Βρισκόμαστε στην καρδιά της τουριστικής περιόδου και αρκετοί καταναλωτές αναζητούν ευκαιρίες και προσφορές της τελευταίας στιγμής για τις διακοπές τους ή για ολιγοήμερες αποδράσεις εντός ή εκτός Ελλάδος.

Ολοένα και περισσότεροι Ευρωπαίοι καταναλωτές “κλείνουν” τις διακοπές τους ηλεκτρονικά, ωστόσο, μια φαινομενικά πολύ συμφέρουσα προσφορά, δεν αποδεικνύεται πάντα καλή αγορά. Οι κίνδυνοι κρύβονται άλλοτε στα ψιλά γράμματα και άλλοτε σε ασαφείς ή παραπλανητικούς όρους.

Από πανευρωπαϊκές έρευνες προκύπτει, σε αρκετές περιπτώσεις, αναντιστοιχία στην τιμή μεταξύ της αρχικής προσφοράς και της τελικής τιμής την οποία κλήθηκε να πληρώσει ο καταναλωτής στις ηλεκτρονικές κρατήσεις για αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, χρονομεριστικά μερίδια ή άλλες σχετικές υπηρεσίες.

Με αφορμή την αυξημένη τουριστική κίνηση της εποχής το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδος δημοσίευσε 12 συμβουλές για να αποφύγουν οι καταναλωτές, τις δυσάρεστες εκπλήξεις, όταν προβαίνουν σε ηλεκτρονικές κρατήσεις για τις διακοπές τους.

Όπως δήλωσε η αναπληρώτρια Συνήγορος Καταναλωτή και διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδας Αθηνά Κοντογιάννη «η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων καταναλωτών που απάντησαν στα σχετικά ερωτηματολόγια του Δικτύου των Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτών και ανέφεραν ότι τους ζητήθηκε να πληρώσουν άλλο ποσό από αυτό που ανέμεναν σύμφωνα με την αρχική προσφορά κατά την ηλεκτρονική κράτηση δεν υπέβαλαν σχετική καταγγελία, είτε γιατί δεν γνώριζαν ότι υπάρχουν εξωδικαστικοί μηχανισμοί προστασίας που μπορούν να τους καλύψουν, χωρίς οικονομική τους επιβάρυνση, με προβλήματα που αντιμετωπίζουν με εταιρείες που εδρεύουν εντός ή εκτός Ελλάδος είτε γιατί δεν επιθυμούσαν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους».

Είναι η αρχικά εμφανιζόμενη τιμή η τελική;

Υπενθυμίζεται ότι το 2015, ποσοστό 19% των καταναλωτών που επικοινώνησαν με το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή, ζήτησαν συμβουλές και βοήθεια για θέματα που αφορούσαν τις διακοπές τους. Με αφορμή το γεγονός ότι, σε απόλυτους αριθμούς, από τις 23.102 αναφορές Ευρωπαίων καταναλωτών που υποβλήθηκαν στο Δίκτυο για θέματα που είχαν να κάνουν με τις διακοπές τους, οι 10.286 αφορούσαν ηλεκτρονικές κρατήσεις, το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή αποφάσισε να πραγματοποιήσει έρευνα με αντικείμενο αν η αρχικά αναγραφόμενη τιμή για αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, χρονομεριστικά μερίδια ή άλλες σχετικές υπηρεσίες αντιστοιχούσε στην τιμή που τελικά πλήρωνε ο καταναλωτής.

Η έρευνα με θέμα “Ηλεκτρονική κράτηση διακοπών: Είναι η αρχικά εμφανιζόμενη τιμή η τελική;” έλαβε υπόψη δείγμα 539 διασυνοριακών καταναλωτικών διαφορών που υποβλήθηκαν στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή και έκανε συντονισμένο έλεγχο, μέσω εικονικών κρατήσεων, σε 352 ιστοτόπους σύγκρισης τιμών και ταξιδιωτικών κρατήσεων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι, στις 365 από τις 539 αναφορές καταναλωτών που εξετάσθηκαν, δηλαδή περίπου στο 70% αυτών, η τελική τιμή δεν αντιστοιχούσε στην αρχικά προσφερόμενη. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορούσε ηλεκτρονική κράτηση εισιτηρίων για χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες.

