Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ για τις γονικές παροχές και χρηματικές δωρεές, σε συνδυασμό με την ψηφιοποίηση των διαδικασιών που βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει ήδη αποδώσει καρπούς, αυξάνοντας σημαντικά τις συμβολαιογραφικές πράξεις.

Οι αλλαγές στο αφορολόγητο μπήκαν σε εφαρμογή τον Οκτώβριο του 2021. Οπότε δεν προξενεί εντύπωση ότι το 2021 οι γονικές παροχές ήταν σχεδόν διπλάσιες σε σύγκριση με το 2020, καθώς η αύξηση των συγκεκριμένων συμβολαιογραφικών πράξεων ανήλθε σε 90,6%. Σε απόλυτους αριθμούς, ήταν 49.452 πράξεις το 2021 έναντι 25.944 το 2020.

Μετά το μεγάλο «μπαμ» του 2021, όταν και ήρθε το αφορολόγητο, η άνοδος συνεχίστηκε με 52.505 το 2022, ενώ τώρα, στα δύο τρίτα του 2023, έχουν ήδη φτάσει κοντά στις 50.000, δημιουργώντας εύλογες προϋποθέσεις για νέο ρεκόρ γονικών παροχών και φέτος.

Ακτινογραφία…

Από την αρχή του χρόνου, ήδη έχουν κατατεθεί περί τις 112.000 δηλώσεις φόρου μεταβίβασης που αφορούν αγοραπωλησίες, περί τις 50.000 για γονικές παροχές, 48.500 δηλώσεις φόρου κληρονομιάς και περί τις 29.000 δηλώσεις δωρεών. Συγκριτικά, όλο το 2022 υποβλήθηκαν στην ψηφιακή πλατφόρμα της ΑΑΔΕ πάνω από 135.000 δηλώσεις Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων για αγοραπωλησίες ακινήτων, που αφορούσαν 319.295 συναλλασσομένους. Από τη μία πλευρά είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών από τις αρμόδιες Αρχές και από την άλλη τα προβλήματα που αντιστέκονται.

Μετ’ εμποδίων

Χιλιάδες συμπολίτες μας, παρά το μειωμένο κόστος, παραμένουν εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της γραφειοκρατίας, μια χρόνια παθογένεια που αν και μειώνεται σταθερά την τελευταία τετραετία, παραμένει «αγκάθι», με τους επαγγελματίες της αγοράς να καταγγέλλουν πολύμηνες καθυστερήσεις. Και αν αυτά είναι εμπόδια που αναμένεται να εξαλειφθούν με την ψηφιοποίηση του συστήματος που βρίσκεται σε εξέλιξη, υπάρχει ακόμη η κληρονομιά της κρίσης, τα υπέρογκα χρέη που γέννησαν πάνω από 200.000 αποποιήσεις κληρονομιών, που σε κάποιες περιοχές της χώρας έχουν σημειώσει άνοδο κοντά στο 90%.

Νόμος-«ανάσα»

Ο νόμος της κυβέρνησης για την αύξηση του αφορολόγητου ορίου γονικών παροχών στις 800.000 ευρώ, από 150.000 ευρώ που ήταν προηγουμένως, αποδέσμευσε χιλιάδες ακίνητα. Τα στοιχεία της πλατφόρμας myProperty της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι από την Πρωτοχρονιά μέχρι και πριν την αναμενόμενη κάμψη του Αυγούστου είχαν γίνει 239.500 δηλώσεις για ακίνητα που άλλαξαν χέρια. Οι 50.000 δηλώσεις ήταν για γονικές παροχές, όταν όλο το προηγούμενο έτος ήταν 52.000 συνολικά. Ηδη φτάσαμε στο 96% του 2022, ενώ βρισκόμαστε ακόμα στα δύο τρίτα του 2023. Το καθεστώς για το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ για τις γονικές παροχές και χρηματικές δωρεές, που ισχύει από την 1η Οκτωβρίου του 2021, ισχύει μόνο για μία φορά, το ελέγχει εξονυχιστικά η εφορία, για να μη γίνει χαλί κάτω από το οποίο θα κρυφτεί η φοροδιαφυγή, και αφορά συγγενείς πρώτου βαθμού. Με απλούς όρους, εκεί που για να μεταβιβάσει ένα σπίτι ο πατέρας στο παιδί του θα ήθελε μία μικρή περιουσία, με αποτέλεσμα πολλοί να το αναβάλλουν επ’ αόριστον, εδώ και σχεδόν δύο χρόνια ο φόρος έχει μηδενιστεί για την πλειονότητα των ακινήτων.

