Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), το Εθνικό Αστεροσκοπείο, το Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ), η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για την ανάπτυξη και τον συντονισμό ενός μεγαλύτερου και πιο αποτελεσματικού δικτύου σεισμογράφων και άλλων εξειδικευμένων οργάνων μέτρησης, στο νησί.

Συλλογή δεδομένων

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης πριν από τη σεισμική κρίση υπήρχαν τουλάχιστον 17 σεισμογράφοι, οι οποίοι πλέον έχουν αυξηθεί σε 22. Συγκεκριμένα, το ΑΠΘ διαθέτει τουλάχιστον 14 σεισμογράφους στην περιοχή, το ΕΚΠΑ έναν σεισμογράφο, 21 μη μόνιμους σταθμούς GPS και δύο νέους υποθαλάσσιους γεωδαιτικούς σταθμούς, το Εθνικό Αστεροσκοπείο έξι σεισμογράφους, το ΙΤΣΑΚ έναν σεισμογράφο, η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) ένα ειδικό βαρυτόμετρο, το ΕΜΠ δύο υποβρύχια ρομπότ με όργανα μέτρησης φυσικοχημικών και όχι μόνο παραμέτρων, το ΕΛΚΕΘΕ ειδικό εξοπλισμό από ωκεανογραφικό σκάφος, ενώ στην περιοχή σπεύδουν δύο ξένες ωκεανογραφικές ερευνητικές αποστολές.

Να σημειωθεί ότι ο γεωδαιτικός σταθμός χρησιμοποιείται για τη μέτρηση, παρακολούθηση και καταγραφή γεωδαιτικών παραμέτρων της Γης, όπως η θέση, η κίνηση, η στάθμη του εδάφους και οι παραμορφώσεις της. Αυτοί οι σταθμοί είναι κρίσιμοι για τον προσδιορισμό των ακριβών συντεταγμένων ενός σημείου και για τη μελέτη των κινήσεων της Γης, όπως είναι οι σεισμικές ή οι τεκτονικές κινήσεις. Αντίστοιχα, το βαρυτόμετρο είναι πολύτιμο εργαλείο για την εξερεύνηση και κατανόηση της γήινης δομής και της φυσικής της δραστηριότητας.

Στόχος

Η κύρια αποστολή της συνεργασίας των επιστημόνων των κορυφαίων ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων είναι η βελτίωση της παρακολούθησης της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη. Οπως είναι φυσικό, με ένα πυκνότερο δίκτυο σεισμογράφων και οργάνων μέτρησης οι επιστήμονες θα μπορούν να καταγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους σεισμούς για να εντοπίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το επίκεντρο και το εστιακό βάθος τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΑΠΘ διέθετε εννέα σταθμούς στην περιοχή και έχει εμπλουτίσει το δίκτυό του ενεργοποιώντας ακόμη πέντε. Από την πλευρά του, το ΕΜΠ συμβάλλει στην παρακολούθηση της σεισμικής διέγερσης στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης, διαθέτοντας αυτόνομα υποβρύχια ρομπότ τύπου ROV και Glider στα οποία έχουν προσαρμοστεί και αναπτυχθεί όργανα μέτρησης φυσικοχημικών και όχι μόνο παραμέτρων. Τα ρομπότ μπορούν και μετρούν σε μεγάλα βάθη, ενώ έχουν την ικανότητα να μείνουν σε αποστολή πολλές ημέρες συνεχόμενα.

Το ΕΚΠΑ έχει αναπτύξει μη μόνιμο δίκτυο 21 σταθμών GPS στη Θήρα-Θηρασιά-Καμένη και έχει ενεργοποιήσει από έναν γεωδαιτικό σταθμό στην περιοχή του ακρωτηρίου Κολούμπο και στη βραχονησίδα Ανυδρο.

Τα στελέχη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού έχουν μεταφέρει και ενεργοποιήσει στην περιοχή ειδικό βαρυτόμετρο, το οποίο κάνει μετρήσεις στη Νέα Καμένη και τα αποτελέσματά του θα συγκριθούν με τις προηγούμενες αναλύσεις του 2011 και του 2012.

Πρέπει να τονιστεί ότι η συνεργασία μεταξύ επιστημόνων, ερευνητών, αρχών και κατοίκων της Σαντορίνης είναι κρίσιμη για την επιτυχή ανταπόκριση στη σεισμική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η συνεχής παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας επιτρέπει στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τους μηχανισμούς που διέπουν το φαινόμενο, ενώ παράλληλα με την ανάπτυξη του δικτύου, η περιοχή έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην κρίση, προστατεύοντας τους κατοίκους και διατηρώντας την ισορροπία του περιβάλλοντος.

Προσεγγίζει την περιοχή το ωκεανο-γραφικό «ΑΙΓΑΙΟ»

Το ωκεανογραφικό σκάφος «ΑΙΓΑΙΟ» του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) αναμένεται να προσεγγίσει με πολυμελή ερευνητική ομάδα και κατάλληλο σύγχρονο επιστημονικό εξοπλισμό την περιοχή Σαντορίνης-Αμοργού. Αντικείμενο θα είναι η συλλογή πρόσθετων γεωλογικών, γεωφυσικών, γεωχημικών και ωκεανογραφικών δεδομένων με σκοπό τη συμβολή στην πληρέστερη κατανόηση της σεισμικής δραστηριότητας που εξελίσσεται στην περιοχή. Οι έρευνες θα περιλαμβάνουν:

• Λεπτομερή βυθομετρική και μορφολογική αποτύπωση του πυθμένα.
• Καταγραφή υψηλής ανάλυσης σεισμικών τομών του υποστρώματος του πυθμένα.
• Καταγραφή πρόσθετων σεισμικών τομών μεγάλης διείσδυσης.
• Μετρήσεις ωκεανογραφικών παραμέτρων.

Να σημειωθεί ότι στη θαλάσσια περιοχή αναμένεται να φτάσουν και δυο ξένες ερευνητικές αποστολές (Multimarex και Maria Merian), οι επιστήμονες των οποίων θα τοποθετήσουν φορητούς υποθαλάσσιους σεισμογράφους και θα αναλύσουν πολυκαναλικές γεωφυσικές τομές που αφορούν τις τεκτονικές και ηφαιστειακές δομές.