Ειδικότερα προβλήματα ήταν τα εξής:

– Οι καταναλωτές ανακάλυπταν μετά το τέλος της διαδικασίας κράτησης πρόσθετες επιβαρύνσεις, για τις οποίες δεν είχαν καμία ενημέρωση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων επρόκειτο για διαχειριστικά τέλη, επιβαρύνσεις λόγω χρήση πιστωτικής κάρτας, επιπλέον χρέωση για υπηρεσίες ηλεκτρονικού check in επιβατών ή για το check in αποσκευών, επιβαρύνσεις λόγω κράτησης συγκεκριμένης θέσης ή λόγω αλλαγής δεδομένων.
– Οι τιμές των προσφορών δεν αντιστοιχούσαν σε καμία διαθέσιμη υπηρεσία, λειτουργούσαν δηλαδή ως “δόλωμα” για τους καταναλωτές.
– Το τελικό κόστος της υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων των φόρων, υπολογιζόταν κατά τρόπο που δεν ήταν σαφής, απλός και κατανοητός στον καταναλωτή.
– Υπήρχαν παραπλανητικές ανακοινώσεις προς τους καταναλωτές για να σπεύσουν να κάνουν κράτηση, π.χ. τελευταίο φθηνό δωμάτιο στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο ή τελευταίο φθηνό δωμάτιο στη συγκεκριμένη περιοχή, χωρίς να διευκρινίζεται ότι η πληροφορία αυτή αφορά μόνο τον συγκεκριμένο ιστότοπο.

Αντίστοιχα ήταν τα ευρήματα και άλλης έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συνεργασία εθνικών αρχών των κρατών μελών για την προστασία του καταναλωτή και την εφαρμογή της καταναλωτικής νομοθεσίας, όπου, σε σύνολο συντονισμένου ελέγχου σε 352 ιστότοπους σύγκρισης τιμών και ταξιδιωτικών κρατήσεων, διαπιστώθηκε σε 237 ιστότοπους, δηλαδή στα 2/3 αυτών που ελέγχθηκαν, διαφορά στην τιμή μεταξύ της αρχικής προσφοράς και της τελικής τιμής την οποία κλήθηκε να πληρώσει ο καταναλωτής.

Δώδεκα συμβουλές προς τους καταναλωτές όταν προβαίνουν σε ηλεκτρονικές κρατήσεις για τις διακοπές τους

– Πάρε τον χρόνο σου!
Εάν δεν υπάρχει δυνατότητα δωρεάν ακύρωσης κράτησης ούτε καν αμέσως μετά την ολοκλήρωση αυτής, να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός όταν καταχωρείς τα προσωπικά σου στοιχεία και να επιβεβαιώνεις ότι η προσφορά ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις προσδοκίες σου.
– Είσαι ευέλικτος ως προς τις ημερομηνίες των κρατήσεων;
Εάν όχι, δες εάν υπάρχει ως προεπιλογή η λειτουργία ευέλικτων ημερομηνιών.
– Ποιες επιπρόσθετες υπηρεσίες επιθυμείς;

Σε περίπτωση που θέλεις να συμπεριλάβεις στην κράτησή σου επιπλέον παροχές, όπως πρωινό, αποσκευή (επιπλέον της χειραποσκευής) ή σημείο παράδοσης οχήματος διαφορετικό της παραλαβής, διευκρίνισε εάν οι παροχές αυτές συμπεριλαμβάνονται στην τιμή δωρεάν ή αν παρέχονται με επιπλέον χρέωση.

– Ψάξε να δεις τι πληρώνεις!

Τα ηλεκτρονικά καταστήματα υποχρεούνται να σε ενημερώνουν αναλυτικά, απλά και κατανοητά τόσο για το ελάχιστο περιεχόμενο της υπηρεσίας που αγοράζεις, όσο και για κάθε πρόσθετη παροχή που μπορείς να έχεις και με τί κόστος, καθώς και για τους φόρους και τα τέλη που επιβάλλονται.

Ασφάλιση αυτοκινήτου; Μάθε τι καλύπτει!

Σκέψου και αποφάσισε τι είδους ασφάλιση πραγματικά χρειάζεσαι.

Διάβασε τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών προσεκτικά, προτού τους αποδεχθείς, για να αποφύγεις χρεώσεις για επιπρόσθετες ασφαλιστικές καλύψεις που είτε δεν χρειάζεσαι είτε οδηγούν σε ανεπιθύμητες χρεώσεις.

– Διάβασε προσεκτικά!