Μηδενικός φόρος

Παραδείγματος χάριν, μία μητέρα που ήθελε να δώσει στο παιδί της ένα ακίνητο αξίας 600.000 ευρώ, με το προηγούμενο καθεστώς πλήρωνε φόρο 16.500 ευρώ. Από την 1η Οκτωβρίου του 2021 και τώρα, ο φόρος μηδενίζεται. Υπάρχουν άλλα μικρά έξοδα μεταβίβασης, αλλά όχι ο φόρος, που ήταν και το μεγαλύτερο. Πάνω στο όριο, αν ένας πατέρας ήθελε να μεταβιβάσει την πρώτη του κατοικία αξίας 800.000 ευρώ στον γιο του, πριν θα πλήρωνε φόρο 36.000 ευρώ, ενώ τώρα καθόλου. Απλά παραδείγματα που δείχνουν γιατί κάθε χρόνο πάμε προς νέο ρεκόρ μεταβιβάσεων, και ειδικά γονικών παροχών. Ο φόρος επιστρέφει όταν ξεπεραστεί το όριο των 800.000 ευρώ. Π.χ., αν ένας γονέας μετέφερε από ατομικό του λογαριασμό σε τραπεζικό λογαριασμό του τέκνου του χρηματικό ποσό ύψους 600.000 ευρώ. Για τη δωρεά του χρηματικού ποσού δεν θα επιβληθεί φόρος, αλλά αν μετά μεταβιβάσει με δωρεά και ένα οικόπεδο αξίας 250.000 ευρώ, τότε για τον υπολογισμό του φόρου δωρεάς θα συνυπολογιστεί μόνο η δωρεά του χρηματικού ποσού ύψους 600.000 ευρώ (250.000+600.000=850.000) και θα προκύψει φόρος επί του παραπάνω ποσού από το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ (850.000-800.000=50.000), δηλαδή 50.000 x 10% = 5.000 ευρώ. Το θέμα είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δεν έχει περιουσίες προς μεταβίβαση που να ξεπερνούν αυτά τα όρια.

Προς νέα υψηλά

Οι αγοραπωλησίες ξεκίνησαν από τις 74.769 του 2020, για να ανέβουν κατά 40% στις 104.746 το 2021. Το 2022 ανέβηκαν ακόμα 32,38% σε ετήσια μεταβολή, για να φτάσουν περίπου τις 139.329. Τώρα, ακόμα και χωρίς να έχουμε μπει στο σημαντικό τέταρτο τρίμηνο του έτους, έχουν ήδη φτάσει κοντά στις 113.000. Το άλμα είναι ξεκάθαρο, ειδικά αν το δει κάποιος σε βάθος χρόνου.

ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ

Παραμένουν οι καθυστερήσεις

Παρά τη μεγάλη βελτίωση στους χρόνους μεταβιβάσεων τα τελευταία χρόνια, παραμένουν σημαντικά προσκόμματα. Ο Σύλλογος Μεσιτών Αθηνών – Αττικής σε πρόσφατη παρέμβασή του τονίζει ότι υπάρχουν καθυστερήσεις και οι μεταβιβάσεις δεν πρόκειται να γίνουν θέμα λίγων ημερών αν δεν επιταχυνθούν οι διαδικασίες έκδοσης πιστοποιητικών. Οπως με την έκδοση σε πάρα πολλούς δήμους της Ελλάδας του πιστοποιητικού ΤΑΠ, που ειδικά στα κέντρα των μεγάλων πόλεων χρειάζεται πολύ χρόνο, καθώς οι περισσότερες πολεοδομίες της χώρας, για να δώσουν φακέλους αδειών και σχεδίων ακινήτων σε μηχανικούς ή πολίτες έτσι ώστε να εκδοθεί η απαραίτητη ηλεκτρονική ταυτότητα, καθυστερούν 3 και 4 μήνες.

Αυξημένες και οι αποποιήσεις κληρονομιών

Ακόμη και αν η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά επιστροφής στην κανονικότητα, οι πληγές της κρίσης παραμένουν με τη μορφή σημαντικών χρεών που βαραίνουν χιλιάδες νοικοκυριά. Χρέη που οδηγούν σε άνοδο των αποποιήσεων κληρονομιάς. Περίπου 320.000 με 360.000 πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με το δίλημμα να αποδεχτούν ή να αποποιηθούν μια κληρονομιά. Οι σχετικές υποθέσεις έχουν φορτώσει τα Ειρηνοδικεία της χώρας, όπου έγιναν περίπου 200.000 αποποιήσεις, στοιχείο που σύμφωνα με γνώστες, μετά τα Μνημόνια, έχει αυξηθεί άνω του 90%. Οι νομικοί που ασχολούνται με το θέμα κάνουν λόγο για σχεδόν διπλασιασμό των αποποιήσεων, καθώς όλο και περισσότεροι αρνούνται τις περιουσίες που κληρονομούν προκειμένου να αποφύγουν είτε χρέη είτε τη βαριά φορολογία. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας για τα Χανιά και τον Βόλο, όπου αναφέρεται διπλασιασμός των αποποιήσεων λόγω χρεών. Ειδικά στο Ειρηνοδικείο Βόλου έχουν εκτοξευθεί, καθώς από τις περίπου 50 κάθε χρόνο πριν τα Μνημόνια, έφτασαν το 2022 τις 1.556, το 2021 περί τις 1.752 και τις 1.401 το 2020.

Ειδήσεις σήμερα