Γράφει ο Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος

Ολοι τους επισήμαναν πως οι εν λόγω χώρες, για μιαν ακόμη φορά, απέδειξαν πως μπρος στο συμφέρον τους υποχωρούν αρχές, δίκαιο, πολιτισμός. Για του λόγου το ασφαλές περιγράφουν την εξάρτηση που έχουν από την Τουρκία, λόγω των πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ εξαγωγών, που πραγματοποιούν σε αυτήν.

Η εκ μέρους της Τουρκίας εξαγορά συνειδήσεων και η, ως εκ τούτου, αλλοίωση της περί δικαίου αντιλήψεως δεν είναι κάτι νέο. Το έπραξε η Τουρκία και κατά τον 19ο αιώνα… Είναι η περίπτωση του Λαμαρτίνου (Alphonse de Lamartine, 1790-1869), ποιητή και πολιτικού, από τα μεγάλα ονόματα του ρομαντισμού στη Γαλλία. Ο Ροζέ Μιλιέξ, Γάλλος διανοούμενος και φιλέλληνας, στο σχετικό πόνημά του* τον κατηγορεί ευθέως ότι πούλησε τη συνείδησή του στον σουλτάνο.

Σημειώνει σχετικά: «Μερικές προσωπικότητες πάψανε να ακούνε τη φωνή της καρδιάς τους, που, στα χρόνια της άδολης νεότητας, τους έκαμε θερμούς οπαδούς του δίκαιου και της ελευθερίας, για να ανακαλύψουν, ώριμοι πια άνθρωποι, θετικά και ψυχρά επιχειρήματα, δανεισμένα από τον πιο γνήσιο πολιτικό, στρατηγικό και εμπορικό καιροσκοπισμό και χάρη σε αυτά να ρίξουν την προτίμησή τους όχι στον φτωχό, μικρό, συγγενή της ευρωπαϊκής οικογένειας, αλλά στον ισχυρό, ακόμα, αντίπαλό του…».

«Ο Lamartine είναι ένας από αυτούς. Στα 1854, στον πρόλογο της “Τούρκικης Ιστορίας” του, ρίχνοντας στη φωτιά αυτό που άλλοτε είχε λατρέψει, τα βάζει με τον Chateaubriand και με τον Βύρωνα, που τους θεωρεί υπεύθυνους μιας “λαθεμένης σταυροφορίας και πολιτικής” και καταδικάζει την “άδικη και τρομοκρατική πυρπόληση του Ναυαρίνου”. Θα άξιζε τον κόπο να σημειωθεί εδώ ότι σαν αντάλλαγμα των καλών του υπηρεσιών, ο Lamartine πήρε τότε από τον Σουλτάνο Αβδούλ Μετζίτ όχι, βέβαια δίχως να υποβάλλει ένα διακριτικό αίτημα, κάποιο χτηματάκι 200.000 (διακοσίων χιλιάδων) στρεμμάτων στην περιοχή της Σμύρνης».

Ο Μιλιέξ, αντίθετα, επαινεί τον Ουγκώ, ο οποίος σε όλη του τη ζωή ήταν σταθερά φίλος της Ελλάδος. Ενδεικτικά σημειώνει τη δήλωση του Θεοδ. Δεληγιάννη: «Ο Ελληνικός λαός θρηνεί στο πρόσωπο του Βίκτωρος Ουγκώ τον πιο παληό, τον πιο μεγαλόψυχο και τον πιο πιστό απ’ όλους τους φιλέλληνες». Ο ίδιος ο Ουγκώ το 1884 σε πρόσκληση να ομιλήσει σε συμπόσιο για τα 63 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης απάντησε: «Η καρδιά μου θα είναι μαζί σας. Κανείς δεν μπορεί να λείψει από τον εορτασμό της απελευθέρωσης των Ελλήνων… Είχα γράψει άλλοτε, στις ημέρες του αγώνα, αυτό που ξαναθυμάμαι σήμερα, τη μέρα της νίκης: «Την Ιταλία έχω μάνα μου και προμάμμη την Ελλάδα».

*Roger Milliex «Ελληνογαλλικά», Εκδ. Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Αθήνα, Ιανουάριος 1953.

Από την έντυπη έκδοση