Υπάρχουν προεπιλεγμένες επιλογές; Η εμπορική αυτή πρακτική είναι παράνομη και απαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αν διαπιστώσεις κάτι σχετικό, μπορείς να απευθυνθείς στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας. Σε περίπτωση που δεν επιθυμείς να συμπεριλάβεις επιπλέον παροχές στην κράτησή σου, αφαίρεσε αυτή την προεπιλογή, αν υπάρχει.

– Πώς να πληρώσεις;

Διασφάλισε την πληρωμή σου. Να προτιμάς μεθόδους πληρωμής που μπορούν να ανακληθούν, μέσω αμφισβήτησης συναλλαγής με την τράπεζά μας (ιδίως χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, κατά προτίμηση προπληρωμένη για ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια). Να αποφεύγεις τις μεταφορές χρημάτων με εντολή πληρωμής, με μεταφορά μετρητών ή, ακόμη, και με τραπεζικό έμβασμα, πολύ περισσότερο όταν δεν υπάρχουν στην ιστοσελίδα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας με την εταιρεία.

– Κράτησε αποδεικτικά στοιχεία!

Σε περίπτωση αμφισβήτησης, τα στιγμιότυπα οθόνης (screenshots) αποδεικνύουν ότι οι αξιώσεις σου είναι βάσιμες!

– Έλεγξε ξανά!

Προτού πατήσεις την επιλογή “Κάνε κράτηση τώρα”, έλεγξε τα εμφανιζόμενα δεδομένα με ιδιαίτερη προσοχή: Διάβασε όλα τα στοιχεία από αριστερά προς τα δεξιά, από την αρχή μέχρι το τέλος μήπως έχουν γίνει λάθη. Ακόμη και αμέσως μετά την κράτηση, η αλλαγή στοιχείων πιθανότατα συνεπάγεται επιβάρυνση.

Να θυμάσαι ότι η κράτησή σου είναι συνήθως δεσμευτική, ακόμη κι αν δεν χρειάζεται να εισαγάγεις πιστωτική κάρτα ή στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού πριν πατήσεις την επιλογή “Κάνε κράτηση τώρα”.

– Δυνατότητα επιλογής!

Εάν η τιμή που εμφανίζεται αμέσως πριν από την επιλογή “Κάνε κράτηση τώρα” είναι υψηλότερη από την αρχικά αναφερόμενη (π.χ. λόγω χρέωσης της υπηρεσίας κράτησης), μπορείς είτε να την αποδεχθείς και να προχωρήσεις στην κράτηση είτε να μην ολοκληρώσεις την συναλλαγή.

– Έλεγξε την ηλεκτρονική σου αλληλογραφία!

Επιβεβαιώσεις κράτησης ή σημαντικές πληροφορίες θα αποσταλούν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον προμηθευτή, γι’ αυτό έλεγξε την αλληλογραφία σου. Έχε υπόψη ότι τέτοιους είδους μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενδέχεται μερικές φορές να μεταφέρονται αυτόματα στην “Ανεπιθύμητη αλληλογραφία”.

– Είναι χρήσιμο να διασταυρώσεις πριν από την κράτηση.

Αν το ηλεκτρονικό κατάστημα αποδέχεται την εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς που ενδέχεται να προκύψει από τη συναλλαγή, με τη διαμεσολάβηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδας, αν η συναλλαγή είναι διασυνοριακή και εντός Ε.Ε. (συμπεριλαμβανομένων της Νορβηγίας και της Ισλανδίας), ή από τον Συνήγορο του Καταναλωτή ή άλλο πιστοποιημένο φορέα διαμεσολάβησης.

Σε κάθε περίπτωση, αναζήτησε αν υπάρχει στον ιστότοπο η παραπομπή στην πλατφόρμα της ηλεκτρονικής επίλυσης των διαφορών (πλατφόρμα ΗΕΔ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτός οφείλει σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία.

Είναι καλό να γνωρίζεις ότι το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή (ECC-Net) αποτελείται σήμερα από τριάντα κράτη – μέλη. Αποστολή του είναι να ενημερώνει τους καταναλωτές, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και να παρέχει σχετική βοήθεια στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ισλανδία και τη Νορβηγία και να βοηθάει σε περίπτωση διασυνοριακών διαφορών που προκύπτουν από συναλλαγές με προμηθευτή εγκατεστημένο σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε., την Ισλανδία ή τη Νορβηγία.