Αντίθετα, αν αρέσει στον έφηβο αυτή η αλλαγή, θα επενδύσει στην εξωτερική του εμφάνιση και στην εικόνα σώματος. Συνήθως τα νεαρά αγόρια αποζητούν ένα μυώδες σώμα, ενώ οι νεαρές έφηβες ξεκινούν να αγαπούν τις καμπύλες τους συνδυαστικά με ένα υπερβολικά αδύνατο σκελετό (Τροφή για σκέψη!!!)

Η αναζήτηση της ταυτότητας, ο πειραματισμός, η σύγχυση, ο εκνευρισμός και οι έντονες και συχνές συναισθηματικές μεταβολές μπορεί να φανούν στο πιάτο κατά την διάρκεια της εφηβείας, μέσα από υπερβολικό έλεγχο στη διατροφή. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται η αίσθηση ελέγχου που αποζητά σε αυτή την τόσο μπερδεμένη και ανεξέλεγκτη ζωή, που θεωρεί ότι ζει. Ενώ, μέσα από την διατροφική του συμπεριφορά (την μειωμένη πρόσληψη/αποχή από το φαγητό ή την υπερκατανάλωση τροφής) ο έφηβος σας μιλά αθόρυβα!

Ακολουθούν δύο τυχαία παραδείγματα συναισθηματικής διαχείρισης του πιάτου:

Εντάσεις και λεκτικές διαμάχες γονέων

Το παιδί/ ο έφηβος αισθάνεται φόβο, στεναχώρια, θλίψη, αγωνία

Μειωμένη λήψη τροφής

Τιμωρία γονέων

ή

Απόμακροι γονείς

Το παιδί / ο έφηβος αισθάνεται παραμελημένος και μόνος

Καλύπτει το «κενό» με το φαγητό

Κεντρίζει με το βάρος του το ενδιαφέρον των γονέων!

Εύθραυστη περίοδος λοιπόν, με το παιδί σας να δοκιμάζει και να προσπαθεί να καταλήξει σε αυτό που το εκφράζει! Θα προσπαθήσει να αποφασίσει τι του αρέσει περισσότερο και να προσδιορίσει το γούστο του. Τη μία θα δείχνει προτίμηση στο κρέας, την άλλη θα το βαρεθεί και θα επικεντρωθεί στις ζύμες. Εάν στην παρέα υπάρχει χορτοφάγος; Μπορεί να κάνει κι εκεί μια δοκιμή. Ενώ, εάν οι γονείς είναι χορτοφάγοι και έχει μάθει να τρώει σύμφωνα με όσα δέχεται η συγκεκριμένη κουλτούρα, ίσως αποφασίσει να αλλάξει.

Σίγουρα η ηλικία αυτή χαρακτηρίζεται από επιρρέπεια! Από την πλευρά τους οι γονείς είναι απαραίτητο να δείξουν κατανόηση και στο κομμάτι της διατροφής. Χρειάζεται συγκαταβατικότητα και σε αυτό τον τομέα. Δεχθείτε ότι τα παιδιά πλέον θα περνούν κάποιες ώρες εκτός σπιτιού, θα τρώνε και θα πίνουν μόνα, θα είναι υπεύθυνα για τις επιλογές τους, έχοντας πάντα ως παράδειγμα όλα όσα κάνετε μέχρι σήμερα μαζί. Απλά συμβουλεύστε τα σωστά. Και η συμβουλή δεν είναι να μην πάρουν τίποτα, ενώ έχουν βγει με την παρέα, αλλά να κάνουν την καλύτερη επιλογή αφεψήματος, σνακ ή γεύματος. Δεχθείτε χωρίς φωνές και επικριτικό ύφος τις πρώτες «λάθος» επιλογές και απλά συμβουλεύστε τα!

Δεν γίνεται να πάνε στο σουβλατζίδικο και να μη φάνε σουβλάκια, να πάνε στην κρεπερί αλλά να μη φάνε γλυκό ή στην καφετέρια να μην πιούνε κάποιο αφέψημα. Προσπαθήστε να τα συμβουλέψετε να κάνουν τη σωστή επιλογή στο σουβλάκι και να μη φάνε περισσότερο από όσο χρειάζεται και πιο συχνά από όσο συνήθιζαν μέχρι τώρα. Παροτρύνετέ τα να φάνε μόνο 1 μπάλα παγωτό, αντί για κρέπα ή βάφλα με διάφορες πραλίνες, μπισκότα και σιρόπια, ενώ ένας φυσικός φρεσκοστυμμένος χυμός αποτελεί μία ασφαλή επιλογή στις πρώτες εξόδους των εφήβων στα γειτονικά café!

Το μόνο που χρειάζεται να σας απασχολεί είναι τα παιδιά να αισθάνονται άνετα με το σώμα τους και να έχουν φυσιολογικό (ή πολύ κοντά στο φυσιολογικό) σωματικό βάρος μπαίνοντας στην ενήλικη ζωή.

Λάθη κάνουμε όλοι… Έτσι κάνουν και τα παιδιά! Η οικογένεια είναι εκεί να δείξει το σωστό δρόμο… και αν δεν τα καταφέρουν μόνοι; Τότε οι ειδικοί θα βοηθήσουν!

*H Γεωργία Ν. Βερλέκη, MSc, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Διαιτολογικό Γραφείο: Ευμένη Π. Καραφυλλίδη Τηλ: 2107470167 // 6987272143 www.karafillides.gr

Από το περιοδικό FZην που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής