Στα χρόνια που ακολούθησαν η ελληνική οικονομία υπέστη μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές διεθνώς, χάνοντας περίπου το 22% του ΑΕΠ της χώρας, ωστόσο στο χώρο αυτό συνεχίζονταν τα βήματα και οι προσπάθειες. Παρά την δυσπιστία των επενδυτών προς οτιδήποτε είχε να κάνει με την Ελλάδα, οι επιχειρήσεις αυτές κατάφεραν να προσελκύσουν χρηματοδοτήσεις, να αναπτυχθούν και να γίνουν και επιτυχημένες, δείχνοντας αντίσταση στην οικονομική ύφεση.

Σήμερα το λεγόμενο «οικοσύστημα των start ups» στην Ελλάδα έχει να επιδείξει επιτυχημένα βήματα και αναπτύσσεται διαρκώς.

Ο Απόστολος Αποστολάκης βρίσκεται στο χώρο των start ups από τότε που στην Ελλάδα τα εγχειρήματα ήταν από λίγα έως ελάχιστα. Μετά από τη συμμετοχή σε διάφορες νεοφυείς επιχειρήσεις που σχετίζονται με την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, το 2016 δημιούργησε το VentureFriends στην Ελλάδα που είχε μόνο ιδιωτικά κεφάλαια, μέσω του οποίου, με ακόμα τέσσερα άτομα, επενδύουν σε start ups.

Τα πράγματα στον κόσμο των start ups στην Ελλάδα είναι ραγδαία αναπτυσσόμενα τα τελευταία χρόνια. «Πριν από πέντε χρόνια αν με ρωτούσατε ποιες είναι οι εταιρείες που είναι επιτυχημένα ελληνικά start ups στο εξωτερικό, μπορούσα να αναφέρω μόνο δύο, σήμερα είναι πάνω από δέκα αυτές οι εταιρείες, που πηγαίνουν πάρα πολύ καλά εκτός Ελλάδος. Το 2016-17 ήμασταν μόνο εμείς που δίναμε κεφάλαια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, επενδύσαμε σε περίπου 15 εταιρείες, αλλά το 2018 με τη μεγάλη επανάσταση που έφερε το EIF (European Investment Fund, Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων) δίνοντας 250 εκατ., εμείς βγάλαμε το δεύτερό μας fund και δημιουργήθηκαν και ακόμα πέντε funds. Επομένως, από τον Ιανουάριο του 2018 υπάρχουν στην αγορά πάνω από 200 εκατ. διαθέσιμα για start ups», δηλώνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Απόστολος Αποστολάκης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα start ups από το Venturefriends μόνο, προσέλκυσαν 78 εκατ, το 2019. Τα 15,5 εκατ. επενδύθηκαν από την Venturefriends και τα υπόλοιπα μπήκαν από άλλα funds από το εξωτερικό.

«Οι start ups επηρεάζονται μόνο θετικά από το δύσκολο κλίμα. Πολλές από τις επιτυχημένες εταιρείες του χώρου εξελίχθηκαν φανταστικά μέσα στην κρίση, όπως το Taxibeat και το Efood. Οι δύσκολες συνθήκες αναγκάζουν τους ανθρώπους να γίνουν πιο ευρηματικοί και πιο εξωστρεφείς. Αλλιώς αν υπάρχει η επιλογή στην Ελλάδα να κάνουμε μια οικοδομή, ή να ανοίξουμε ένα ξενοδοχείο ή εστιατόριο, αυτό είναι η εύκολη λύση και υπάρχει η δυνατότητα σε μια οικονομία που ακμάζει» υποστηρίζει ο κ. Αποστολάκης και προσθέτει ότι «δεν είναι δύσκολο να προσελκύσεις επενδύσεις σε ένα δύσκολο περιβάλλον, αρκεί να αποδείξεις ότι τα ελληνικά start ups μπορούν να γίνουν μεγάλες εταιρείες. Μετά τα Taxibeat και το Efood που πουλήθηκαν υπήρχαν case studies. Οπότε τους λέμε ότι υπάρχει ταλέντο στην Ελλάδα, το ταλέντο αυτό πρέπει να βγει εκτός Ελλάδος να κάνει διεθνή start ups γιατί δεν υπάρχουν επιλογές στην Ελλάδα πια για στελέχη, μειώθηκαν και οι εταιρικές επιλογές στην Ελλάδα. Οπότε αυτό ώθησε την επιχειρηματικότητα και ένα μεγάλο κομμάτι ταλέντου που μπορεί να μη το σκεφτόταν πιο πριν».

Εξηγώντας το γεγονός ότι έγιναν επενδύσεις ακόμα και τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, ο κ. Αποστολάκης, επισημαίνει ότι: «Οι επενδύσεις σε start ups δεν είναι επενδύσεις στην Ελλάδα, είναι επενδύσεις σε ελληνικό ταλέντο που θα βγει εκτός Ελλάδος και γι’ αυτό οι εταιρείες με τις οποίες συζητάμε είχαν τον ξεκαθάρο στόχο και τον πέτυχαν, με το που “σήκωναν” τα χρήματα από εμάς να βγουν εκτός Ελλάδος. Άρα εμείς λέμε ελάτε να επενδύσετε στο ελληνικό ταλέντο που θα πάει να δημιουργήσει διεθνείς εταιρείες».

Ο Χάρης Αρβανίτης, εργαζόταν ως σύμβουλος επιχειρήσεων, στη συνέχεια εργαζόταν για μεγάλη εταιρεία τηλεπικοινωνιών μέχρι που βρήκε την ιδέα να ξεκινήσει τη δική του εταιρεία μέσα από μία ανάγκη που προέκυψε προσωπικά στον ίδιο. Επεξεργάστηκε πολύ γρήγορα την ιδέα, βρήκε ακόμα δύο συνεργάτες και το 2016 ξεκίνησαν την Spotawheel, δημιουργώντας μια εφαρμογή προς διευκόλυνση αυτών που αναζητούν μεταχειρισμένο αυτοκίνητο.

«Όταν κάνεις κάτι τέτοιο αφήνεις όλη την ασφάλεια και πηγαίνεις στο άγνωστο αλλά από την άλλη, εφόσον πιστεύεις στην ιδέα σου και πιστεύεις ότι υπάρχει ευκαιρία εκεί έξω, πρέπει να κάνεις κάποια στιγμή ένα άλμα πίστης και να το κάνεις», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αρβανίτης, που έλαβε την απόφαση αυτή σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, κάτι το οποίο όπως λέει, θωράκισε την εταιρεία για το μέλλον, αφού κατάφερε να ξεπεράσει τις δυσκολίες.

Τρία χρόνια μετά δηλώνει ικανοποιημένος από την απόφαση που έλαβε. «Η εταιρεία πηγαίνει πολύ καλά, μεγαλώνει με τριπλάσιους αριθμούς κάθε μέρα, πήγαμε ήδη στην Πολωνία που είναι η πρώτη μας χώρα, τον επόμενο χρόνο θα πάμε και στη Ρουμανία, που είναι η δεύτερή μας χώρα. Τώρα ξεκινάει ένα πολύ περισσότερο συναρπαστικό κομμάτι γιατί φεύγουμε από τα στενά όρια της Ελλάδας, βρήκαμε ένα σωστό μοντέλο λειτουργίας και τεστάραμε πολλά πράγματα. Τώρα πια έχουμε κάτι που λειτουργεί πολύ καλά και απλά το επεκτείνουμε και σε άλλες αγορές», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η αρχή ήταν δύσκολη, ωστόσο, όσο ελληνικές start ups αναπτύσσονται και δίνουν θετικά αποτελέσματα, τόσο η προσέλκυση των επενδύσεων για το οικοσύστημα συνολικά γίνεται ευκολότερη.

«Υπάρχουν κάποιες εταιρείες που πηγαίνουν πολύ καλά στο εξωτερικό, που δείχνουν ότι υπάρχει τρόπος να πάει κάτι καλά, υπάρχουν περισσότερα χρήματα στην αγορά, υπάρχουν περισσότερα funds στα οποία μπορεί κάποιος να απευθυνθεί αν φυσικά έχει ένα σωστό προϊόν», δηλώνει ο Χάρης Αρβανίτης, ενώ παράλληλα εκτιμά ότι «η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω, το οικοσύστημα της τώρα ουσιαστικά ξεκινάει να αναπτύσσεται, άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Πορτογαλία έχουν προχωρήσει πολύ, το ίδιο και η Γερμανία και το Ισραήλ, οι χώρες αυτές έχουν πολύ αναπτυγμένο οικοσύστημα. Η Ελλάδα είναι πίσω αλλά κερδίζει έδαφος τώρα και φυσικά χρειάζεται λίγος χρόνος. Υπάρχουν φυσικά και παραδείγματα χωρών όπως η Πολωνία, που τώρα ξεκινούν να αναπτύσσουν το σύστημα τους αν και είναι πολύ μεγαλύτερες χώρες από την Ελλάδα».

O Στέφανος Kατσίμπας είναι συνιδρυτής της Myjobnow, ξεκίνησε την καριέρα του από τον χώρο των start ups, καθώς εργαζόταν με τον Απόστολο Αποστολάκη στην Venture Friends όταν του δημιουργήθηκε η ιδέα για μια νέα start up, που έχει να κάνει με την εύρεση εργασίας. Ουσιαστικά φέρνουν σε επαφή ανθρώπους που αναζητούν εργασία με πιθανούς εργοδότες.

«Όπως σε κάθε νέα τάση στην αρχή υπάρχουν οι καινοτόμοι που γνωρίζουν, διαβάζουν και εξελίσσονται για να μπορέσουν να ακολουθήσουν αυτή την τάση της επιχειρηματικότητας, σίγουρα όμως υπάρχουν και αυτοί που όταν ξεκινάει κάτι καινούργιο, ψάχνουν μια ευκαιρία, είναι περισσότερο οπορτουνιστές. Ωστόσο, τα φαινόμενα πλέον αυτά έχουν εξαλειφθεί και υπάρχουν άνθρωποι που είναι πολύ σοβαροί στο χώρο», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει ότι «πριν από δέκα χρόνια δεν είχαν γίνει πολλά πράγματα ώστε να μπορεί να βάλει κανείς ένα ορόσημο ότι πρέπει να φτάσει κάπου και δεν υπήρχε η εμπειρία για να σε βοηθήσει ακόμα και σε καθημερινά πράγματα. Τώρα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πετύχει, που έχουν μάθει πολλά από αυτή την διαδικασία και μπορούν να δώσουν πολλές χρήσιμες συμβουλές». Η Myjobnow δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και πρόσφατα άνοιξε και γραφείο στο Μιλάνο.

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε συνάντηση του υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη με Έλληνες ιδρυτές μερικών από τις πιο καινοτόμες και ταχέως αναπτυσσόμενες start-ups τεχνολογίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κατά την οποία οι επιχειρηματίες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τις στρατηγικές προτεραιότητες του Υπουργείου και να συζητήσουν τους τρόπους με τους οποίους οι ίδιοι μπορούν να συμβάλλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, μέσω των καινοτόμων τεχνολογιών.