Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, που εξετάζει την άνοδο των αντισυστημικών κομμάτων στην Ευρώπη, όπως πρόσφατα στη Γερμανία και την Αυστρία, και τις επιπτώσεις που έχει η διακυβέρνησή τους (π.χ. στην Ουγγαρία και στη Σλοβακία) σε κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου. Σε συνδυασμό με την εκλογή Τραμπ στην Αμερική, το θέμα αποκτά ακόμα σοβαρότερες διαστάσεις.

Ευρήματα

Τα βασικότερα συμπεράσματα της ανάλυσης είναι τα εξής: 

* Η διεθνής άνοδος των αριστερών και δεξιών αντισυστημικών κομμάτων έχει ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και εκτοξεύθηκε στα μέσα της περασμένης δεκαετίας και ιδιαίτερα το 2015. Σήμερα, συνεχίζει να αυξάνεται η ζήτηση για δεξιά αντισυστημικά κόμματα: Bάσει των δεδομένων του 2025, σχεδόν 1 στους 5 Ευρωπαίους ψηφοφόρους ψήφισε στις τελευταίες εθνικές εκλογές κάποιο δεξιό αντισυστημικό κόμμα.

* Στο πεδίο της οικονομίας, οι αντισυστημικές (λαϊκιστικές ή/και αυταρχικές) κυβερνήσεις σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις ως προς τη μεγέθυνση του ΑΕΠ σε σύγκριση με άλλες μη λαϊκιστικές κυβερνήσεις. Οι αντισυστημικές κυβερνήσεις αυξάνουν τους δασμούς, μειώνουν τον όγκο του εμπορίου και τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, ενώ επίσης αυξάνουν σημαντικά το δημόσιο χρέος και τον πληθωρισμό.

* Στο πεδίο των θεσμών, οι αντισυστημικές κυβερνήσεις μπορούν πολύ γρήγορα να υπονομεύσουν το κράτος δικαίου.

* Στη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας του COVID-19, οι περισσότερες αντισυστημικές κυβερνήσεις υποτίμησαν τη σοβαρότητα του κατάστασης, πρότειναν ατεκμηρίωτες και βραχυπρόθεσμες λύσεις, ενώ απέφυγαν την εφαρμογή αυστηρών κανονισμών. Eτσι, κατέγραψαν κατά μέσο όρο υπερβάλλουσα θνησιμότητα υψηλότερη κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις μη λαϊκιστικές κυβερνήσεις.

Απήχηση

Στο ερώτημα πώς εξηγείται η απήχηση των κομμάτων αυτών στους πολίτες απαντά ο γενικός διευθυντής του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας: «Η απήχηση των αντισυστημικών κομμάτων σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην υπόσχεσή τους ότι θα σχηματίσουν αποτελεσματικότερες κυβερνήσεις, καθώς δεν θα περιορίζονται από τα αυστηρά πλαίσια των θεσμών της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Οπως όμως καταδεικνύει η επιστημονική μελέτη, όχι μόνο διαβρώνουν τους θεσμούς αυτούς όταν κυβερνούν, αλλά και δεν είναι αποτελεσματικότερα από τα αντίστοιχα συστημικά κόμματα, ούτε σε ό,τι αφορά την κανονική διαχείριση για παράδειγμα της οικονομίας ούτε πολύ περισσότερο σε καταστάσεις έκτακτων κρίσεων».